İki şehrin hikayesi...

Benim söz ettiğim "İki Şehrin Hikayesi" Charles Dickens'in 1859 yılında yazdığı dünya klasikleri arasına girmiş Paris ve Londra'dan söz etmiyor. Ben burada Roma ve İstanbul'dan söz edeceğim.

 

Yurt dışında en etkilendiğim şehirlerden biri Roma olmuştur. Bu duygu belki de Roma ile İstanbul arasında kurduğum benzerliklerden kaynaklanmaktadır. Roma imparatorluğu 395 yılında Batı ve Doğu olarak parçalandığında, Roma İmparatoru 1. Konstantin, başkenti eski Yunan kenti Bizans'a taşıdığından Doğu Roma İmparatorluğu, tarihte Bizans imparatorluğu olarak da anılır. 

 

Roma'da ilk dikkatimi çeken şehri çevreleyen surlar olmuştu. Tıpkı İstanbul surları gibi. Zaten İstanbul'daki surları yapanlar da Doğu Romalılardı. Hem Roma'daki hem İstanbul'daki surların önünde hendekler de vardı. 

 

Roma'da ilk inşa edilen surlardan Servian Duvar (Latince : Murus Servii Tullii, İtalyanca : Mura serviane) Roma erken 4. yüzyılda M.Ö. genişliği 3,6 metre, 11 km, uzunluğunda ve yüksekliği 10 metre kadardı. Surların 16 kapısı olduğu sanılıyordu.

 

İstanbul Surları, İstanbul'un çevresinde bulunan, Doğu Roma zamanında yapılmış şehir duvarlarıdır. İstanbul'un etrafını çeviren surlar tarihte 5. yüzyıldan başlayarak inşa edilmiş, yıkılmalar ve yeniden yapmalarla dört defa elden geçmiştir. Son yapımı MS 408'den sonradır. II. Theodosius (408-450) zamanında İstanbul surları Sarayburnu'ndan Haliç kıyısı boyunca Ayvansaray'a bu taraftan, ve Marmara kıyısı boyunca Yedikule'ye, Yedikule'den Topkapı'ya, Topkapı'dan Ayvansaray'a uzanıyordu. İstanbul surlarının denizde ve karada olmak üzere 50 tane kapısı bulunuyordu. Surların uzunluğu 22 km'dir. Haliç surları 5.5 km., kara surları 7,5 km. Marmara Surları 9 km'dir.

 

Roma ile İstanbul'un başka bir özelliği de her iki kentin de yedi tepe üzerine kurulmuş olmasıydı.

 

Roma'nın tepeleri

 

Palatino

Aventino

bugün: Campidoglio , 16. yüzyıla kadar: Capitolinus

Quirinale

Viminale

Esquilino

Celio

 

olarak anılırken, İstanbul'un tepeleri: 

 

1. Topkapı Sarayı, Sarayburnu, Ayasofya 

2. Çemberlitaş, Nurosmaniye Camisi, Cağaloğlu 

3. Beyazıt Camisi, Üniversite, Süleymaniye Camisi 

4. Fatih Camisi, Zeyrek Kilise Camisi 

5. Yavuz Selim Camisi, Rum Lisesi, Fener 

6. Edirnekapı, Mihrimah Camisi, Tekfur Sarayı 

7. Çapa, Cerrahpaşa, Haseki Külliyesi, Samatya

 

olarak adlandırılmıştır. 

 

Bunların dışında Hristiyanlar'da Katolik mezhebinin merkezi Roma'nın içinde devlet statüsüyle tanınan Vatikan olurken, Ortadoks mezhebinin merkezi ise İstanbul'daki Fener Rum patrikhanesiydi. 

 

Yalnız iki şehir arasında gördüğüm çok önemli bir fark vardı. Roma surlarının içindeki bütün tarihi yapılar olduğu gibi korunurken, (Parlamento binaları bile tarihi bir yapının içersindedir.) İstanbul surlarının içindeki tarihi yapıların sayısının parmakla sayılacak kadar az olmasıydı. Modern Roma binaları ise tamamen surların dışına inşa edilmişti. Gerçi şu sıralarda biz de dağlara taşlara inşaat yapmakla meşgulüz ama, keşke İstanbul'daki tarihi yapılara sahip çıkabilseydik diye düşünmemek de elden gelmiyor.