Haydarpaşa Garı

1908'de İstanbul - Bağdat Demiryolu hattının

Başlangıç istasyonu olarak inşa edilen tren garıdır.

Gar, Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları’nın asıl tren istasyonudur.

İstanbul’un Anadolu yakasında, Kadıköy’de bulunur.

Osmanlı İmparatorluğu’nun son dönemlerinde

Bağdat Demiryolu yanında İstanbul-Şam-Medine

(Hicaz Demiryolu)

Seferleri de yapılmaya başlanmıştır.

Osmanlı Padişahlarından  II. Abdülhamit döneminde, 30 Mayıs 1906 tarihinde yapımına başlanmıştır. 1908 yılında ise hizmete açılmıştır. Bir söyleme göre binanın bulunduğu sahaya III. Selim’in paşalarından Haydar Paşa’nın adı verilmiştir. Binanın inşaatını, Anadolu Bağdat adı altında bir Alman şirketi tarafından gerçekleştirmiştir. Ayrıca bir Alman’ın teşebbüsüyle garın önünde mendirek inşa edilerek Anadolu’dan gelecek veya Anadolu’ya gidecek vagonların ticari eşyasını yükleme ve boşaltma işlevi için tesisler yapılmıştır.

İki Alman mimar Otto Ritterve Helmuth Cunotarafından hazırlanan proje yürürlüğe girmiş, garın yapımında Alman ustalarla İtalyan taş ustaları birlikte çalışmıştır. I. Dünya Savaşı sırasında gar deposunda bulunan cephanelere 1917'de yapılan bir sabotajla çıkan yangın sonucu binanın büyük bir bölümü hasar görmüştür. Yeniden onarılan bina bugünkü şeklini almıştır. 1979'da Haydarpaşa’nın açıklarında Independenta adlı tankerin bir gemiyle çarpışması sonu meydana gelen patlamadan ve sıcaktan dolayı binanın O Linneman adlı ustanın yaptığı kurşun vitrayları hasara uğramıştır. 1976'da aslına uygun olarak yeniden geniş çapta onarılmış ve 1983'ün sonunda dört dış cepheyle iki kulenin restorasyonu tamamlanmıştır.

İstanbul denilince akla Haydarpaşa tren garı gelirdi. Bizler İstanbul doğumlu değiliz ama çocukluğumuzdan beri İstanbul’a geliriz. Sonrasında da zaten İstanbul’da oturur olduk.

Ben çocukken genellikle trenle seyahat ettiğimizden İstanbul denilince aklıma devasa Haydarpaşa garı gelirdi.

Bu bir tek benim için değil ki herkes için öyleydi.

Bütün eski Türk filmlerinde Haydarpaşa’ya gelinir, garın büyüklüğünden etkilenilir, sonra dışarı çıkıldığında görülen deniz ve koskocaman İstanbul gelenleri hayrete düşürürdü…

Haydarpaşa binası da muhteşem yapılmış bir eser olduğundan da görenleri etkiler, ürkütür şaşkına çevirir…

Haydarpaşa Garı, Ankara – İstanbul Yüksek Hızlı Tren Projesi’den ve İstanbul – Eskişehir bölümündeki demiryolu çalışmaları nedeni ile de iki yıl ülke çapındaki tren seferlerine ara verilmiş.

Binanın mimari tarzı “NEO-KLASİK ALMAN MİMARİSİ” stilindedir. Her biri 21 m uzunluğunda 1100 adet suya karşı izole edilmiş ahşap kazık üzerine inşa edilmiştir. Bu kazıklar buharlı şahmerdan ile çakılmıştır. Strüktürü bu kazıklara teşkil eden kazık ızgarası üzerine yapılmıştır. Taşıyıcı sistemi çelik karkas olup döşeme sistemi ise putrelli volta döşemedir.

İnşaatta 2500 m3 lefke taşı, 13000 m3 beton, 1140 ton demir, 520 m3 kereste, 19000 metre sert ağaç ve 6200 m2 arduvaz çatı kaplaması kullanılmıştır.

Hizmete açılışından beri çok büyük çapta bir restorasyon geçirmemiş olan gar binası Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları ilgili yetkililerince eski eserleri koruma ve kurtarma çabasında gösterdikleri teşebbüs sonucu 1976 yılında geniş çapta onarıma alınarak 1983 yılı sonunda dört dış cephe ile iki kulenin restorasyonları tamamlanmıştır.(alıntı)

Haydarpaşa Garının yapılışı:

Devrin Osmanlı padişahı II. Abdülhamit döneminde, 30 Mayıs 1906 tarihinde yapımına başlanmıştır.

19 Ağustos 1908 tarihinde tamamlanıp hizmete girmiştir.

Bir rivayete göre binanın bulunduğu sahaya III. Selim'in paşalarından Haydar Paşa'nın adı verilmiştir.

Binanın inşaatı, Anadolu Bağdat adı altında bir Alman şirketi gerçekleştirmiştir.

Ayrıca bir Alman'ın teşebbüsüyle garın önünde mendirek inşa edilerek Anadolu'dan gelecek veya Anadolu'ya gidecek vagonların ticari eşyasını yükleme ve boşaltma işlevi için tesisler yapılmıştır.

28 Kasım 2010 tarihinde çatısında çıkan ağır yangından dolayı çatısı çökmüş ve 4. katı kullanılamaz hale gelmiştir.

Nazan Şara Şatana

http://www.facebook.com/nazansara.satana.5

http:// https://twitter.com/#!/nazansarasatana