Hipotiroid ve fertilite

Hipotiroid vücudun yeteri kadar tiroid hormonu üretmediği durumlarda ortaya çıkan bir rahatsızlıktır. Tiroid hormonunun asıl görevi metabolizmayı kontrol etmektir. O yüzden eskik olduğunda en belirgin semptom yavaşlayan metabolizma olacaktır. Bu da aşağıdaki sorunların bir kısmına ya da tamamına yol açabilir:

- Normalin üzerinde yorgunluk hissi
- Halsizlik
- Kilo alımı ya da kilo vermede çok büyük zorluk yaşama
- Sert ve kuru saçlar
- Kuru ve cansız cilt
- Saç dökülmesi
- Soğuğa karşı aşırı hassasiyet
- Sürekli kas ağrıları
- Kabızlık
- Depresif haller
- Asabiyet
- Hafıza kaybı/ zihin bulanıklığı
- Konsantrasyon problemi
- Düzensiz adetler
- Düşük libido
- Normalden hızlı ya da yavaş kalp ritmi
- Yavaş uzayan- çabuk kırılan tırnaklar
- Işığa hassasiyet
- Kuru gözler

Hipotiroid birkaç açıdan infertiliteye neden olur. Adetleriniz düzensiz olabilir, ovulasyon gerçekleşmiyor olabilir veya sürekli tekrarlayan düşükler yaşıyor olabilirsiniz. Ayrıca yukarıdaki semptomların hepsi birden görülmelidir diye bir şart yok elbette. Bir kısmını dahi sürekli biçimde yaşıyor ve olağanüstü bir durum olduğunu farkediyorsanız doktorunuza görünmeniz gerekir.

Tipik bir hipotiroid hastasında TSH değeri yüksek, T4 değeri ise düşük çıkacaktır. Bunun anlamı şudur: tiroidiniz yeterince hormon üretmiyor, hipofiz de bunu farkedip tiroidi uyaran hormonu (TSH) normalden fazla yaparak tiroidi daha fazla hormon üretmeye zorluyor. Dolayısıyla T4 düşük, TSH da yüksek çıkıyor. Netice itibariyle durumu düzeltmek için doktorunuz eksik olan T4ü yerine koyabilmek için T4ün sentetik bir versyonu olan hormonu veriyor.

Testleri yaptırdıktan sonra karşılaşacağınız değer yanıltıcı olabilir. Demek istediğim; sonuç laboratuar değerlerinin sağlıklı olarak tanımladığı değerler arasında olsa bile bu hipotiroid olmadığınız anlamına gelmeyebilir. Bazı laboratuarlar 0.5-5.5 aralığını sağlıklı tanımlarlar. Oysa ki sağlıklı değerin 0.3-3.0 olması gerektiği konusunda epey uzun süren tartışmalar yapılmış ve klinik çalışmalara göre sağlıklı tanımın bu sonuçlara göre olması gerektiği sonucuna varılmıştır. Öte yandan sizin değeriniz mesela 3.5 olduğu halde kendinizi çok iyi hissediyorsanız, herhangi bir şikayetiniz yoksa sırf tahlil sonucu öyle çıktı diye tiroid hastasısınız demek değildir. Her zaman test sonuçlarından önce kendi vücudunuzu dinlemelisiniz. Ancak şikayetleriniz test sonuçlarıyla örtüşüyorsa size bir teşhis konulmasına izin vermelisiniz. Aksi takdirde hiç ihtiyacınız olmadığı halde birsürü gereksiz tedaviye maruz kalabilirsiniz. Bu da olmayan bir hastalığı tedavi edeyim derken başka türlü problemler yaşamanıza neden olur.

Hamile kalabilmek için genelde önerilen TSH değeri 1-2 arasıdır. Tabii bu 2 civarındaki değerle asla hamile kalamayacağınız anlamına gelmez ama ihtimal daha düşük olabilir.TSH testlerinin yanısıra tiroid antikorlarınızı da kontrol ettirmenizi tavsiye ederim. Test sonuclarınız normal olsa bile tiroid antikorlarının pozitif olması otoimmün yetmezliği sonucunda tiroidinizin problem çıkarmak üzere olduğu anlamına gelebilir. Bu da başlıbaşına bir fertilite sorunu yaratır. Hamile kalma durumunda ise gebeliği sürdürme ihtimalini düşürür. Antikor seviyesinin fertilite ve gebeliği nasıl etkilediği üzerine farklı görüşler var. Bazı endokrinologlar sadece varlığının bile tiroid tedavisi gerektirdiğini savunurken bazıları gerek olmadığını düşünüyor. Bu da sizin doktorunuzla görüşüp değerlendirmeniz gereken bir konu.

Hipotiroidin nedeni pozitif antikorlar (haşimotos) olabileceği gibi düşük iyotlu beslenme de olabilir. Fakat iyot eksikliği kaynaklı hipotiroide diğerine kıyasla daha az rastlanılır. Elbette nedeni bulabilmek için yukarıda bahsettiğim testleri yapmak gereklidir.

Hipotiroidin doğal yolla tedavisi maalesef mümkün değil. Bu konuda yapılan bütün çalışmalar olumsuz sonuç verdi bugüne kadar. Gelecekte yeterince T4 üretmenizi sağlayacak bir ot keşfedilir mi bilemiyorum ama bugün tekrar iyi hissetmeniz için yapabileceğiniz tek şey hormon almak. Sabahları uyanır uyanmaz hiçbirşey yemeden ilacı almalısınız. Aldıktan sonra en az 1 saat hiçbirşey yemeyin. Eğer ekstra mineral alıyorsanız en az 4 saat sonrasında alın. Hergün aynı saatte T4 hormonunuzu alın ve asla aksatmayın. Bazı insanlar ilk 2 haftada düzelme hissederken bazılarında tamamen iyi hissetmek 2-3 ay sürebiliyor. Bu müddet zarfında size iyi gelecek doğru dozu da bulmaya çalışacak olabilirsiniz. Genellikle düşük bir dozla başlanır, nasıl hissettiğinize bakılarak doz azaltılır ya da arttırılır. Doğru dozu bulmak biraz zaman alabilir. Bu süre içinde sabırlı olmalısınız. Nitekim bulunduktan sonra normal bir hayata kavuşacaksınız. Eğer hamile kalırsanız doktorunuzun kontrolü dahilinde doz yavaş yavaş arttırılacaktır. Çünkü bebeğiniz ihtiyacı olan bütün tiroidi sizden karşılayacak. Herhangi bir sorun çıkmasını önlemek için hamileliğiniz boyunca TSH seviyenizi normal miktarda tutmanız elzemdir.

Hipotiroid hastasının beslenmesi de biraz farklı olmak durumundadır. Bununla ilgili tavsiyelerimi Hipotiroid Durumunda Beslenme başlıklı yazımda okuyabilirsiniz.

Eren Kaya

http://bebekyapimbakimonarim.blogspot.com/