Öykü yazarı Mahmut Özay'ın şiirleri var mıydı? ( 5) Abdülkadir Güler

Yazar, öykücü Mahmut Özay’ın yaklaşık 50 yıla yakın bir zaman dilimi içinde yazarlık serüveni vardır. Bu zaman zarfında sanat, kültür coğrafyasında genel olarak sosyal ve tarihsel içerikli öykülerini okuduk. Hemen hemen kitaplarının hepsinde bu olgu vardır. Yorgo, Babam Babam, İhtiyar Elma Ağacı ve Şu Mübarek Serviler’ deki öykülerin çoğu buradan yola çıkarak yazılmıştır. Bu bağlamda öykülerini genel olarak Varlık, Hisar, yine Varlık Yıllığı, Yeditepe gibi sanat ve kültür dergilerinde yayınlatmıştır. Öykülerinde uzun soluklu bir yazardır. 1965 yılında Yeditepe dergisinin hazırladığı Sait Faik Hikâye yarışmasında “Yorgo” adlı eseriyle armağan kazanarak Türk Edebiyatçılarının da dikkatlerini üzerine çekmiştir.

Böylesine öykü yazan bir yazarın şiir yazmaması düşünülemez. Yazar Mahmut Özay, “Babam Babam” öyküler kitabının " Kütükler " adlı öyküsünün kurgusunu yaparken halk şiirlerimizden de yararlanmıştır. Yunus Emre, Pir Sultan Abdal, Kaygusuz ve Karacaoğlan gibi halk ozanlarımızın şiirlerinden de yararlanmıştır. Zaman zaman öyküleriyle birlikte halk şairlerimizin şirlerinden de örnekler okuyoruz. Örnek olarak (Sayfa: 37, 114, 115, 119) da “Teslim Bayrağı” adlı öyküde şu şiire yer vermiştir:

Solgun gurup tarlalara

Gölgecikler serpiyorken

Bunalıyordu boş ova

Artık yorgun top sesinden

Ey yıldızlar sönen susun

Bitmez geceler başlasın

Karanlıkta Kayıhan’ın

Ruhu gizlice ağlasın…

Bu halk şiirinden haberi olan yazar Mahmut Özay hiç şiir yazmadan eder mi? Şiir yazmaz mı dersiniz? Ancak hep öykü yazarı kalmayı yeğlemiştir. Kimbilir belki de bir dosya dolusu şiirleri vardır.

Yine Mahmut Özay’ın öğrencileri için hazırlayıp derlediği ve “Kelile ve Dinme” den çevirdiği “Manzum Masalları” en didaktik, en lirik şiirsel bir anlatımla kaleme aldığını görüyoruz. Daha öncede belirttiğimiz gibi eserleri yaşayan bir Türkçe, akıcı, yalın bir dil ile kaleme alınmıştır. Bundan dolayıdır ki Mahmut Özay’ın şiirden uzak kalması olası değildir… İsterseniz şiire yabancı olmadığını anlamak için öğrencileri için hazırladığı “Kelile ve Dinme” den -Manzum Masallar- halinde kaleme aldığı eserinden “Tilki ile Davul” dan bir örnek sunalım:

Bir ormanda tilki dayı

Gezerken yükselir bir ses

“Dambır dumbur… Dambır dumbur…”

Yel eser rüzgar savurur;

Bir dünya ürperir herkes,

“Dambır dumbur… Dambır dumbur..”

Ormanda kalmamış huzur,

Hatta korkmuş koca ayı.

Tilki gitmiş, sine sine

Bu korkunç mahluk sesine

Bakmış bir ağaçta davul var,

Yel estikçe vurur dallar;

O da inletir ormanı…

Ondaymış gibi fermanı… (10)

İşte bu satırları yazan bir yazar şair olamaz mı? Mutlaka güzel şiirleri de vardır Mahmut Özay’ın…

(10)_ Kelile Ve Dinme, Manzum Masallar, Mahmut Özay, Sayı: 7.

Yaptığımız bir araştırma ve incelemede toplu halde bir şiir kitabı veya bir şiir dosyası bulamadık, ancak Aydın Şairler ve Yazarlar Antolojisi (1998), İl Kültür Müdürlüğü yayınları arasında “Bu Urbaylar” adlı şiirini gördük. Yine Aydın İl Kültür Müdürlüğü’nün çıkardığı “Aydın Kültür Sanat Dergisi” nin Ağustos – Eylül (2001) 12. Sayısında Mahmut Özay’ın “Nefes” adlı şiirine rastladık. Bu nefes adlı şiirini üstad “Bedri Noyan”a ithaf etmiştir. İleri sayfalarımızda bu güzel şirlere ayrıca yer vereceğiz. Yine yeğeni, eğitimiyle yakından ilgilendiği halen aramızda bulunan ve kendisiyle onur duyduğum değerli şair – yazar, eğitimci Aydın Eski Milletvekili M. Kemal Yılmaz’a öğüt olarak yazdığı şiiri görüyoruz. “Öğüt” adlı şiiri M. Kemal Yılmaz’ın “Toprak Soyu” kitabı ve en son yayımladığı “Umurlu Çiçekleri / Şiirler” (2001) kitabının 161. sayfasında yer almıştır. Bu “Öğüt” adlı şiirden birkaç dize sunmadan edemeyeceğim:

