Kişisel Gelişim : Sen eşek...

İnsanın at oynatma yeri bizzat toplumun içidir. Hiçbir insan tek başına yaşayamaz;  kendi gibi insanları bulup onlarla bir arada yaşamaya çabalar.

Ama bir arada yaşamanın kaydı kuydu vardır. Koşulları vardır. Bir kere içinde bulunduğun toplumun gerek resmi, gerekse gayriresmi kurallarına uyacaksın. Gerçi , her zaman bu kuralların uygulanmasını gözeten birtakım kafalar vardır, onlar bu kuralları kendi kafalarına göre değiştirebildikleri gibi; bazen de insanları yanıltıp, kuralları kendi kafalarına göre yorumlayabilirler.

Toplumda her zaman, iki tip bulunur. Bir, kuralları koyanlar veya uygulayanlar ; iki, bu kurallara  uyanlar, yani başeğenler… Hadi bunlara bir de üçüncü cins insan ekleyelim : Üç, her zaman isyankar olanlar. Kuralları koyanların her zaman bu üçüncü cins ile kavgaları vardır; onları yoketmek, ortadan kaldırmak, başlarını eğdirmek için ellerinden geleni yaparlar. Çeşitli çareler düşünürler.

Psikoloji önderleri insanların kişiliklerini açıklamak için çeşitli kuramlar geliştirmişlerdir. “Kişilik, bir bireyin tüm ilgilerinin, tutumlarının, yeteneklerinin, konuşma tarzının, dış görünüşünün ve çevresine uyum biçiminin özelliklerini” gösteren bir kavramdır

Genelde Psikologlar Kişilik Kuramlarını şu şekilde ayırt ederler : Freud yaşadığı sürece insan kişiliği üzerine değişik kuramlar ileri sürmüştür. Freud’un Yapısal Kuramı  (Buna göre kişilik idi, ego, superego’dan oluşur) ;  Jung’un kişilik kuramı daha çok toplumsal yaklaşımı gösterir. Jung’a göre insanlar “İçedönük” ve “Dışadönük” diye ikiye ayrılırlar. Adler’e göre , insanın kişiliği içinde bulunduğu  toplum tarafından biçimlenir. İnsanı güden en önemli dürtüler “Aşağılık Duygusu” ve buna karşıt olan “Üstünlük Duygusudur” . Eric Fromm'un Kişilik Kuramı’nda , kişilik, bireyin fiziksel yapısı ve mizacını oluşturan kalıtsal yönleri ile sosyal ve kültürel etkilerin tümünün ortak ürünüdür. (Anadolu Ü.Edu.tr)

Görülüyor ki çağdaş Psikoloji Kuramcıları insanın kişiliğinin oluşmasında toplumun etkilerini hiçbir zaman gözardı etmiyorlar.

Bana göre, toplum İçedönüklerle; Dışadönüklerin savaş alanı gibidir.  Dışadönükler başkalarını etkileri altına almak için ellerinden geleni yaparlar. İçedönükler ise genellikle onlara uyarlar. O zaman iki tip insan ortaya çıkar : Yönetenler ve kuralları koyanlar, gözetenler . İki, bu  kurallara uymaya çalışan köleler veya kullar. Bazen de, bazı yaramaz tipler ortaya çıkar ki, bunlar toplumun kolay kolay yola gelmeyecek asileridirler.

Şimdi baştaki sözü yeniden ikileyelim: “Sen eşek olduktan sonra…” bunun sonunu yaşlılar çok iyi bilirler. “ Sen eşek olduktan sonra, üzerine binen çok olur.”

Toplum böyle bir yerdir. Yöneticiler, efendiler , her zaman,  başı yumuşak, “Evet, efendim”ci bir tip buldukları zaman ona çok yüklenirler.  İşi , görevi bu tip insanlara ver Allah ver yaparlar. Özellikle bu insanlar , çevreye yeni geldiyse ve acemiyse… Bazı insanların acemilikleri epey sürer ve o zamana kadar epey yük taşırlar. Ama her akıllı insanın “Hop… Ne oluyor bakalım. Bu ne işkence?” diyecekleri bir zaman olur. Demiyorlarsa, kendileri bilir; affedersiniz ama, ömür boyu, eşek gibi o yükü taşımaya zorunludurlar.

Toplumda kişiye dönük en büyük kurallardan birisi de budur. Kendini ezdirecek misin, ezdirmeyecek misin? Buna karar vermenin ölçütleri senin elinde…

Ya çok uyumlu bir tip olursun; kural koyanların bütün kurallarına uyarsın; o zaman da yükü taşıyan hep sen olursun. Ya  durmadan, itiraz edersin, isyan edersin, o zaman toplum dışı kalırsın; kolay kolay iş bulamazsın. Ya ortası ne olacak?

O noktada benim babamın kuralını söyleyeyim . İster uyarsınız, ister uymazsınız:
 “Aç kalmayacak kadar ; işten atılmayacak kadar…”
 İşte ölçüt bu. Yorumunuzu artık  kendi kendinize yapın. Ya da, beğenmezseniz kendi ilkenizi kendiniz yaratın. Çünkü başkalarının ilkelerine sürekli uymak demek; “Bu deveyi mutlaka güdeceksin…” demektir. Ve bu deveyi güdecek olan da genellikle sen olacaksın.