Mesleki Yeterlilik ve Mesleki Yeterlilik Kurumu

Meslek dendiğinde bireylerin geçimlerini sağlamak üzere yaptığı sürekli bir işi, eğitim, yasal düzenlemeler, kurallar ve standartlar çerçevesinde verilen hizmeti anlarız.  Mesleki yeterlilikten ise bir meslekte verilen hizmettin standartlara uygunluğunu, bireylerin bu hizmeti yerine getirmek üzere gerekli bilgi ve beceriye sahip olmasını anlarız.

Ülkemizde mesleki yeterlilik konusu tarihsel süreç içinde o mesleklerdeki örgütler tarafından oluşturulan kurallar çerçevesinde şekillenmiştir. Sanayileşme ve şehirleşmenin gelişme süreci içinde artan vasıflı işgücü meslek standartlarının kurumsal bir yapı tarafından standartlara bağlanmasını ve bu yönde eğitim ve sertifikasyon kuralarının geliştirilmesini zorunlu hale getirmiştir. Başlangıçta gelişmiş ülkelerde şekillenen meslek standartları ve kurumsal yapılar zaman içinde küresel bir boyut kazanmıştır. Dünyadaki işgücü hareketleri de uluslararası ölçekte mesleki yeterlik kurallarının ve ilgili kuruluşların gelişmesini sağlamıştır.

Bugün geldiğimiz noktada ülkemizde de gelişmiş ülkelerde olduğu gibi mesleki yeterlilik konusunda önemli adımlar atılmış, kurumsal yapılar yaratılmıştır. Başlangıçta Türkiye İş Kurumu (İŞKUR) tarafından 1992-2000 yılları arasında İstihdam ve Eğitim Projesiyle (EİP) uygulamaya konmuştur.  Devlet, işçi ve işveren kesiminin yer aldığı Meslek Standartları Komisyonu (MSK) kurulmuştur.  1995-2000 döneminde meslek standardı taslakları ve soru bankası oluşturulmuştur. 2000 yılında EİP tamamlandığında Ulusal Meslek Standartları Kurumu (UMSK) Kanun taslağı hazırlanmıştır.

Milli Eğitim Bakanlığının koordinasyonunda 2002-2007 yıllarında uygulanan Mesleki Eğitim ve Öğretim Sisteminin Güçlendirilmesi Projesi (MEGEP) çerçevesinde UMSK taslağı yeniden ele alınmıştır. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının (ÇSGB) koordinasyonunda ve sekretaryası İŞKUR tarafından yürütülen çalışmalar kapsamında, 21 Eylül 2006 tarihinde 5544 sayılı Mesleki Yeterlilik Kurumu (MYK) Kanunu kabul edilmiştir. ÇSGB'nın koordinasyonu ve desteği ile gerçekleştirilen ilk MYK Genel Kurulunda ardından, 26 Aralık 2006 tarihinde seçilen yönetim kurulunun görev dağılımı ile Mesleki Yeterlilik Kurumu hukuken çalışmaya başlamıştır.

Kurumun Avrupa Birliğinde ve ülkemiz genelinde eğitim ve istihdama ilişkin gerçekleşmeler, Avrupa Yeterlilikler Çerçevesi, Ulusal İstihdam Stratejisi, Hayat Boyu Öğrenme Stratejisi, İstihdam ve Mesleki Eğitim İlişkisinin Güçlendirilmesi Eylem Planı gibi eğitim ve istihdam ilişkisinin yer aldığı ek görev ve sorumluluklar getiren düzenlemeler nedeniyle yasasında değişiklikler yapılmasına ihtiyaç doğmuştur. Bunun için MYK Kanununda 2011 yılında değişiklikler yapılmış,  4/4/2015 tarihli ve 6645 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile de MYK önemli görevleri de üstlenmiştir.

