Kara filmler

Künye: ‘Neo-Noir’dan ‘Future Noir’a, (: Yeni Kara’dan Gelecek Kara’ya), Selda Tan Özdemir, Altıkırkbeş Yayınları, Şubat 2003, 186 sayfa.

· Japonya’dan Miiki (: ‘Dead or Alive’ dizisi) ve Anime (: Ghost in the Shell) örnekleri konulsaydı, kitabın akışını ve sonlanışını etkilerdi. Keza; Carre (‘Köstebek’in yazarı ve ‘Panama Terzisi’nin senaristi), ‘Martin Beck’ dizisi filmleri, Woo, Hark, Fuqua, Lam (son dördü yönetmen) da öyle...

· 1960 öncesi örnekler olmayabilirmiş ama 1967 yapımı ‘Generallerin Gecesi’ (Peter o’Toole ve Ömer Şerif) bu kitaba uygun gidermiş. 1980 sonrası yönetmenlerin onlardan etkilenme düzeyi oldukça düşük.

· Film ve yönetmen dizini yok. Adresleme boşta kalıyor.

· Bölüm başlıklamaları içindekilerde var ve metnin içinde yok. Alıntılar da neredeyse başlık denli önemli. İkisini, hem bir yazar, hem de bir editör için, bir biçim hatası sayıyorum.

· Bir Türk yazar için çok çok uzun soluklu bir çalışma (Zafer Özden’in ‘Tür Eleştirisi ve Eleştiri Türleri’ (AFA Yayınları) hariç).

· ‘Katil Prezervatif’te, ‘Kafa’da veya Miiki filmlerinde olan mizah öğesi, kitapta pek dikkate alınmamış. Şiddet gülünçtür, özellikle çok ölmüşler için... Onlar için trajedi, komediye dönmüştür.

· Bilimkurgu, polisiye, kara dizi, gerilim, korku, şiddet, macera, aksiyon, Hong Kong, savaş türlerinin ‘kara film’ adı altında toplanması makul.

· ‘Yeni-kara’ ve ‘gelecek-kara’ da uygun sıfatlar. Ancak, ‘gelecek-kara’ 2005’te gecikmiş bir kavram olacak.

· Ancak, ‘sanal evren’ ve ‘siberuzay’, özdeşleşme eksikliği nedeniyle, tam kavramlaştırılamamış. Henüz kesinleşmemişse de, onların da alttürlerinin ipuçları verilmeye başlandı. ‘The One’ (Jet Li) ve ‘Matris’, bambaşka iki janra ait. Ayrıca; ‘Tron’ örneğiyle başlayan yazılım evreni teması, ileride yepyeni bir altür olacak, kara filmler için de... Örneğin, Philip Kerr’in ‘?’si film yapılabilir... Bir de Ursula K. Le Guin’in ‘Mülksüzler’i de, tıpkı ‘1984’ gibi bir kara ütopya (aslında ‘ikircikli ütopya’) olarak çekilebilir, tabii yazarı izin verirse...

· Kitap Cohen ile bitmemeliydi. Yazarın ‘yumuşak’ tepkisini ortaya koyuyor. Romantizm, kara filmlerde faşizme çok kolay dönüşebilir, tıpkı Fassbinder’in filmlerinde olduğunca...

· Eleştirmen, yönetmenlerin ve filmlerin çevresinde ve önünde gider. Bu; yorumlamaya, yol açmaya, yapılmamış filmler tasarlamaya, vb yarayabilir. Yazar, yolun ( kitabın) sonunda tıkanıyor.

· 50 yönetmenin 35’inin herhangi birer filmini ve/ya 150 filmin 100’ünü seyretmeden, bu kitabı okuyanların anlaması zor. Bu yönüyle eleştirmenlerin okuması için hazırlanmış bir kitap olarak kalıyor. (Yukarıda sözü geçen diğer Türkçe eleştiri kitabını bu kitabın yazarının okuyup okumadığı da bir soru tabii ki...)

· SİYAD mensubu, 25-30 sinema resmi-eleştirmeninin bu kitabı okumaları, anlamaları ve karşı yanıt hazırlamaları oldukça zor görünüyor.