Ekonomik Görünüm Olağandışı Bir Şekilde Belirsiz

FED Başkanı Bernanke : Ekonomik görünüm olağandışı bir şekilde belirsiz

Ekonomik durumun belirsiz olduğu yok aslında. Olanlar o kadar net ki belirsiz olması söz konusu değildir. 2008 'den beri global ekonominin gidişatı hakkında çok şey yazdım. Bu yazılarda ABD, AB ve Japonya'nın sürekli kan kaybedeceğini ifade etmiştim.

Bu krizle ilgili çıkmazları birkaç başlıkla özetlemek istiyorum.

Kapitalizmin ara arteri rekabettir. Rekabet gücünü iyi kullanan ve piyasaya bu gerekçelerle en ucuz malı birbirine yakın kalitelerle üretenler sistemde söz sahibi olurlar. Üretimsel olarak bütün girdilerin global olduğu ve sadece emeğin ücret seviyesinin global olmadığı bir çarpık kapitalizm hakimdir dünyaya. İşte bu nedenlerledir ki, aynı teknolojiye sahip global ekonominin aktörlerin rekabet için ellerinde tek silahları kalmıştır: Düşük ücret seviyesi.

Bu durumda batının ikinci dünya ülkeleriyle rekabet etmesi olanaksız hale gelmiştir. İşte domino taşlarını baştan yıkan bu durumdur. Geri dönmeyen krediler, üretimsel düşüş, işsizlik gibi sorunlar sonuçlardır. Batı ekonomistleri işte hep sonuçlara çözüm aramakla meşgul olduklarından dolayı hiçbir operasyon orta vadede bile durumu düzeltememektedir.

Rekabet edemeyen aktörler ne yapacak? Mallarını satamayacaklar. Kredi borçlarını çeviremeyecekler. Bu durumda bazı üretim bantlarını kapatmak zorunda kalacaklar. Bu işsizliği kamçılayacaktır. Bu durumda yine tüketemeyen geliri olmayan yığınlar bu krizi kartopu gibi büyütecektir. Borçlarını tahsil edemeyen finans şirketlerini finanse eden batılı devletler havanda su dövdüler. Çünkü kapital beylerinin alacaklarını ödeyen devletler kredi borçları hala devam eden şirket ve bireylerin sorunlarına hiçbir çözüm üretemedi. Zaten üretemezdi de. Batı ekonomileri çıkmazdadır. Kapital sahiplerini kastetmiyorum. Devletlerden söz ediyorum.

Global olarak yıllardır süren faiz indirmlerine rağmen paralarının değerlerini düşürememesinin de etkilerini eklersek bu krizin sonu yoktur batı için. Neden?

Çünkü rekabet edemeyen mal satamaz - mal satamayan üretemez - üretemeyen sürekli cari olarak açık verir - cari açıklar da borçlarla kapatılır. Bu kısır bir döngüdür.

Batı bu kısır döngüyü ancak çok yüksek bir enflasyon ve devalüasyonla çözer demiştim. Bu yıl böyle olmasını bekliyordum ama olmadı. ABD ve AB paralarının değerini konuma yarışına girdiler. Yanlıştı diyemeyiz. Yaşanacak enflasyon dönemi kitleleriin gelirlerini geriletecektir. Halk reel olarak yoksullaşacaktır. Bunu göze almaktan korkuyorlar. Ancak bu kapakları açılmış barajın yaratığı selin önüne set yapmaya çalışmaya benzer. Bir yeri yaparken diğer taraf patlar. Bırakınız bu su denizi bulsun!

Bernanke'nın kafasındaki çıkmazlar:

- "Bernanke, FED’in atabileceği adımlar konusunda ayrıntı vermekten kaçındı. ‘Ekonomik görünüm olağandışı bir şekilde belirsiz’ diyen Bernanke, ılımlı bir ekonomik büyüme ve düşük enflasyon dönemi beklediğini kaydetti. Bernanke, istihdamda yaşanan kayıpların telafi edilmesinin zaman alacağını sözlerine ekledi."

- ABD Merkez Bankası (FED) Başkanı Ben Bernanke piyasaların beklediği ABD Senatosu’ndaki konuşmasında olumlu mesajlar vermedi. 2012 yılının sonuna kadar işsizlik oranının düşmeyeceğini belirten Bernanke ekonominin ‘olağandışı belirsiz’ bir durumda olduğunu belirtmesi güne hafif kayıpla başlayan ABD borsalarında satışların hızlanmasına neden oldu.

