Öğrenme ve gelişim yöntemi olarak geribildirim

Bir işletmenin başarısı; organizasyon içinde değer oluşumuna katkı sağlayan, doğru davranışları sergileyen ve yüksek performans gösteren çalışanlarla mümkündür. Çalışanların da, yaptıkları işle ilgili başarılı olup olmadıkları konularında bilgi akışının gerçekleşmesine ihtiyaç vardır. Bu bilgi akışını sağlayan yöntemlerden biri de, yöneticiler ve çalışanlar arasında gerçekleşen geribildirimdir.

Geribildirim, bireysel ve kurumsal performansı geliştirmek amacıyla mevcut durumun gözden geçirilmesi, iş davranışlarının (yetkinliklerin) ve hedeflerin şekillendirilmesi ve daha yüksek performansla sonuçlanan öğrenme ve gelişim sürecinin desteklenmesi için kullanılan bir bilgi akışı sürecidir.

Geribildirim, karşı tarafa iletilen mesajın oluşturduğu etkiyle ilgili olumlu veya olumsuz olarak bilgi vererek kişiler arasındaki iletişimin çift yönlü gerçekleşmesini sağlar. Geribildirimin olmadığı iletişim tek yönlüdür ve bireyin, yeni bir şeyler öğrenmesine ve kendisini geliştirmesine destek olmaz.

Öğrenmeye ve gelişime destek olan bir geribildirimin özellikleri ise şunlardır:

Genelden ziyade özel, kişiden ziyade davranışa yönelik olmalıdır
Ne az, ne de çok bilgi içermemelidir. Geribildirim verilen kişinin kullanacağı bilgi miktarını içermelidir.
Açık ve anlaşılır olmalıdır.
Objektif olmasına dikkat edilmelidir. Kişisel görüşler, genellemeler ve varsayımlar yerine gözlemleri içermelidir.
Öğüt vermekten ziyade, bilgi paylaşımını içermelidir.
Kişinin gereksinimleri, hedefleri, gelişimi vb. göz önünde bulundurulmalıdır.
İçeriğindeki temel konunun ne olduğuna karar verilmeli, iyileştirilmesi ve geliştirilmesi istenen davranışlara vurgu yapılmalıdır.
Geribildirimin zamanlaması, davranışın hemen sonrasında olmalıdır. Uygun olmayan bir zamanda sunulmuş olan bir geribildirim istenen etkiyi oluşturmayabilir.
Geribildirimin sıklığı, kişinin motivasyon ve yetkinlik seviyesine göre belirlenmelidir. Çok sık verilen geribildirim kişide bağımlılık veya tam tersi tepkisel davranışlar oluşturabilir.
Geribildirim, iki şekilde (olumlu ve olumsuz geribildirim) verilebilir:

Olumlu Geribildirim: Kişinin doğru davranışlarını ve yüksek performansını destekler, teşvik eder ve devamını sağlar. Olumlu geribildirim alan kişi genelde mevcut davranışlarını ve performansını devam ettirmek üzere çaba gösterir. Önemli olan, ilerlemek ve ilerletmektir. Yapılan araştırmalara göre; olumlu geribildirim alan kişilerin, hiç geribildirim almayanlara oranla çok daha fazla kendilerini işe verdiklerini göstermektedir.
Olumsuz Geribildirim: Kişinin düşük performansına, başarısızlığına ve yapmaması gereken bir işi yapmış olmasına işaret eden ve ona bunları nasıl değiştirmesinin söylendiği bir süreçtir. Her ne kadar olumsuz geribildirim adından dolayı bir olumsuzluk hissi verse de, yapılan araştırmalar olumsuz geribildirim alan çalışanların dahi, hiç geribildirim almayanlara oranla çok daha fazla kendilerini işe verdiklerini göstermektedir.
Yapılan iş ne olursa olsun, herkes gösterdiği çabanın görülmesini ister. Çoğu durumda insan, yaptığı işi kendisi değerlendiremez. Ne kadar başarılı olduğunu bilemez ve başkalarının görüşüne ihtiyaç duyar. Olumlu veya olumsuz geribildirimde bulunmak; işi yapan insanı dikkate almak, onun emeğine saygı duymak ve ona değer vermek demektir. Geribildirim, sadece insanın yaptığı işi daha iyi öğrenmesini sağlamaz, aynı zamanda kendisini tanımasına, kendisinden daha emin olmasına ve insanlarla daha sağlam bağlar kurmasının yolunu açar.

Özetle geribildirim; yol gösterici ve motive edicidir. Kişilere yaptıkları iş, sergiledikleri davranışlar ve gösterdikleri performansla bilgi vermek ve düşüncelerimizi paylaşmaktır. Geribildirim, doğru bir şekilde verildiğinde performansın artmasına, hedeflere ulaşılmasına ve işletme içerisinde sağlıklı bir iletişim mekanizmasının kurulmasına yardımcı olur. Bu mekanizmayı iyi kurgulayan işletmeler, aslında öğrenme ve gelişim kültürünü içlerine sindirmiş ve bunları becerilerini iş hayatında uygulamayı kendilerine kural edinmiş firmalardır. Bu açıdan bakıldığında, geribildirimin işletmeler için çalışanlarına verilebilecek en güzel hediyelerden birisi olduğunu söylemek çok ta yanlış olmaz.

Saygı ve sevgilerimle,

Gökmen ÇAKMAK

Yetenek Yönetimi Profesyoneli