Para konuşur mu? Fenerbahçe-Chelsea ekonomik kıyaslama

Futbol elbette sahada mücadele eden 11 oyuncu ile oynanıyor ancak sahaya çıkacak oyuncuların kalitesi, o oyunculara taktik veren teknik direktörlerin bilgisi ve tecrübesi ya da takımın antrenmanlarını sürdüreceği tesislerin yeterliliği düşünüldüğünde günümüzde kulüplerin belirli başarıları yakalamak için belirli bütçelere sahip olmaları gerektiği de artık su götürmez bir gerçek.

Bir taraftan paradan ziyade önemli olanın sahada yürekleriyle mücadele edecek oyuncular olduğunu savunanlar ile diğer yanda para olmadan hiçbir başarının söz konu olamayacağını iddia edenlerin yıllardır süren tartışması devam ederken, iyi bir takımında bu iki bileşenin de uyumlu bir şekilde olması gerektiği fikri eminim herkes için makul bir uzlaşma noktası olacaktır.

Kulüplerin artık borsaya açıldıkları, yayın hakları, stadyum ve sponsorluk gelirlerinden ciddi gelirler elde ettikleri, modern zamanda, futbol kulübü yapısından ziyade adeta futbol şirketleri halini alan takımlar için başarının önemli kriterlerinden biri de onların ekonomik yapılarıdır.

Bu sene çok büyük bir başarı göstererek Şampiyonlar Ligi’nin son 4 maçında kendisine yer bulan ve çeyrek final ilk maçı kazanarak avantaj yakalayan Fenerbahçe’nin, rakibi Chelsea ile teknik ve taktik açılar bir tarafa ekonomik olarak karşılaştırmasını yapmak gerek takımlar gerekse ülkeler arasındaki farklılıkları ortaya çıkarmak için büyük önem taşımaktadır.

Londra’nın Chelsea ekibi, çok parlak bir geçmişi olmamasına karşın Rus işadamı Abramovich’in 2003 yılında takımı satın almasından günümüze kadar özellikle maddiyata dayalı yapısı ile hem kendi liginde hem de Avrupa’da iyi bir yer edinmeyi başarmış olma özelliğini taşıyor. Bu süre zarfında 2 lig şampiyonluğu, 2 lig kupası (Carling Cup), 1 de federasyon kupası (FA Cup) kazanan ekip Avrupa’da bir şampiyonluk yaşayamasa da son 4 sezonda 3 kez yarı final oynamayı başarmıştır. Elbette geride kalan onlarca yılda edilemeyen başarıların son 4 sezona ait olması bir tesadüf değil, bu başarının temel nedeni Abramovich’in öncelikle takımın maddi sorunlarını çözerek gerek teknik direktör gerekse futbolcu açısından dünyadaki en iyileri aynı çatı altına toplamasıdır. Ekonomik yapısını öncelikle harcayabilme anlamında geliştiren ve ileriye yatırım yapan mavi beyazlı ekipte bu yatırımlar kulübün gelirlerini de geçmişle kıyaslanmayacak şekilde artırmıştır.

Bugün Chelsea, 05/06 sezonunda 221 milyon Avro’luk gelirini 06/07 sezonunda 283 milyon Avro’ya çıkarmış ve bu rakamla en çok kazanan kulüpler sıralamasında 4. sıraya yükselmiştir. Bu rakamın oluşmasındaki en büyük pay 110, 7 milyon Avro ile stadyum gelirleridir. Her ne kadar Chelsea maç başına taraftar sayısı ile İngiltere’de geçen sezon 14. sırada bulunduysa da oynanan maç sayısının fazla ve biletlerin de ülkedeki en pahalıları olması sonucu kulüp en ciddi gelirini bilet satışlarından elde etmiştir. Diğer taraftan son yıllarda elde edilen lig ve kupa şampiyonlukları kulübün yayın hakkı gelirlerini de artırmış ve Londra ekibi geçen sezon bu alanda yaklaşık 83 milyon Avro gelir elde etmiştir. Kulübün gelirlerinin önemli bir kısmını da Şampiyonlar Ligi gelirlerinden oluşmaktadır. Son dört yıldaki başarılı sonuçlar mavi beyazlıların kasasına 34, 7 milyon Avro girmesini sağlamıştır. Chelsea’nin en çok kazananlar sıralamasında 4. sıraya oturmasını sağlayan önemli gelirlerden biri de hiç şüphesiz sponsorluk anlaşmalarıdır. Adidas ve Samsung ile yapılan anlaşmalar sonucu kulübün Adidas’tan yıllık 18 Samsung’tan ise 5 yıllığına yaklaşık 75 milyon Avro gelir kazandırılması söz konusu olmuştur.

Diğer taraftan temsilcimiz Fenerbahçe’nin yıllık geliri, Chelsea’nın rakamlarına ulaştığımız Deloitte verilerine göre, 06/07 sezonunda toplam 87, 2 milyon Avro olarak gerçekleşmiş ve sarı lacivertliler bu rakamla en çok kazananlar listesinde kendine ancak 25. sırada yer bulmuştur. Fenerbahçe’nin gelirlerinin dağılımı kaynak yetersizliği nedeniyle net olarak belirli olmasa da kulübün geçen sene yayın gelirlerinin 15 milyon Avro olduğu ve kalan meblağın da stadyum ve sponsorluk gelirlerinden elde edildiği bilinmektedir.