- Bernanke, günü stres testinin sonuçlarının olumlu beklentisi ve Apple ile Coca Cola’nın beklenenin üstünde kâr açıklamasının etkisiyle yükselişle kapanan Avrupa borsalarında işlemler bittikten sonra konuştu. Bernanke’nin açıklamalarının ardından ABD borsalarında kayıp yüzde 1’in de üzerine çıktı.

-Bernanke, mali koşulların özellikle de Avrupa’daki borç krizinin ‘son aylarda ekonomik olarak büyümeyi daha az destekleyici hale geldiği’ uyarısında bulundu.

-Ben Bernanke, ABD ekonomisinin ciddi bir biçimde yavaşlaması ya da durgunluğa girmesi halinde FED’in daha fazla önlemler almaya hazır olduğunu belirtti. Buna karşın Bernanke, bu dönem için özel bir önlem hazırlığı yapmadıklarını sözlerine ekledi.

-2009 yılı ortalarında başlayan ekonomik büyümenin ise, teşvik edici para ve mali politikalara karşın oldukça mütevazi bir şekilde sürdüğünü söyleyen FED Başkanı, emlak piyasalarında talebin hâlâ zayıf olduğunu belirtti. Bernanke’ye göre bunun başlıca nedeni de işsizlik oranlarındaki yükseklik.

- Bu kötümser tabloya karşın ekonominin çift dipli resesyona girme ihtimalinin düşük olduğunu söyleyen Bernanke, bununla birlikte ekonominin oldukça kırılgan olduğunun altını çizdi.

İstihdam kayıplarının en iyi günleri bunlar. Bundan sonra asla bundan daha iyi olmayacak. Cari açıklar da borçlar da.

AB merkez bankası da banka temsilcileriyle stres testi sonuçlarını görüştü. Stres testine katılan 40 önemli bankanın temsilcisiyle görüşen başkan Trichet, “Sonuçların kamuoyuyla paylaşılması sonucu Avrupa Bankaları’nın güveni yeniden inşa edilecek” dedi. Bankalar iyileşecek de cari açık ve borç sorunları nasıl aşılacak?

Bazı uluslararası firmaların kar ve satışlarına bakarak ekonomi dip yaptı diyenlerin düştüğü hata yakında daha da iyi anlaşılacak. Resesyonun çift dipli mi, yarım mı, bir buçuk mu, yoksa beş buçuk mu diye tartışılıyor.

Bu işi kıcasa özetlemek istiyorum. 2008 yılından beri dünyanın zenginlerinin serveti % 50-70 düzeyinde artmıştır. Sadece bu veri bile bu krizin kimin krizi olduğunu göstermeye yeter. Bankaları, finans şirketlerini, para babalarınını küstürmeyelim alacaklarını biz ödeyelim diye uğraşırken batı devletlerini batırıyor.

Çok ufak bir tarihi hatırlatma yapmak istiyorum. Zamanında batılı sermaye şirketleri aralarında birleşir ortaklaşa bazı önemli liman şehirlerini kiralar/satın alır ve koloniler kurarlardı.Bu yolla bu gelişmemiş bölgelerin doğal kaynaklarına, emeğine, pazarlarına ve kültürüne el koyarlardı. Bu klasik sömürgecilikti. Bu yöntemle bu şirketler öylesine büyüdü ve zenginleştiler ki devlete de hükmetmeye başlamıştı. Bu durum böyle devam edemezdi. Başta Doğu Hindistan Ticaret Şirketi gibi şirketler devletler tarafından kamulaştırılmışlardı. Bu bir nevi kamunun kaynakların kaynağına el koymasıydı.

Günümüzde dünyayı aynı şekilde şirketler yönetmekte, sömürmekte ve bunu yaparken batılı güçlü devletleri kullanmaktadırlar. Bu krizin bitmesi için günün birinde batılı devletlerin bu şirketleri kamulaştırması söz konusu olabilir. Ya da bu tehlikeden kendini sıyırmak isteyen kapital beyleri öyle anlaşılıyor ki ABD'yi de, AB'yi de, onların paralarını da yüz üstü bırakacak.