Gökşin Sipahioğlu

Fransa Sanat ve Edebiyat Şövalyesi ünvanı,

Türkiye Devlet Üstün Hizmet Madalyası,

Fransa Kültür Bakanlığı tarafından verilen sanat ve edebiyat nişanı,

Fransa cumhurbaşkanı Jacques Chirac tarafından Chevalier de la Légion d'honneur

“Büyük Türk”

Gökşin Sipahioğlu

“Grand Turc”

(28 Aralık 1926, İzmir- 5 Ekim 2011, Paris),

SİPA'nın kurucusu ünlü Türk foto muhabiridir

1961 yılında patlak veren füze krizi sırasında Küba'ya girmeyi başaran ve röportajlar yapan tek batılı gazeteci olması; 1968 yılında Paris olaylarını yansıttığı fotoğrafları, Çekoslovakya ve Arnavutluk'ta meydana gelen olaylar hakkındaki haber ve fotoğraflarıyla ün yapmıştır.

Fransızlar tarafından "Grand Turc" olarak anılır

Efes Pilsen basketbol takımının kurucusudur

1957’de Yeni Gazete adlı gazeteyi yayımlayarak gezeteciliği sürdürdü.

Annesinin Nişantaşı’daki evini ipotekleyerek yayımladığı bu gazetede Çetin Altan ve Aziz Nesin’in ilk yazıları yayımlandı.

Kurduğu erken baskı sistemi, Türk gazeteciliğine yaptığı önemli katkılardan birisidir.

Ona Fransızlar Büyük Türk diyorlarmış. Nasıl demesinler. Gökşin Sipahioğlu’nun hayatını okuduğum zaman ne kadar şaşırdığımı tahmin edemezsiniz.

Hani filmlerde gözü pek gazeteci vardır, başrol oyuncusudur. Hiçbir şeyden korkmaz, olayların üstüne – üstüne gider, mutlaka istediğini alır. İşte böyle muhteşem biri Gökşin Sipahioğlu.

Kimsenin giremeyeceği röportaj alamayacağı yerlerde röportaj alan ve dünyaya da duyuran bir gazeteci…

Allah rahmet eylesin. Nur içinde yatsın.

Ne kadar güzelliklikler bırakmış dünyada arkasından anılmak üzere.

Ne mutlu ona…

25 milyon görsel malzemeye sahip fotoğraf ajansı kurmuş. Adını SIPA’yı koymuş.

Bu onun adını durmasında en büyük etkenlerden biri olmuş.

Düşünebiliyormusunuz?

1961’de kimsenin giremediği Küba’ya gemici pasaportu ile girmiş. Heyecana bakın. Dedim ya aksiyon filmi gibi…

Orada muhteşem resimler çekmiş, tüm dünyada bir çok gazetede yayınlanmış.

Aklın almayacağı bir çalışması daha beni hayrete düşürdü.

Hürriyet gazetesinde çalıştığı dönemde; dört yıl içinde seksen ülkede röportajlar yapmış.

Gerçekten şaşırmamak mümkün değil.

Bunlar yetmiyormuş gibi onun hayatında çok önemli bir olayıda okudum.

Kültür Devrimi öncesinde Çin’e girmek için vize alan ilk Türk gazeteci olmuş.

Hayranlıkla okuyorum, lütfen sizlerde okuyunuz

28 Aralık1926'da İzmir'de doğan Sipahioğlu, İstanbul'da Saint Joseph Fransız Lisesi’nde okudu.

Sonradan Efes Pilsen basketbol takımına dönüşecek olan Kadıköy Spor Kulübü'nün kurucusu ve oyuncusu oldu.

İstanbul Üniversitesi’nde gazetecilik eğitimi aldı.

Gazeteciliğe İstanbul Ekspress gazetesinde spor yazarı olarak başladı. "Sait Ceylan" takma adıyla yazdığı yazılar dikkat çekti ve kısa sürede gazetenin yazı işleri müdürü oldu

1955’te, İstanbul Ekspress'in yazı işleri müdürlüğünü yaptığı sırada yayımladığı "Selanik'te Atatürk'ün doğduğu evini bombaladılar" haberinden ötürü 6–7 Eylül Olaylarının ortaya çıkmasını planlamakla suçlanmıştır.

