Hasan Ali Yücel / Köy Enstitüleri anma etkinliği gerçekleşti

Türk Dilli Dergisi etkinlikleri sürüyor. Her perşembe Arguvanlılar Derneği Bostancı / İstanbul adresinde toplanan yazar, ozan dostların etkinlikleri bu kez Hasan Ali Yücel / Köy Enstitüleriydi.

Dernek salonunu kalabalıktı. Konuşmacı Türkay Korkmaz konuyu sunduktan sonra dinleyenlerin soru ve katkılarını dinlemeye geçtik. Oturumu yöneten ...Türk Dili Dergisi İyesi Ahmet Miskioğlu ilk sözü Köy Enstitü çıkışlı yazar Mehmet Başaran'a verdi, sonra Gürşen Kafkas diğer konuklar söyleşiye katkılarda bulundular.

Toplumsal bir yaramız olan Köy Enstitüleri düşün alanında kavgasının sürdüğünü görüyoruz. Sevgili Özer Ciravoğlu bu süreci şiirinde bakın nasıl dile getirmiş:

Yol uzun
Gün uzun
Ömür doludizgin

Köy Enstitüleri kapitalizmin yolunu açma, feodal düzene, her türlü sömürüye karşı bir eylemin adıdır. Köy Enstitüleri bu eyleme 17 342 öğretmen yetiştirerek katıldı. Bu sayının 1398’i kız öğretmendi. Gerçek bir burjuvalaşma eylemi demokrasiyle toplumun kurtuluşu doğrultusunda önemli bir adım olacaktı. Burjuvalaşma demokrasisi, toplum, tarihsel ve sosyo-ekonomik yapısını gerçekleştirdiği ortamda kurulabilir ancak. Bu yapı uluslaşma süreciyle tamamlanacaktır. Bu nedenle Köy Enstitüleri bu doğrultuda önemli bir adımdı. Yoksa karşıcıların ileri sürdükleri gibi kominist kurumlar değildi. Böyle bir amaçları da yoktu, olamazdı. Çünkü doğasına aykırıydı.

Anlattıklarımızı, Mehmet Bayrak’ın Köy Enstitülü Yazarlar Ozanlar, Töb-Der yayınları kitabının “sunuş” yazısında özetleyen Töb-Der Genel Başkanı Gültekin Gazioğlu’na kulak verelim.

“Köy Enstitüleri kimilerinin savunduğu gibi “devrim okulları” değildi. 2. Dünya Savaşı başında kapalı köy ekonomisini canlandırmak, köyü kapitalist pazara açmak, kırsal alanda üretimi artırmak, köy insanını yüzyılların şartlanmalarından kurtarıp, temel birtakım bilgilerle donatmak ereğiyle kuruldu Enstitüler. Feodal yapıya, kültüre karşı; kapitalist yapı, kültür, sosyal yaşantı düşleniyordu. Okulların, üretime dönük, nisbeten demokratik eğitime yönelik bir yapı içinde oluşu, kısa sürede kuruluş amaçlarını aşmalarını getirdi. Kurulu sömürü düzenine tavırlı insanlar yetişip, toplumu etkilemeye başlayınca, Enstitüleri kuran irade, aşama aşama onları yıkmayı başardı. Ancak etkilerini silemedi, silemiyor. TÖS’ün, TÖB-DER’in temelinde, Enstitü çıkışlı öğretmenlerin usta ellerinin koyduğu harç var.”

Günümüzü, adı sanı bilinmeyen bir öğretmenimiz Hasan Demirci, Trabzon’da yayın yönetmenliğini üstlendiğim eğitim-sanat adlı dergide Mart 1993’te yayımladığı şiirle yaşadığımız günü şöyle dile getirmişti.

Gün akşama döndü öğretmenim
İçinde bir hüzün
Ufka bakıyorsun bozkırın ıssızlığında
Belki memleketin geliyor usuna
Belki sevgilin
Belki de düşlediğin
Ülkenin aklığı, aydınlığı
Sürüldün bu uğurda uzaklara
Kıyıldın yıllarca
Ekmeksiz bırakıldığın yıllar oldu
Kara düşüncenin çıkarı uğruna
Güneş batacak biraz sonra
Zaman koşuyor karanlığa
Özlemini çektiğin aydınlıklar
Çok çok uzaklarda
Utkularını kutluyor şimdi
Kara düşüncenin kara adamları
Ulaştıklarını sanıyorlar yarınlarına
Oysa
Zaman aydınlığa gebe
Sen bilgesin öğretmenim
Bilirsin
Bilirsin ki
Karanlıklar çıkar hep
Çıkar aydınlığa

Laikliğin yaşamımıza girmesi, çağdaş toplumun yaşaması korkuyu yendiğimiz gün gerçekleşecektir.Korkunun ayak sesleri öğretmen arkadaşımın şiirinden daha yakın bize. Ama şiir durmuyor işte:

çoğalır can sesiniz
büyüyüp yeşeren yüreğinizde
güneşle yıkanır bahçeler
Korkunun yenildiği yerde
yüz yüze diz dize
düşler açar

 D U Y U R U

 HASAN ALİ YÜCEL'İ ANMA PANELİ
 26 ŞUBAT 2014, SAAT 19.30
 HASAN ALİ YÜCEL KÜLTÜR MERKEZİ- KARTAL / İSTANBUL