Kompleks dekonjestif fizyoterapi

Günümüzde lenfödemin en geçerli tedavi yöntemi kompleks dekonjestif fizyoterapidir. Bu tedavi yöntemi dünyadaki birçok kilinikte bu konuda gerekli eğitimi almış fizyoterapistler tarafından başarıyla uygulanmaktadır. Bu tedavi iki aşamadan oluşur.

1. Aşama; Amacı ödemi azaltmakdır, ayrıca kişinin lenfödem konusunda bilinçlendirilmesi de hedeflenir.

A) Cilt Bakımı: Cilt bakımı enfeksiyondan korunmak amacıyla önemlidir. Artan şişliğe bağlı olarak deri üzerinde gerilime bağlı çatlaklar oluşabilir, bu da enfeksiyona neden olabilir. Bu nedenle kişiye tedavisi boyunca pH'ı düşük, kimyasal içeriği az olan nemlendirici krem uygulanacak ve tedavi sonrasında da cilt bakımının önemi kendisine anlatılacaktır. Enfeksiyona neden olabilecek her türlü kesik, yara, darbe ve böcek ısırmasından da cilt korunmalı, böyle bir durumda bölge üzerine antibiyotik uygulanmalıdır. Etkilenen bölge kol ise bu koldan tansiyon ölçülmemeli, kan alınmamalı, bu elle iş yapılırken mutlaka eldiven kullanılmalıdır. Bu taraf ile ağırlık taşınmamalıdır. Bölge güneş ve diğer yanıklardan korunmalı, mantar oluşumu engellenmelidir. Epilasyon bu bölgeye zarar vereceği için tüy dökücü kremler veya elektrikli traş makinası kullanılabilir. Bu bölgeyi sıkmayan ve sentetik olmayan giysiler tercih edilmelidir.

B) Manuel Lenf Drenajı: Manuel lenfatik drenaj teknikleri derinin altındaki lenf damarlarının düzenli olarak uyarılmasını sağlar. Sempatik sinir sistemine etki ederek ağrıları azaltır ve derin rahatlık sağlar. Bağışıklık sistemini güçlendirir ve lenf akımını hızlandırır. Lenf damarlarının daha etkin çalışmasını ve sıvının drenajı için yeni yollar bulmasını sağlar. Klasik masaj deride hasara neden olacağı için uygulanmamalıdır.

Manuel lenf drenajı klasik masajdan farlı olarak derinin yüzeyine çok hafif basınçlar uygulanarak yapılır. Herhangi bir yardımcı krem kullanmaya gerek yoktur. Ayrıca drenaj tekniği kalbe yakın lenf damarları üzerinden uygulanmaya başlanır ve etkilenen bölgeye doğru ilerlenir. Bunun sebebi önce üst bölgedeki lenf akımını uyarıp arttırmak ve böylece etkilenen bölgedeki lenf sıvısına yukarıda yer açmaktır.

C) Kompresyon Bandajlama: Bandajlama tedavi süresince çok katlı bandaj şeklinde uygulanır. Çok katlı bandajlama ödemli kol veya bacakta uygun basınç sağlayarak ödemin azalmasına ve ödemli kısmın şekillenmesine yardımcı olur. Bölgeyi yaralanmalardan korur. Deri üzerine nemlendirici krem uygulandıktan sonra alçı çorabı giydirilir, üzerine alçı pamuğu sarılır. En üstte kısma ise kısa germe bandajı kullanılarak bandajlama tamamlanır. Lenfödemli kişi kesinlikle elastik bandaj kullanmamalıdır.

D) Özelleştirilmiş (Remedial) Egzersizler: Ödemli olan bölge için egzersizler oldukça önemlidir. Egzersiz lenf akımını 20 kat daha arttırabilme özelliğine sahiptir. Bu nedenle tedavi boyunca ve tedavi sonrasında fizyoterapist tarafından öğretilen egzersizler düzenli olarak uygulanmalıdır. Yürüme ve yüzme de lenf akımını arttırdığı için önerilen iki egzersizdir.

2. Aşama; Amaç tedavide kazanılan iyileşmenin korunmasıdır.

A) Cilt Bakımı: Kişi tedavi boyunca öğrendiği gibi, gün içinde gereken aralıklarla nemlendirici kullanmalı ve şişen bölgede dikkat etmesi gereken her şeyi özenle uygulamalıdır.

B) Kompresyon giysileri, aletleri: Bu aşamada kişiye kendi ölçüsüne uygun bir kompresyon giysisi önerilir. Bu giysi de pompa görevi görür ve lenfatiklerin daha etkili çalışmasına yardımcı olur. Bu giysi aksi söylenmediği takdirde gece gündüz kullanılmalıdır. 6 ayda bir değiştirilmelidir.

C) Self Lenf Drenajı: Eğer ödem kol bölgenizde ise terapist, kişiye kendi kendine yapabileceği basit lenf drenajı tekniklerini öğretecektir. Bu teknikler manuel lenf drenajının basit bir şekilde uygulanmasıdır.

D) Rutin kontroller, hasta eğitimi, öneriler: Tedavi sonrasında kişi belirli aralıklarla kontrollere gitmelidir. Böylece ödemde herhangi bir kötüye gidiş olursa erken dönemde tespit edilmiş olacaktır.

Kişinin tedavi sonrasında yaşam şeklini modifiye etmesi, daha dikkatli ve duyarlı davranması gerekmektedir. Tedavi sonrası bölgeye gerekli bakım ve özen gösterilmezse ödem en başa dönebilir, kişi değişik sorunlarla karşılaşabilir.