Okullarda pozitif değişim 1: Toplam kalite yaklaşımı

EĞİTİM REFORMU OKULDAN BAŞLAR

Türkiye'nin geleceğini kurmak için eğitim sistemimizi yenilemek şart hale gelmiştir. Eğitim sistemimizde reform okullardan başlayacaktır, başlamalıdır. Okullarımız teker teker iyileşirse eğitim sistemimiz de büyük ölçüde iyileşecektir. Türkiye olarak eğitim alanında küresel rekabet avantajına sahip olmak ve geleceğimize yön vermek istiyorsak işe okullarımızdan başlamalıyız. Bu yazı dizisinde okul yönetimi ve eğitim liderliği için çok boyutlu bir perspektif sunmaya çalışacağım.

OKULLARIMIZI 21. YÜZYILA TAŞIMAK

Okullarımız 21. yüzyılda nasıl olmalı? Eğitim kurumlarımızda kurumsal gelişim nasıl uygulanır? Okullarımızda toplam kaliteyi nasıl uygularız? Okul müdürlerimiz kurumlarında nasıl stratejik atılım başlatabilirler? Bu yazı dizisinde bu ve bunun gibi pek çok sorunun cevabına değineceğim. 2002-2004 yılları arasında pek çok okulu gezme, data toplama, müdürlerimizle görüşme ve onlara eğitim verme fırsatım oldu. Bu dizide bu deneyimlerimi de yansıtmaya çalışacağım. Buradaki pek çok bilgi ve uygulama, hem devlet okulları hem de özel okullar için geçerlidir. Aynı zamanda bu yöntemler dershanelerimiz tarafından da rahatlıkla uygulanabilir.

DOKUZ BOYUTLU OKUL YÖNETİMİ VE EĞİTİM LİDERLİĞİ

Eğitim kurumlarımız için yeni bir model ortaya koymaya çalıştık: "Dokuz Boyutlu Okul yönetimi ve Eğitim Liderliği Modeli". Bu model, eğitim yönetiminde Batı işletme literatüründe ve Doğuda var olan bilgi kümelerini, araştırmaları ve modelleri bütüncül bir çerçeveye ve çatıya oturtmaktadır. Okul yönetimine farklı bir yaklaşım ile bakmaya çalıştık. Bilgiye dayalı, sistemci, farklı, esnek, bütüncül bir bakış açısı sunmaya çalıştık.

Bu yazı dizisinde okullara dokuz ayrı perspektiften ve boyuttan bakacağız. Okul yöneticiliğinde farklı durumlarda kullanılması gereken farklı düşünme araçları sunacağız. Okullarımız için ISO 9001 benzeri bir "Sıfır Merkezli Toplam Kalite Modeli" ve "ZERO 360" standartları ve kontrol listesi ortaya çıkacak.

EĞİTİM LİDERLİĞİ VE OKUL YÖNETİMİNDE 1. BOYUT:

TOPLAM KALİTE YAKLAŞIMI

*Süreç Yönetimi: Okuldeki süreçler yazılı mı? iyi işliyor mu?
*Kayıt süreci
*Rehberlik süreci
*Ders ve sınıfların işleyişi
*Planlama ve görev dağılımı etkinliği
*Her öğretmen için özelleşme ve görev dağılımı yapılmış mı?
*Sıfır hata hedefi
*%100 ÖSS ve LGS sınav başarısı hedefi
%100 rehberlık hedefi
*Kaizen: sürekli gelişim
*Her ay daha iyiye gitme
*Öğretmenlerin katılımı: kalite çemberleri
*Nasıl daha iyi ders anlatılır?
*Nasıl daha iyi ders işlenir?
*İstatistiksel süreç kontrolü
*Her sürecin yazılı çizelgesi hazır mı?
*Sistemci yönetim anlayışı

