Özgüven

Bu devirde çocuk yetiştirmek çok zor. Anne babaların en çok söyledikleri cümle bu olsa gerek. Çünkü kendileri büyürken anne-babaları çocuk psikolojisi diye bilişleri olmadığı için rahat büyütmüşler bizi. Ama bu devir artık bilgi devri. İnsanlar hamilelik dönemiyle ilgili başlıyor bilgi araştırmaya, bunu bebeklik ve çocukluk dönemi takip ediyor. Bu konularda araştırma yapmasa bile sürekli olarak yayın organlarında bu konularla ilgili uzmanlar konuşuyor ve bilgi veriyorlar. İster istemez anne-babalar çocuk yetiştirme konusunda bilgi ediniyorlar.

Ancak bu edinilen bilgiler maalesef ki çoğu kez yarım kalıyor veya iş uygulamaya gelince nasıl yapacağını bilemiyor. Böyle olmasına birkaç neden sayılabilir. Birincisi, edinilen bilgiler okuyarak değil dinlenerek edinilmesidir. Yani, anne-babalar televizyonda ki bir psikologu yarım saat dinleyerek veya bir gazete haberini okuyarak bilgi edinilmesi. İkincisi, bizleri büyüten anne-babaların çocuk psikolojisiyle büyümemesiyle alakalı. Nasıl bir aile ortamında büyütüldüğünüz çok önemlidir. Sizin aileniz psikolojiye dikkat eden bir aile olup, sizi bilinçli bir şekilde yetiştirirse sizde haliyle daha etkili bir anne-baba olacaksınızdır. Aksi durumda ise ne kadar eğitim alsanız, ne kadar kitap okusanız da zorlanacağınız durumların sayısı artacaktır.

Durum böyle olunca bugünün çok popüler söylevlerinden olan çocuk psikolojisi insanları çok tedirgin ediyor. Psikolojisi bozulacak endişesi, anne-babaların psikolojisini ve dolayısıyla da çocukların psikolojisi bozuluyor. İnsan tam olarak ne yapacağını bilemediği durumlarda kaygılı olur. Ve bizler çocuk yetiştirmeyi tam olarak bilmediğimiz için kaygılı oluyoruz. Aslına bakarsınız Batı’ da da tam olarak bir çok aile tarafından bilinmiyor çocuk yetiştirme. Ancak, onlar önemsemeleri gereken konuları biliyor ve o konulara ağırlık veriyorlar.

Ben bu yazımda sadece özgüven konusunu ele almak istiyorum. Özgüveni yüksek bireyler yetiştirmek çok önemlidir. Özgüveni iyi bireylerin özellikleri hayatlarının her aşamasında onlara fayda sağlar. Dolaylı faydaları da yine bireyi olumlu yönde etkiler. Özgüveni iyi olan bireylerin bazı özellikleri şunlardır:

- Haklarını savunmayı bilirler.

- Kendilerini ifade edebilirler.

- Sosyal ilişkilerinden verim sağlarlar.

- Hayatlarından belli bir doyum sağlama ihtimalleri yüksektir.

- Başarı ve başarısızlık değil, onlar için girişim önemlidir.

- Okul, iş ve evlilik yaşantıları daha sağlıklı, verimli ve etkili geçer.

- Değişime ve yenilenmeye daha açıktırlar.

- Kendini karşısındakine farklı gösterme ihtiyacı duymaz. Bu özellikler daha da uzayıp gider.

Bu da demek oluyor ki özgüven temel taşlardan birisi. Bu özelliğin iyi olduğu bireyler artı değerleri daha kolay kazanırlar. Peki nasıl özgüveni yüksek bireyler yetiştirebiliriz? Sıralayacak olursak:

- Öncelikle çocuğumuza değer verip ona değerli olduğunu hissettirmemiz gerekir.

- Onun fikirlerine ve tercihlerine değer vermemiz gerekir.

- Kendisini ifade etmesine fırsat ve imkan vermeliyiz.

- Kendisini rahat hissedebileceği bir ortam oluşturmamız gerekir. Eşler arası olumlu iletişim olmalı.

- Ona karşı destekçi ve motive edici olmalıyız.

- Yapamayacağı işlerde veya çalışmalarda desteklemeyerek fazla gelişebilecek veya düşük benlik algılamasının önüne geçmeliyiz.

- Sosyal ortamlara girmesini desteklemeli, ona bu anlamda olumlu model olmalıyız.

- Eleştiri ve yargılamalardan uzak durmalıyız.

- Çocuğumuzda olumlu özellikleri görmeye çalışıp, onlara vurgu yapmalıyız.

- Grup aktivitelerine veya bir spor alanına yönlendirmeliyiz.

- Okul yaşantısını abartmamalıyız. Bütün derslerinin beş olması önemli değildir. Özgüveni iyi birey, hata yapmayan, düşük not almayan değildir. Aksine bu durumları da yaşayıp bazen işlerin istediği gibi gitmeyeceğini de bilmelidir.

- Anne-baba olarak koruyucu tutumlardan kaçınmalıyız. Çocuğu bir fanusta yetiştirir gibi yetiştirmek onun sorunlarla başaçıkma becerisinin düşük olmasına, bu da onun özgüveninin düşük olmasına sebep olacaktır. Bu yüzden küçük yaştan itibaren kendi işlerini kendi görebilecek şekilde yetiştirmek gerekir.

- Çocuğumuza güven vermeli, onunda kendisine güvenmesini sağlamalıyız. Örneğin; bakkala gidip vereceğiniz siparişleri almak gibi. Yine bu listeyi de uzatabiliriz.

Ancak, burada şuna çok dikkat etmeliyiz. Çocuğumuzun psikolojik, sosyolojik ve motor gelişimini olumsuz yönde etkilemek bizim için en büyük olumsuzluk olacaktır. Onun var olan özelliklerini geliştirmesine yardımcı olmaya çalışmak bile hiçbir şey bilmeyen bir anne-baba için yetecek hatta artacaktır.

Özgüveni yüksek bireylerden oluşan bireylerden oluşan toplumların çok daha iyi yönetildiğini, sürekli liderlere ihtiyaç duymadıklarını da dikkate alırsak herhalde bu konunun ne kadar önemli olduğunu anlayabiliriz.

Son olarak şunu söylemek istiyorum. Kaygılı ve mükemmeliyetçi anne-babalar sürekli hata yaparlar. Kendine güvenen anne-babalar ise özgüveni yüksek bireyler yetiştirirler.