İş, Kariyer ve Yaşam Değerleri

İş ve kariyer hayatına yön verip ilerlerken hedeflerine, niteliklerine ve değerlerine uygun bir işte çalışmak tüm profesyonellerin genel amacı. Çalışılacak işi-kurumu seçerken bu ve benzeri detaylar doğrultusunda seçimlerimizi yapıyor ve kariyer yolumuza devam ediyoruz.   

Seçimlerimizi yaparken etkili olan bazı değerler var, peki bunlar neler olabilir?  Maaş, yan haklar ve kapsamı,  çalışma ortamı, lokasyon gibi detaylar iş-kariyer hayatınıza yön veren bazı değerler. Bu listenin uzunluğu kişiden kişiye göre istek ve beklentilerine göre değişkenlik gösterebilir. Değerler listesi belki tek madde, belki de uzayıp giden bir liste olabilir.  Listeni uzunluğu kendinizi ne kadar tanıdığınız ile ilintili.

Hedefinizi belirlerken kendinizi iyi tanımanız ve belirlediğiniz bu değerleri dikkate almanızda çok fayda var. Değerlerinize uygun iş kariyer yaşamı ise sizi başarıya ve hedefinize daha hızlı ulaşmanızı sağlar. Bu yüzden sizi motive eden, daha odaklı, uyum içinde ve niteliklerinizi gösterebileceğiniz bir işte çalışmak için gerekli faktörleri belirlemenizde fayda var. Bu faktörler size uymasa da bazen siz kendinize uydurabilirsiniz. Ayrıca değerlerinizi iyi belirlerseniz iş-özel yaşam hayat dengesini de daha başarılı bir şekilde kurgulayabilirsiniz. Bu arada belirtmekte fayda var iş ve kariyer yaşamı bir bütün olduğu gibi farklılıkları da vardır. Bu yüzden değerleri farklı olabilir. Ayrı ayrı değerlendiriyorsanız değerlerinizi de ayrı ayrı belirlemenizde fayda var.

Değerlerimizi nasıl belirleyelim peki?

İş-kariyer yaşamımızı temsil eden bir daire çizelim pasta misali. İş-kariyer yaşantınız için sizi motive eden ve sürdürülebilirliği sağlayan detayları/değerleri en önemliden itibaren listeleyelim.  5-7 civarında değer belirlemenizi tavsiye ederim. 1. Pozisyon, 2 maaş, 3. lokasyonun eve yakınlığı, 4. Yan haklar, 5. Gelişim imkanları gibi…

Şimdi bu daireyi çeşitli büyüklüklerde değerlerinizin sayısına kadar dilimleyin. En büyük dilimi en önemli ve olması gereken dilime verin. Sıraya diğer dilimleri değerlerinizle eşleştirin.

İş-kariyer yaşamınızda sizin için en önemli değerlerin neler olduğunu görebileceksiniz bu yaptığınız çalışma ile. Bu değerler çalışması ile yeni iş arayışınızda ve çalıştığınız işte vereceğiniz kararlarda önceliklerinizin neler olacağını görebilecek ve seçimlerinizi önceliklerinize göre daha rahat yapabileceksiniz.

Örneğin;

Maaş sizin için en önemli kriterse, ikinci değeriniz unvanınız ve üçüncü değeriniz çalıştığınız kurum/şirket yapısı ise iş arama çalışmalarınızda seçiminizi bu doğrultuda yapmanız gerekir. İş buldunuz, çalışmaya başladınız, maaş beklentilerinizin de altında ise o zaman sizi unvanınız bir yere kadar sizi mutlu edecek. Doyum süreniz geçtiğinde ise yine iş aramaya başlayacaksınız. Bu kritik kararı vermeden önce bulduğunuz işin değerlerinize uygunluğunu, ne kadar süre bu değişen değer sırası ile yaşamınıza devam edeceğinizi, diğer önceliklerinizin de karşılanıp karşılanmadığını kontrol etmenizde fayda var. Böylelikle işe başlama kararı verirken bireysel değerlerinizi dikkate almış olursunuz. Eğer değerlerinizi kale almazsanız uzun yıllar, kariyer hedeflerinizle örtüşmeyen sevmediğiniz bir işte çalışmak durumunda kalabilirsiniz. Sizi motive eden mesleki ve teknik gelişiminiz desteklenmiyorsa, çalışma ortamınız huzurlu değilse her gün işe mecbur giden ayaklarla hedefsiz bir kariyer yolunda iş hayatında yol almaya devam edersiniz.

