Murtaza'da Geçen İlginç Deyim ve Atasözleri

Son üç aydır "Murtaza" oldum. :)

Önceki blogumda sözünü etmiştim bir parça.

Aslında ne tipimiz, ne karakterlerimiz, ne düşünce ve davranışlarımız ne yaşadığımız ortamlar (yer ve zaman olarak) birbirlerinin benzeri. Apayrı dünyaların insanlarıyız.

Beni üç aydır oyalayan ise, kahramanından çok kitabın kendisi.

Daha önce birkaç kez yazmıştım. E-redakte adını verdiğim yöntemle internetten indirdiğim e-kitapların daha rahat okunabilmesi için üzerlerinde hayli değişiklik yaparak yeniden ama e- (elektronik) yayına hazırlıyorum. Çok zaman sadece kitabın ve yazarının adı kalıyor değişmedik. :D

Örneğin, kitapta geçen eski ya da yabancı sözcükleri, deyimler ve atasözlerini vb. dipnotlara alarak internetten bulduğum karşılıklarıyla birlikte yazıyorum. Google amca sağ olsun.

Bu kitapta 40 tane dipnot vardı, 167 tane oldu diyeyim başka bir şey demeyeyim. ;)

Aşağıda, kitapta yer alan deyimler ve atasözlerinden bir demet var. Ola ki, Murtaza'yı okuyan, araştıran hakkında yazı yazmak isteyen birileri çıkar, ufak da olsa onlara katkım olsun.

• Şaşarım çamaşır yıkamasına kedinin!: Olacak iş değil, olması şaşırtıcı olur.

• Fort atmak: Palavra atmak.

• Nasıl bulunur Çingene evinde musandıra*?* Musandıra: İçine yatak konulan büyük dolap.

• Piyastos etmek: Uygunsuz durumda yakalanmak

• Ba'de harab-ül Basra: Basra harap olduktan sonra. [Bir fırsatın kaçırılması ve artık elden gelecek bir şey olmaması durumunda kullanılır.]

• Arzı tazimat: Karşıdakine büyük bir hürmetle takınılan tavır ve hareket.

• Bayrakları açmak: Hırçınlıkla, edepsizce bağırıp çağırmak.

• Ko/Bırak sarhoşu yıkılana kadar (gitsin): Kendi aklını beğenip başkasını dinlemeyen kimseyi gittiği yanlış yoldan döndürmeye kalkmayın, bırakın cezasını çeksin.

• Habbeyi kubbe yapmak: Önemsiz bir şeyi büyütmek. [habbe: su kabarcığı.]

• Esmâyı üstüne sıçratmak: Belayı üstüne çekmek.

• Akıldan piyade: Akılca yaya kalmış [piyade: yaya asker]

• Cûşu huruş: Kaynama, coşma, galeyan.

• Sakalının altına girmek: Yakınlık kurarak ona düşüncesini aşılamak.

• İt dişi domuz derisi(ne): İkisi de birbirinden beter olan iki kişi arasında çıkan anlaşmazlıktan duyulan memnuniyeti anlatır.

• İtin hatırı yoksa, sahibinin hatırı var: Normalde iyiliği hak etmeyen birine babası, anası, arkadaşı gibi bağlantılarının hatırına yardım edilmesi durumunda söylenen söz.

• Allah'ın ondurmadığını; Peygamber sopa ile kovar: Allah bir kişiyi, mutsuz yaratmışsa hiçbir kimse onun yazgısını ve kaderini değiştiremez. Başvurduğu bütün kapılar yüzüne kapatılır, artık onun kısmeti kendisinden çıkmıştır.

• Bey bellisiz, meydan ıssız: Ortada sözü geçen kimse yok!

• Keyif benim, köy Mehmet Ağa'nın: Hiçbir şeyi tasa etmiyorum, işlerim yolunda.

• Karanlıkta göz kırpmak: Başkalarının anlamaması için karşısındakine özel bir işaretle anlatılmak istenilen şey, o kişice de anlaşılmamak.

Bunlar, hepsi değil tabii. Benim ilk kez duyduklarım. Kitapta daha epeyce var…