İşletmeler İçin Risk Çeşitleri

Risk, piyasada başarıya ulaşabilme ihtimalini izah eder.

Finansal ve yönetsel bir kavramdır. Riski incelerken sadece finansal ya da yönetsel olarak ayrı incelemek hataya düşmemize sebep olabilir. Ekonomik açıdan olduğu kadar yönetim anlamında da önemli bir yeri vardır.

Risk çeşitlerine baktığımızda beş ana başlık ve bu başlıkların alt başlıklarında riski inceleyebiliriz.

1-Faiz Oranı Riski: Faiz oranı riski denildiğinde paranın zaman riski akla gelir. İşletmeler açısından karlılıktan bahsedilebilmesi için, işletme karının geçerli olan cari faiz oranından daha yüksekte olması şarttır. İşletmenin karlılığı sadece maddi olarak değil birçok açıdan sorgulanarak açıklanabilir. İletmenin üzerinde bulunduğu arsa, bina yapı durumu, kira ya da satın alırken ödenen miktar, işçilerin kalifiye olup olmaması, teknolojik yatırımlar ve zaman en önemli karlılık sorgulama unsurlarıdır. Karlılığın olması için işletmenin bulunduğu konumda uzun bir zaman diliminde kesintisiz olarak verimli olması gereklidir. Kısa süreli karlılık için uzun ölçekli yatırım yapılmaz.

2-Döviz Riski: Özellikle ithal ürünlere bağlı olan sektörlerde döviz riski endişe verebilir.

a-Muhasebe Riski: Kur farklılıklarının ve kurdan kaynaklanan her türlü işlemin muhasebe kayıtlarına aktarılmasını ifade eder.

b-İşlem Riski: İşletme yurtdışı ile çalışırken borç, alacak hesabı yapar. Farklı para birimlerinin kayıtlara işlenmesi sırasındaki riski ifade eder.

c-Ekonomik Risk: İşletme ekonomik platformda diğer firmalarla rekabet halindeyken diğer firmalardan kendini soyutlayamaz. Rekabetin konu olduğu riski ifade eder. Rekabetten olumlu etkilenen bir işletme için risk olmazken olumsuz etkilendiği anda riskler devreye girer.

3-Enflasyon Riski: Paranın satın alma değerinin düşmesi olarak ifade edebileceğimiz enflasyondan aynı kulvardaki işletmeler daha ciddi biçimde etkilenir.

4-Operasyonel Risk: İşletmenin sistematik yapısından kaynaklanan riskleri ifade eder.

a-Personel Riski: İşletmenin iş gücünün yeterliliği, piyasaya göre istihdamının gelişmişliği, personel eğitimleri gibi konulardaki risklerdir.

b-Teknolojik Riskler: İşletme teknolojik altyapısı yeterli mi, teknoloji kiralanmalı mı yoksa satın mı alınmalı gibi teknolojinin işletmeye sağlayacağı avantaj ya da dezavantajları ifade eder.

c-Organizasyon Riski: Emir komuta zincirinin varlığı, alt üst ilişkileri, örgütsel yapı (otorite zinciri), danışmanlık hizmeti veren yapının var olup olmaması, işletme yönetiminin şeffaflığı, tüm çalışanların işletmede eşit söz hakkına sahip olup olamaması gibi soruların yanıtı organizasyon riskini ifade eder.

d-Yasal Riskler: İşletmelerin hukuka uygun ya da uygun olmayan eylemleri, vergi kanunu ya da tüketiciyi korumaya yönelik kanunların iyice bilinmesini gerektirir. Aksi takdirde işletme yasal risklerle karşı karşıya kalır.

e-Dış Riskler: Deprem, sel, doğal afetler gibi inisiyatif dışı riskler dış riskleri oluşturur. Bunun için işletmenin kurulduğu yerin yapısı, coğrafi şartlar dikkate alınmalıdır.

f-Üretim Riski: Ürünün üretim sürecinde hammadde halinden mamule dönüşene kadar izlediği süreçte karşılaşabileceği sorunları ifade eder.

5-Finansal Risk: İşletme maddi yükümlülüklerini yerine getiriyor mu? Maaş, kira, kredi, masraf, vergi gibi ödemeleri zamanında yapıyor mu? Eğer bunlar akstılıyorsa finansal risk alınmış demektir.

Ahmet Buğra TOKMAKOĞLU

Abtokmakoglu@gmail.com