Ekonomideki canlanma sınırlı ölçüde ve yavaş

YILIN ilk yarısında ekonominin ne durumda olduğu ve nereye gittiği konusundaki ilk önemli ipuçları bu hafta içinde ortaya çıkacak. Haftanın ilk günü sanayi üretim endeksinin nisan ayı sonuçları açıklanacak. 11 Haziran Salı günü ise gayrisafı yurtiçi hasılanın (GSYH) ilk çeyrek değerleri kamuoyuna duyurulacak.

GSYH büyüme oranının 2012’nin son çeyreğindeki yüzde 1.4’ün üstünde gerçekleşmesi bekleniyor. Ancak aşağıdaki göstergelerin seyri incelendiğinde canlanma eğiliminin yavaş olduğu ve sınırlı ölçülerde kaldığı anlaşılıyor.

Kapasite kullanım oranı: imalat sanayii kapasite kullanım oranı geçen mayıs ayında nisan ayına göre 1 puan artışla yüzde 73.7’den yüzde 74.7’ye yükseldi. Bu yükseliş üretimde sınırlı ölçülerde de olsa bir canlanma olduğu izlenimini güçlendiriyor.

Otomobil satışları: Geçen yılın ilk üç ayında 143 bin 181’de kalan otomobil satışları bu yılın aynı döneminde yüzde 19.7 gibi yüksek bir oranda artarak 171 bin 433’e çıktı.

Otomobil devirleri: TÜÎK’in istatistiklerine göre ilk üç ayda ikinci el olarak devri yapılan otomobil sayısı yüzde 1.4 oranındaki artış ile 790 bin 506 oldu. Hesaplama tüm motorlu araçların devir işlemleri için yapıldığında artış oranı yine yüzde 1.4’te kaldı.

Beyaz eşya satışları: ilk dört ayda yurtiçi satışlar yüzde 14.6 oranındaki bir artışla 1 milyon 615 bin 467’ye yükseldi.

HSBC PMI endeksi: 400 büyük şirketin satın alma yöneticilerinden alınan bilgilerle düzenlenen bu endeks mayıs ayında 51.1 düzeyinde hesaplandı. Bu değer nisan ayındaki 51.3’ün altında kaldı. Ancak bu endekste 50’nin üstündeki değerler bir canlanma işareti olarak kabul ediliyor.

Öncü göstergeler endeksi: Merkez Bankası’nın ekonominin gelecek aylardaki seyrine ışık tutması için hazırladığı bu endeks nisan ayında 98.63 oldu. Hem bu endeksin, hem de OECD’nin öncü göstergeler endeksinin son aylarda aynı düzeyde kalması gelecek aylardaki üretim artışının sınırlı ölçülerde kalacağı izlenimi veriyor.

Konut satışları: İpotek karşılığı olmadan yapılan konut satışları yılın ilk üç ayında yüzde 9.3’lük artışla 158 bin 318 oldu.

Kredi genişlemesi: Nisan ayı sonunda mali sektör hariç kredilerin toplam değeri, 12 ay öncesine göre yüzde 22.3 oranında artış gösterdi. Bu oran mart ayında yüzde 22 dolayındaydı.

Sanayi üretimi: Yılın ilk üç ayında mevsimlik düzeltme yapılmadığında üretim artışı yüzde 1.3’te kaldı. Artış oranı mevsim ve takvim etkisinden arındırıldığında yüzde 2.7 olarak hesaplandı.

Tarımsal üretim: TOlK’in verileri, yılın ilk aylarında bitkisel üretimde ve hayvancılıkta üretim artışının gerçekleştiğini gösterdi.

ÇİFT VİTESLİ BÜYÜME

Dünya ekonomisi açısından yapılan çok vitesli büyüme tespitlerinin, son dönemde gelişen ülke ekonomilerinde, bu arada Türkiye’de de ortaya çıktığı gözlemleniyor. Tüm ülkelerde ekonomilerin modern ve dışa açık kesimlerinde işler iyi giderken, geleneksel sektörlerde sorunlar yaşanıyor.

Yukarıdaki göstergeler incelendiğinde ortanın üstü ve üst gelir gruplarının ekonomik açıdan daha iyi durumda olduğu görülüyor. Konut ve otomobil satışlarının artışı ile büyük işyer-lerindeki iş durumunu yansıtan PMI endeksinin olumlu düzeylerde bulunması da bu tespiti doğruluyor.

Sanayi üretimindeki genel durumu yansıtan göstergelerin yatay seyir izlemesi veya düşük oranlarda artması ise küçük ve orta büyüklükteki işletmelerde (KOBİ) üretim artış hızının modern kesim kadar yüksek olmadığını düşündürüyor. Ekonomi medyasında büyük şirketlerin sahip ve yöneticilerinin görüşleri daha çok yer aldığı için KOBI yöneticileri yaşadıkları sıkıntıları kamuoyuna ve hükümete duyuramıyor.

Hafta içinde açıklanacak göstergeler, çift vitesli büyümenin geçici bir eğilim olup olmadığını da gösterecek. İlk çeyrek büyüme oranı yüzde 4’e yakın düzeylerde açıklandığı takdirde büyüme hızlarındaki kutuplaşmanın azaldığını söylemek mümkün olacak. Bu oranın yüzde 2 dolayında gerçekleşmesi ise mevcut ekonomik politikalarda değişiklik ihtiyacını gündeme getirecek.

Ekonomi makalelerimize blog'umuzda devam edeceğiz buradaki ekonomi makalelerini de takip etmenizi tavsiye ederim.