Kulüplerin ekonomik yapılarının bir diğer göstergesi de sahip oldukları futbolcuların piyasa değerleridir. Bu nedenle temsilcimiz Fenerbahçe’yi rakip İngiliz ekibiyle karşılaştırırken bir nevi kulüplerin harcayabilme olanaklarını gösteren futbolcu değerlerini de göz önünde bulundurmak gerekir. Chelsea’nin ve Fenerbahçe’nin kadrosundaki futbolcular ve bu futbolcuların yaklaşık değerleri aşağıdaki gibidir:

Chelsea[1] Fenerbahçe

Petr Cech
28.000.000
Volkan Demirel
3.500.000

Carlo Cudicini
2.000.000
Serdar Kulbilge
1.500.000

Hilário
1.000.000
Volkan Babacan
250.000

Branislav Ivanovic
12.000.000
Mert Günok
50.000

Ashley Cole
17.000.000
Diego Lugano
7.500.000

Ricardo Carvalho
20.000.000
Roberto Carlos
5.500.000

Wayne Bridge
6.500.000
Yasin Cakmak
1.500.000

Paulo Ferreira
7.000.000
Can Arat
900.000

Tal Ben-Haim
5.000.000
Önder Turacı
3.000.000

John Terry
33.000.000
Edu Dracena
5.000.000

Alex
11.500.000
Gökhan Gönül
2.400.000

Belletti
6.000.000
Stephen Appiah
8.500.000

Claude Makeléle
6.500.000
Vederson
3.500.000

Mickaël Essien
30.000.000
Kemal Aslan
700.000

Frank Lampard
38.000.000
Mehmet Aurelio
7.300.000

Steve Sidwell
4.000.000
Ali Bilgin
2.000.000

Joe Cole
17.500.000
Alex
13.000.000

John Obi Mikel
12.500.000
Selcuk Sahin
1.100.000

Michael Ballack
26.000.000
Deniz Barış
2.000.000

Florent Malouda
17.500.000
Ugur Boral
2.200.000

Shaun Wright-Phillips
15.000.000
Gürhan Gürsoy
800.000

Andriy Shevchenko
24.000.000
Cláudio Maldonado
3.000.000

Didier Drogba
40.000.000
Colin Kazim
2.200.000

Claudio Pizarro
8.000.000
Mateja Kezman
6.000.000

Salomon Kalou
12.000.000
Semih Şentürk
3.500.000

Nicolás Anelka
22.500.000
İlhan Parlak
900.000

Toplam
422.500.000
Deivid
4.700.000

Toplam
92.500.000

Yukarıdaki rakamlar iki takımın sahip olduğu futbolcuların değerlerini ortaya koyarken, gelirlerde olduğu gibi futbolcu değerlerindeki büyük farklılıkları da çok açık bir şekilde yansıtmaktadır. Bu rakamlara göre Chelsea’nin temsilcimize oranla kadrosu yaklaşık 4, 5 kat daha pahalı oyunculardan kurulu ve sadece Lampard ve Drogba’nın değeri neredeyse Fenerbahçe’nin tüm futbolcuları kadar.

Sonuçta gerek gelirler gerekse sahip olunan varlıklar açısından iki kulüp arasında dağlar kadar fark var ve bu açıdan bakınca çarşamba günü alınan galibiyetin ne denli büyük bir başarı olduğu daha iyi anlaşılıyor. Ekonomik büyüklüğünü başkan Bruce Buck, CEO Peter Kenyon ve kulüp direktörü Eugene Tennenbaum gibi profesyonel yöneticiler ile sağlamlaştırmak isteyen Londra ekibine karşılık Fenerbahçe, başkan Aziz Yıldırım, Kurumsal İletişim sorumlusu Ali Koç, Basın Sözcüsü Nihat Özdemir ve Sportif A.Ş. Sorumlusu Tuncay Uzun gibi profesyonel olmayan ama başarılı isimler ile işleri idare etmeye çalışıyor.

Tüm bu bizim aleyhimize olan farklar göz önüne alındığında çarşamba günü elde edilen galibiyetin değeri çok daha iyi anlaşılacak, salı günü turun gelmesi halinde de tam anlamıyla bir “futbol tarihi” oluşturulacaktır. Bundan sonraki yıllarda elde edilen başarıların tarih olmaması için bu seneki Fenerbahçe başta olmak üzere Avrupa’da mücadele eden tüm takımlarımızın başarılı olmaları, hem gelir hem de ekonomik kadro olarak ilk 25’te değil ilk 10’da kendilerine yer bulmalarını en büyük dileğimizdir. Zira en çok kazanan kulüpler listesindeki ilk 10 kulübün Avrupa’da en başarılı 14 takımın içinde oldukları dikkate alındığında ekonomik başarıların sportif başarılarla ilgisi çok daha net kurulacak, ekonomik anlamda kendini kanıtlamış kulüplerimizin Avrupa’daki başarıları da kaçınılmaz olacaktır.

[1] www.transfermarkt.de