Ülkemizde başta madencilik olmak üzere tehlikeli işlerde yaşanan olaylarında etkisi ile tehlikeli ve çok tehlikeli mesleklerde çalışanların MYK Mesleki Yeterlilik Belgesine sahip olması zorunlu hale getirilmiştir. Ülkemizde verilecek tüm mesleki ve teknik eğitimin MYK tarafından yayımlanan ulusal meslek standartlarına göre verilmesi yasal zorunluluk haline getirilmiştir. Bu düzenlemeler MYK’ yı görev ve sorumlulukları itibarıyla Türkiye’nin Yeterlilikler Kurumuna dönüştürmüştür. Ülkemizde önemli bir hizmet açığı giderilmeye başlanmıştır.  

Yasaya göre Mesleki Yeterlilik Kurumunun görev ve sorumlulukları ulusal meslekî yeterlilik sistemi ile ilgili yıllık gelişme planlarını hazırlamak, geliştirmek, uygulamasını yapmak veya yaptırmak, denetlemektir. Bunlara ilişkin düzenlemeleri yapmak, standartları belirlenecek meslekleri belirlemek ve bu standartları hazırlayacak kurum ve kuruluşları tespit etmektir. Yükseköğretim Kanununa tâbi teknik ve meslekî eğitim veren yükseköğretim kurumlarında ulusal meslek standartlarına uygun eğitim ve öğretimin yapılabilmesi için Yükseköğretim Kurulu ile orta öğretim düzeyindeki meslekî ve teknik eğitim veren öğretim kurumlarında ulusal meslek standartlarına uygun eğitim ve öğretimin yapılabilmesi için Millî Eğitim Bakanlığı ile işbirliği yapmaktır.

Ulusal meslek standartlarını temel alarak, teknik ve meslekî alanlarda ulusal yeterliliklerin esaslarını belirlemektir. Ulusal meslekî yeterlilikler alanındaki eğitim ve öğretim kurumlarını ve programlarını akredite edecek kurumları belirlemektir. Sınav ve belgelendirme sistemi kapsamında; yeterliliği belgelendirecek yetkilendirilmiş kurumları belirlemek ve sınavlarda başarılı olanlara sertifika verilmesini sağlamaktır. Türkiye'de çalışmak isteyen yabancıların sahip oldukları meslekî yeterlilik sertifikalarının doğruluğunu belirlemektir. Ulusal meslekî yeterlilik standartlarını dünyadaki ve teknolojideki gelişmelere uygun olarak geliştirmek, yeterlilik standartlarını yükseltmek ve uluslararası alanda tanınmalarını sağlamaktır. Meslekî alan ve sektörler arasındaki yatay ve dikey geçişler için gerekli yeterliliklerin belirlenmesini sağlamaktır. Diğer ülkelerdeki benzer kurum ve kuruluşlarla işbirliği yapmak, hizmet satın almak, projeler geliştirmek ve uygulamak, eğitim, araştırma, konferans, seminer ve yayın faaliyetlerinde bulunmaktır. Hayat boyu öğrenmeyi desteklemek ve teşvik etmektir.

Dünyada mesleki eğitim ve yeterlilik sistemlerindeki gelişmelere paralel olarak Avrupa Yeterlilikler Çerçevesinin (AYÇ) geliştirilmesine yönelik ilk çalışmalar 2004 yılının Ekim ayında başlatılmış, “Hayat Boyu Öğrenme için Avrupa Yeterlilikler Çerçevesi” hakkındaki Tavsiye Kararı, Avrupa Parlamentosu ve Avrupa Konseyi tarafından 23 Nisan 2008 tarihinde resmi olarak kabul edilmiştir. Bu karara uyumlu olarak Türkiye Yeterlilikler Çerçevesi, Mesleki Yeterlilik Kurumu tarafından ilgili bakanlık ve kuruluşların  destek ve katkılarıyla hazırlanmış, Türkiye Yeterlilikler Çerçevesinin Uygulanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin Bakanlar Kurulunun 2015/8213 sayılı Kararıyla 19/11/2015 tarihli ve 29537 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmasıyla beraber yürürlüğe girmiştir.