1956’da İsrail-Mısır Savaşı’nda Sina Çölü’nde çektiği yaralı Mısır askerleri fotoğrafaları, ilk büyük haberi oldu.

Bir süre Vatan Gazetesi’nde genel yayın yönetmenliği yaptı.

Sipahioğlu, Vatan Gazetesi’ndeki görevinden sonra serbest muhabir olarak çalışmaya başladı.

Bu dönemde hiçbir Batılı gazetecinin giremediği Arnavutluk’a gitti. Tiran’da yaptığı pek çok çalışma, batılı gazetelere manşet oldu.

1961 yılında ise patlak veren füze krizi nedeniyle giriş-çıkışların yasaklandığı Küba’ya gemici pasaportu ile girdi.

Çektiği fotoğraflar, tüm dünyada pek çok gazetede manşet oldu ve ona büyük ün getirdi.

Aynı yıl Hürriyet Gazetesi için çalışmaya başladı; dört yıl içinde seksen ülkede röportajlar yaptı.

Kültür Devrimi öncesinde Çin’e vize alan ilk Türk gazeteci oldu

1966'da Erol Simavi’nin teklifini kabul ederek Hürriyet Gazetesi'nin Paris büro şefi olarak Fransa'ya gitti.

1967’de Fransa yönetimine karşı ayaklanan Cibuti’de başkaldıranlara ateş eden Fransız jandarmaları, 1968’de Paris’teki öğrenci olaylarını fotoğrafladı.

Bu fotoğraflar Jean Bertolino'nun Les Trublions kitabında yayınlandı

1969 yılında Gama Ajansı ile çalışmaya başlayan Sipahioğlu, Doğu Bloku ülkelerinin liderlerinin katılacağı Bratislava Konferansı'na gitme isteği ajans tarafından reddedilince kendi imkânları ile Çekoslovakya’ya gitti ve iki hafta sonra ülke, Varşova Paktı ülkeleri tarafından işgal edildi.

Bu olay, kendi röportajlarını dağıtıma amacıyla SIPA Press’i kurma düşüncesini doğurmuştur.

Sipahioğlu, SIPA Press’i daha sonra eşi olacak olan Amerikalı gazeteci Phyllis Springer ve Cumhuriyet gazetesinin Atina muhabiri Kosta Daponte ile birlikte gayri resmi olarak 1969’da kurdu.

Foto muhabirlerini olayların öncesinde olay çıkacak bölgelere yönlendirmede çok usta idi.

Bu sayede SIPA Pres bir marka haline geldi ve bünyesinde dünyanın en zengin fotoğraf arşivlerinden birisin oluşturdu

1973 yılında resmi olarak kurulan SİPA, binlerce fotoğrafçı ile çalışmalarını sürdürdü ancak teknolojik gelişmelere ayak uyduramadı.

Sipahioğlu, gelen astronomik teklifleri uzun süre geri çevirdiyse de maddi sıkıntılar nedeniyle ajansı 2001 yılında Fransız medya grubu Sud Communication'a sattı

5 Ekim2011tarihinde, 50 seneye yakın zamandır yaşamakta olduğu Paris’te hayatını kaybetmiştir.(alıntı)

Sergiler

1998 yılında Paris’te Barikatlar adlı sergide, Mayıs1968’de çektiği fotoğrafları sergiledi.

6 Eylül-12 Kasım2006 tarihleri arasında Sipaioğlu’nın 124 fotoğrafı İstanbul Modern’deki Doğru Yerde Doğru Zamanda adlı retrospektif sergisinde sergilenmiştir.

5–25 Şubat2009 tarihleri arasında, Fransız Kültür Merkezi'nde (Institut Français) Monsieur Sipa adıyla 1960 ve 1970'li yıllara ait fotoğrafları sergilenmiştir.

Ödülleri

1994– Fransa Sanat ve Edebiyat Şövalyesi ünvanı

2000– Türkiye Devlet Üstün Hizmet Madalyası

2003- Fransa Kültür Bakanlığı tarafından verilen sanat ve edebiyat nişanı

2007- Fransa cumhurbaşkanı Jacques Chirac tarafından Chevalier de la Légion d'honneur (alıntı)

Nazan Şara Şatana

http://www.facebook.com/nazansara.satana.5

http:// https://twitter.com/#!/nazansarasatana