Şunu da unutmamak lazım çalışmaya başladığınız şirketin değerlerinin de sizin değerlerinizle uyum sağlaması lazım. Satış pozisyonunda bir işte çalışmaya başladınız; firma müşteri portföyünüzün çok geniş olmasını önemserken siz az müşteri ile kaliteli hizmet vermeyi önemsiyor olabilirsiniz. İşte bu durumda değerleriniz çakıştığında kendinizi istifa ederken bulabilirsiniz. Yâda siz etik değerlere, yasal süreçlere önem verirken karşı taraf sizin ne düşündüğünüzü önemsemeden iş koparmak, bilgi almak için sizi kullanmaya çalışabilir. Ve yine bir anda bakmışsınız ki çalışmaya başlamadan işten çıkmışsınız. Veya kendini kurumsal olarak nitelendiren firmanın kurumsal olmayan amatör yönetim şekli size uygun gelmez ve ayağınızı kaydırırlar

Kariyer, iş ve özel yaşama ait değerleri hep birbiriyle ilintilidir. Örneğin aile ile beraber ve yakın yaşamak sizin özel yaşamınızda olmazsa olmazınız ise ve çok büyük yer kaplıyorsa, maaşı, unvanı, çalışma ortamı çok iyi bir iş olsa da özel yaşamınızı etkileyecek, sizi ya ayrılığa alışmaya yada durumdan etkilenmemek için çözüm üretmeye yönlendirecektir. Maaş beklentiniz ön sırada daha sonra kurum ve unvan diğer öncelikleriniz ise ve beklediğiniz maaşı alamıyorsanız ikincil önceliklerinizin yoğunluğu ile sizi ne kadar o işte çalışma motivasyonunuzu sağlayacağına bakabilirsiniz. Sonuçta iş bulmak, çalışmak ve işten ayrılmak başlı başına yönetilmesi gerekli ayrı süreçler, sizi yorar.

Değerlerinizi sorgulamayı, ayrıca özel yaşamınızla uyumunu kontrol etmeyi unutmayın! Karar vermek zor, bu tip durumlarda kendini analiz ve sorgulama size en iyi çıkışı verecektir. Çalışma hayatınız boyunca da bu sorguyu yapmanız gerekecek. Değişen değerlerinizi ve bu değerler doğrultusunda nasıl yol alacağınıza da ışık tutacaktır. Terfi almak istediğiniz durumda unvan/pozisyona ait pastanın dilim genişliği artacaktır. O zaman bu dilimin genişlemesi için ne yapabilirim sorusuna cevap vermeniz size planlamalarınız için yön verecektir. (Swotunuzu yapmayı ihmal etmeyin bu durumda) Yaşam standartlarınızı korumanız, hayatınızı kazanmanız için ne yapmanız gerektiğine karar verirken, sizin tüm iş ve özel yaşamınızı etkileyecek olan değer yargılarınızla, iş yerinizde konumuzun ve kariyer yolunuzda ki yerinizin gerektirdiği değerlerin örtüşmesine dikkat etmelisiniz.

İş, kariyer ve özel hayatınızda ki tüm değerler birbiriyle ilinti. Bu çark sistemini siz döndürüyorsunuz ve nasıl ne hızda döneceği sizin elinizde.