AKSİYON PLANI ve ÖNERİLER

Müdür ve öğretmen olarak kişisel kalite hedeflerinizi belirleyin ve kendiniz için kişisel kalite hesabı tutun
Not tutma, planlama ve takvimlendirme yönlerinizi geliştirin
Dakik olun ve sınırları, süreçleri, görev tanımlarını, performans kriterlerini netleştirin
Kuralları aktarın ve uyulmasını kontrol edin
İşinizi yaparken sizden sonra gelen halkayı, (öğretmenlerinizi) değerli bir müşteriniz olarak kabul edin
Kaynakları verimli kullanın
Detaylar üzerinde durun ve hataları düzeltmek için zaman harcayın
Etik ilkelere uyarak erdemliliğinizi koruyun
Kaliteyi sürekli ve her alanda talep edin
Okulculukta Toplam Kalite konusunda proje ve çalışma başlatın. Bu konuda bir yayın çıkarın.

KONTROL LİSTESİ

Okulunuzda aşağıdaki konular nasıl ele alınıyor? Aşağıdaki alanlarda performansınızı değerlendirin:

* Herkes sorumluluk sınırlarını açıkça biliyor mu?
* Süreçler yazılı ve net mi?
* Görev tanımları ve performans kriterleri net mi?
* Okul, zümre ve öğretmen toplantıları zamanında başlıyor mu?
* Öğretmenler bir araya gelip öneri geliştiriyorlar mı?
* Okulde organizasyon şeması var mı ve işliyor mu?
* Kalite kontrol her aşamada yapılıyor mu?
* Krizlere hazırlıkla önlem alınıyor mu?
* Zaman çizelgeleri kullanıyor musunuz?
* Okulnin temizliği ve düzeni sürekli kontrol ediliyor mu?
* Dersler haftalık programa uygun olarak işleniyor mu?
* Ders içerik planları hazırlanarak bu planlar eksiksiz uygulanıyor mu?

ZERO 360 STANDARTLARI BOYUT 1

* Haftalık öğretmen ve idari toplantıları zamanında başlamaktadır.
* Toplantılarda bir kişi alınan kararları not etmekte, toplantı özeti hazırlamakta ve katılımcılara ulaştırmaktadır.
* Toplantılarda alınan kararlar düzenli olarak takip edilmektedir.
* Dersler aksamadan zamanında işlenmektedir.
* Sınıflar her zaman düzenli ve temizdir.
* Kayıt sürecimiz etkili ve hızlı bir şekilde yürümektedir.
* Öğretmenlerimiz ütülü ve temiz giyinmeye özen göstermektedirler.
* Öğretmenlerimiz günlük traş olmakta ve takım elbise giymektedirler.
* Okul süreçleri tespit edilip yazıya aktarılmıştır.
* Kurumsal süreçler ile ilgili kalite standartları belirlenmiştir.
* Kurumsal süreçler ile ilgili düzenli ölçümlemeler yapılmaktadır.
* Okulumuzda bir organizasyon şemamız vardır ve işlemektedir.
* Okulumuzda doküman, kitap, tebeşir, kağıt gibi kaynaklar verimli olarak kullanılmaktadır.
* Okulumuzda düzenli olarak çalışan fotokopi makinesi ve printer bulunmakta ve ihtiyaçları karşılamaktadır.
* Her öğretmenimiz dersler sırasında sınıfına hakim olabilmektedir.
* Kurumun kuralları herkese aktarılmıştır ve bu kurallar takip edilerek uyulması temin edilmektedir.
* Her personelin ve öğretmenin görevleri ve ondan beklentiler net olarak belirlenmiştir.
* Her öğretmen ve çalışan için görev tanımları belirlenmiştir ve yazılı hale etirilmiştir.
* Öğretim yılı başında bir yıllık ayrıntılı ders içerik planları ve takvimi hazırlanmaktadır.
* Bütün sınıflardaki disiplin ve düzen yeterli düzeydedir.
* Okulumuz sürekli daha iyiye doğru yeni eğitim hedefleri belirlenmektedir.
* Kurumumuzun değerleri ve etik ilkeleri belirlenmiştir ve yazılı olarak bulunmaktadır.