İlk Düğmeyi Ters İliklemek

Gazanfer ERYÜKSEL

 

 I

Eskimek ve yıllanmak… Açık ara iki kavram. Eskimek doğası şeylerin, nasıl da. İstisnaları var şüphesiz. Yıllanmış şarap gibi…

 

“Değişende değişmeyen” der ya Ahmet Hamdi Tanpınar. Küçümen bir örnek şeylere dair. Ustanın anısına saygıyla…

 

 II

Yaşlanan şarap sirke olur, malum, yan yatırıp da şişesini mantar şişmezse eğer. Soluğun tutup dibe dalan süngerci sanki inci avcısı mı yoksa? Çağrışın bu ya… “Tedai” derdi eskiler. Hattatları hatırladım birden. Nefeslerini tutukları’çün yazarken, uzarmış ömürleri!

 

 III

“Susmayı seçecek o harfi”, dedi şaman, bulmalısın 

yıllanmak’çün ışığında dillerin…

 

 IV

Bildiğimiz sesler, sözcükler, renklerle bakıp da göremediklerimizi söylemek. Çekip çıkarmak hareketi, bütün kıvrımlarıyla bir mermer bloğun içinden… Ve bütün bunları bir dansın koreografisinde harmanlayarak yeniden söylemek ışığı. Aynasında tümcelerin yüzleştirenler bizi kendimizle her oyunda yeniden. 

 

Hep söylerim sohbetlerde ve yazarım; şiir, müzik ve dans tek yumurta üçüzleridir diye. Zaman içinde ayrı ifade biçimleri, sanatlar olarak görülseler de her sanatın içinde bu üç şey vardır hep. Şiir, müzik ve dans. Fotoğrafı da sinemayı da sanat yapan bu üç şeydir. 

 

Yazının harfler tarafından keşfi. Yazı, bir yazgıdır aslında. İnsanın doğayı ve zamanı anlamaya, dahi anlatmaya çalışırken (şiir, müzik ve dans) kendisiyle rastlaşmasıdır. “Bende bir vardır benden içeru” diye söylediği Yunus’un. 

 

 V

“Ayrıntıda boğulmak” derler, “Şeytan ayrıntıda gizlidir” diye de bir ifade var. 

 

Neyin “ayrıntı” olup olmadığını algılayamayanlardır hep ayrıntıda boğulanlar. Şeytanın ayrıntıda gizli olması ise aklın şüpheciliğidir, analitik düşünme hamlesi… 

 

 VI

Cevaplanmamış sorular bırakıyorduk 

Düşler dair

 

Karton kuleleri

İlk düğmeyi ah

Ters ilikleyenlerin

 

Kelebek etkisi işte

Yanılgıyla yenilgileri

Hayata dair…

 

VII 

Durumları ve koşulları değiştirme çabası, insani bir edimdir. Estetik-sanatsal üretimin her türü bir değişim ve dönüştürme uğraşıdır. Durumları ve koşulları değiştirecek olan insanın, kendisiyle ve şeylerle yüzleşirken öz-değişim eşiğini aşabilme hâlidir. 

 

Değişim ise çift akıntılı bir süreçtir. Salt okuyan değil, yazan da değişir çünkü.