Çocuklara Kaybetmeyi Öğretmek

Çocuklarımızla oyun oynarken onun kazanmasını isteriz ve bazen yalancıktan yeniliriz. Hatta bizim çocuğumuz akranlarıyla oynarken de içten içe çocuğumuzun kazanmasını bekleriz. Bunun hem çocuğumuzun mutlu olması için, hem özgüveninin gelişmesi için önemli olduğunu düşünürüz. Belki de bu içgüdüyle hareket ederiz. Aslında bu doğru değildir. Ebeveynlerin çocukların oyunlardaki galibiyetleri ile özsaygılarını bağdaştırması bir yanılgıdır çünkü sürekli kazanmaya alışan çocuk başarıya değer vermez. Üstelik bir süre sonra yenilgiyi kabul edemez duruma gelir.

Kazanmaya çok alışmış bir çocuk yenilgiyi tüm gücünü kaybetmek veya yeterince güçlü olamamak şeklinde değerlendirebilir. Kaybetmenin hayatın normal akışı olduğundan bihaber olan çocuklar öğrencilik hayatında da, yetişkinliklerinde de ufak bir başarısızlıkta büyük yıkımlar yaşayabilir. Bu nedenle çocukların kazanmakla güç ilişkisi arasında bağlantı kurmasına engel olmak gerekir.

ÇOCUĞUMUZU ÜZMEDEN KAYBETMEYİ NASIL ÖĞRETEBİLİRİZ?

Her konuda olduğu gibi bu hususta da rol model olmak çok önemlidir. Çocuğunuzun yanında onun anlayabileceği küçük yenilgiler yaşayın ve doğru tepkinin nasıl olması gerektiğini gösterin. Örneğin anne-baba olarak bir oyun oynayıp çocuğunuzun izlemesini sağlayabilirsiniz. Ancak oyunu sürekli aynı kişinin kazanması da güç algısı yaratacağı için, zaman zaman kazanıp zaman zaman kaybetmelisiniz. Ebeveyn modelini yenildiğinde doğal tepkiler verirken görmek çocuğu rahatlatacak ve yenilginin hayatın normal akışı olduğunu anlamasını kolaylaştıracaktır.

GRUP OYUNLARI İLE YENİLGİ

Eğer çocuğunuz okula gidiyorsa yenilgi ile mutlaka tanışmıştır ya da tanışacaktır. Bazı çocuklar yenilgiyi kabullenmek de diğer çocuklara göre daha fazla zorlanır. Böyle çocukları grup oyunlarına veya sporlarına yönlendirmek, yenilginin normal olduğunu öğrenmesi açısından fayda sağlar. Grup halinde yaşanan bir yenilgi, bireysel bir yenilgiden daha yumuşaktır ve gündelik hayata daha uygundur. Çocuğun yenilginin normalliğini içselleştirmesi için yararlı olacaktır.

YAŞINA UYGUN AKTİVİTELER

Sırf çocuğumuza yenilginin normal olduğunu hissettirme amacıyla onun yaşına uygun olmayan aktiviteler seçmek yanlıştır. Ona aşılamak istediğimiz duygunun başarısızlık duygusu değil, yenilginin normalliği olduğunu unutmamak gerekir. Bu nedenle çocuğumuzun yaşına uygun ve kendini geliştirebileceği aktiviteler seçilmelidir. Sıkılacağı, kendini sürekli olarak başarısız hissedeceği veya pes edeceği aktiviteleri tercih etmemek gerekir.

OLUMLU TARAFI GÖSTERMEK

Çocuğumuzla yenilgiden çıkarılan dersler hakkında konuşmak, yenilginin bir öğrenme yolu olduğunu söylemek doğru bir yaklaşımdır. Yaşadığı bir yenilgi çocuğu çok üzmüşse, bu yenilgiden ne öğrendiği hakkında konuşulmalı, kendini geliştirmesi için hangi yolları denemesi gerektiği üzerinde durulmalıdır. Bir yarışmada veya oyunda başarısız olmanın o alanda başarısız olmak anlamına gelmediği öğretilmelidir.

YENİLGİDEN GELEN BAŞARI HİKAYELERİ

Çocuklara kendisinin ana fikir çıkarabileceği öyküler anlatmak, ana fikri apaçık vermekten çok daha etkilidir. Dünya üzerindeki başarılı herkesin birçok kez başarısız olduğunu ancak üzülmeden ve pes etmeden çalışmaya devam ettiğini anlatmak çocuğun hem ilgisini çekecek, hem kendi için bir ders çıkarmasına yardımcı olacaktır. Örneğin klişeleşmiş bir hikaye olan ampulün icadından bahsedebilir, “Edison binlerce kez hata yapmasaydı, üzülüp vazgeçseydi ampulü bulamazdı.” diyerek bir sonuca bağlayabilirsiniz. Hata yapmanın veya başarısız olmanın üzülecek bir şey değil, normal ve öğretici bir yol olduğunu anlatabilirsiniz.

Özellikle çok başarı odaklı olan, başarısızlığa tahammülü olmayan çocuklar için bu hafta bu konudan bahsetmek istedim. Küçük yaşlardayken bu başarı arzusu ebeveynlere çok sempatik gelse de çocuklar özellikle okullarındaki sınav dönemleriyle birlikte ciddi kaygı bozuklukları yaşayabiliyorlar. Bu nedenle kaybetmeyi ve başarısız olmayı olgunlukla karşılayabilmek ve dersler çıkarabilmek; emin olun çocuklarınızın başarısı kadar önemli.

Dilerim çocuklarımızın öğrenme yolculuğuna hep keyifle eşlik ederiz Sevgili Okur…

Sağlıkla Kalın.