Türkiye Yeterlilikler Çerçevesi; Avrupa Yeterlilikler Çerçevesi ile uyumlu ilk, orta ve yükseköğretim dâhil, mesleki, genel ve akademik eğitim ve öğretim programları ve diğer öğrenme yollarıyla kazanılan tüm yeterlilik esaslarını gösteren ulusal yeterlilikler çerçevesidir. Ülkemiz eğitim ve öğretim sistemi içerisinde ve diğer öğrenme ortamlarında kazanılan kalite güvencesi sağlanmış tüm yeterlilikleri kapsamaktadır.  

Türkiye Yeterlilikler Çerçevesi ile okul, üniversite, eğitim merkezi, araştırma merkezi, iş yeri gibi örgün ve yaygın eğitim sunulan ortamlarda veya serbest öğrenmeler sonucunda kazanılan tüm yeterliliklerin bir bütünlük içerisinde ilişkilendirilmesi sağlanacak ve böylece yeterliliklerin tanımlanması, sınıflandırılması ve karşılaştırılması için açık ve tutarlı bir yöntem izlenecektir. Yeterliliklerden sorumlu kuruluşlar ile tüm sosyal tarafların düzenli aralıklarla bir araya gelmesi sağlanarak istihdam ve eğitim arasındaki ilişki güçlendirilecektir. Kalite güvence ölçütlerinin belirlenmesi ve uluslararası normlara uygun hale getirilmesiyle; eğitim ve öğretimin kalitesi artacaktır.

Türkiye Yeterlilikler Çerçevesi’nin yeterlilikleri öğrenme kazanımlarına dayalı olarak tanımlanmış seviyeler aracılığıyla sınıflandıran yapısı sayesinde yeterliliklerin kredilendirilmesi, biriktirilmesi ve yeterlilikler arasında geçiş yapılması kolaylaşacaktır. Hangi öğrenme ortamında kazanılmış olursa olsun

Türkiye Yeterlilikler Çerçevesi’de yer alan tüm yeterliliklerin şeffaflığı sağlanarak bireylerin eğitim ve öğretim gereksinimleri hayat boyu öğrenme olanakları ile desteklenecektir. Yeterliliklerden sorumlu kurum ve kuruluşlar ile iş dünyası ve sosyal paydaşlar başta olmak üzere ilgili tüm tarafların kurumsal işbirliğiyle tanımlanmış ve ölçülebilir yeterliliklere sahip, istihdam edilebilir donanımda bireyler yetiştirilmesine ve dolayısıyla işsizliğin azaltılmasına ve nitelikli istihdama katkıda bulunulacaktır

Yönetim Kurulunda ve sektör komitelerinde devlet, işçi işveren ve meslek kuruluşlarının yer aldığı Mesleki Yeterlilik Kurumu tarafından sürdürülen çalışmalar kapsamında Türkiye Yeterlilikler Çerçevesi ve Avrupa Yeterlilikler Çerçevesi referanslama süresinin ardından Mesleki Yeterlilik Belgelerinin ulusal ve uluslararası tanınabilirliği sağlanacaktır. Böylece ülkemizde alınan belgeler Avrupa Yeterlilik Çerçevesince ile referanslanmış diğer ülke yeterlilikleriyle karşılaştırılabilecektir. Oluşturulan ortak dil sistem ile bireylerin eğitim ve istihdamda ulusal ve uluslararası hareketliliği kolaylaşacaktır.

Sonuç olarak Mesleki Yeterlilik Kurumu ülkemizde mesleki yeterlilik çalışmaları konusunda önemli bir açığı kapatmış ve başarılı çalışmalar gerçekleştirmiştir. En önemlisi de tüm tarafların temsil edildiği yönetim yapısı ile geleceğe yönelik çalışmalar içinde sağlıklı bir ortam yaratmıştır.

http://www.myk.gov.tr/