Yeğenim Mustafa’ya,

ÖĞÜT

Önce DOĞRU’ yu öğren

Sonra her güçlüğü yen

Ona ulaşmak için

Arkasında bir HİÇ’in

Takılacaksın niçin ?

Geçirme vaktini boş

İyiye, güzele koş,

Sel gibi çağılda coş

Hayat bir karış yoldur

Taşı dikeni boldur,

Uludağlardan aşar…

Tuttuğun işi başar

İnsanlık böyle yaşar

Kabaracak ellerin

Bilinmeden değerin

Toprak olacaktır yerin

Belki ne bileceksin

Sevip sevileceksin

Elbet eğileceksin

Hakka karşı ve eğil

Haydi bunu iyi bil

Alnının terini sil

Ve gözünün yaşını

Elini al başını

İyi seç yoldaşını

Atıl, geriye dönme

Oğlum, parılda… sönme

Mahmut Özay

Siirt, 1933

Şiirde görüldüğü gibi düzgün bir kafiye örgüsü (uyak) 4+3=7 hece ölçüsü ile kaleme alınmıştır. Bu şiir Yeğeni Aydın Eski Milletvekili eğitimci, şair ve yazar M. Kemal Yılmaz’ın UMURLU ÇİÇEKLERİ adlı şiir kitabında yer almıştır(S: 161, 162). İşte böylesine güzel ÖĞÜT veren bir şair, bir yazar gerçek anlamı ile değerli bir öğretmen nasıl şair olamaz ki? Mahmut Özay şairin ta kendisidir. Ancak az ve öz yazmıştır. Daha çok kendini öykü yazarı olarak kanıtlamıştır. Böylece edebiyat ve sanat dünyamızda bir öykü yazarı olarak tanınmıştır.

Ayrıca şiirlerini rastgele yazmamıştır. Kimi şiirlerini halk şairleri geleneğine uygun olarak kaleme almıştır. Hece ölçülü, düzenli bir kafiye örgüsü ile yazmıştır. Örneğin; “NEFES” adlı şiiri bu tarzda yazılan bir şiirdir. Mahmut Özay nefes adlı şiirini üstad Bedri Noyan’a ithaf etmiştir. Bu güzel şiirini birlikte okuyalım:

Üstad Bedri NOYAN’a

NEFES

Yüce Tanrı’m niceleri

Niyaz eder geceleri

Söyler bazı heceleri

Dolu içer doluşamaz

Varım demek sen de varsın

Gönlüme ne güzel yarsın

Sarsın beni aşkın, sarsın

Bana kimse ulaşamaz

Seni kim bende bilmeyen

Gülü görüp de gülmeyen

Külli varlığını silmeyen

Aşkı ile buluşamaz

ÖZAY der ki, tek tek sizler

Yüreksizler, direksizler

İçinde Fitneler gizler

Bizim ile uyuşamaz (11)

Mahmut Özay

(11)- Aydın Kültür Sanat Dergisi, Ağustos-Eylül, Sayı: 12, 2001.

İl Kültür Müdürlüğü Yayını.

BU URBALAR

Senin mi bu urbalar oğul?

Senin mi, hep delik deşik…

Sürünce şöyle yüzümü

Barut kokusu yaktı genzimi

Bu kanlar senin mi yavrum?

Gözyaşlarıma kattığım;

Sızdığınca hâlâ temiz,

Hâlâ sıcak!...

Bu kanlar senin mi yavrucak?..

Bu urbalar senin mi, senin mi?

Sesleniver, n’oldu sana?

Giyinip de kuşansana!..

Bu urbalar delik deşik

Ve kanlı bumburuşuk

Senin mi ki civan oğlum?

Senin mi ki güzel çocuk,

Senin mi ki fidan boylum? (12, 13) ( * )

Mahmut Özay

(12)- Aydınca Dergisi Mahmut Özay Özel Sayısı

(13)- Aydın Şair Ve Yazarları Antolojisi Cumhuriyetin 75.Yılı İl Kültür Müdürlüğü

Yayınları, No : 3, Sayfa : 87, 1998, Aydın.

( * ) Hayatı, Sanatı ve Eserleriyle Mahmut Özay- Abdülkadir Güler Aydın- 2004.