Para pahalı, mal pahalı!

Olmaz.

Hocam daha yazının başında geldin küt diye olmaz dedin. Nedir bu olmayan, paradan kastın hangi para birimidir? Maldan kastın hangi maldır?

Cevap: Paradan kastım TL birimidir. Maldan kastım IMKB hisse senetleridir. Hisse senetleri gerçek birer maldır. Hatta işin felsefesine gidince bir emtiadır. (Elbette bir kasa bir masa şirketler’ in hisseleri bir mal değildir, bir hisse senedinin bir mal olabilmesi için ortada bir mal/sermaye olması gerekir)

Geride bıraktığımız günlerde ve içerisinde bulunduğumuz dönemde bir tezat bulunmaktadır. Bu tezat yukarıda bahsetmeye çalıştığım tezat durumun oldukça güzel bir örneğidir. Şöyle ki son dönemde TL para birimi aşırı değerli seviyelerde işlem görürken; Türk hisse senetleri de pahalılık manasında aynı paralelde işlem görmektedir. Bu tezat durum sürdürülebilir değildir. Neden?

Herkes tarafından bilindiği üzere ülkemiz ürettiğinden fazlasını harcayan bir ülkedir. Bu durum artık ülkemiz ekonomisinde kronik hale gelmiştir. Daha çok dışarıdan almak; fakat buna karşın daha az dışarıya satmak… İşte bu döngü bizim ekonomimizi özetler bir döngüdür. Elbette bu kısır döngünün çeşitli sonuçları ve sorunları mevcuttur. Örneğin sürekli döviz ihtiyacı duymak, dış ticaret açıklarıyla cebelleşmek, krizlere karşı hassas olmak bu sonuçlardan bazılarıdır. Bu yazıda bizi temelden ilgilendiren döviz tarafıdır. Ülkenin sürekli döviz açığı veren bir ülke olmasına rağmen Dolar/TL kurunun göreceli sabit bir bantta tutulma çabasıdır. Bu yazı reel efektif kurun yüksekliğine ve de TL’nin aşırı değerlemesine dikkat çeken bir yazıdır.

Özetle der ki kardeşim TL aşırı değerliyse eğer; nasıl olur da aynı zamanda Borsa endeksi de aşırı değerli olur?  Sizin borsada alıp sattıklarınız mal değil midir? Nasıl olur da bir piyasada hem mal değerli, hem de para değerli olur? ( Derinden iktisatçı okurlarım için yüksek teknolojiyle üretilmiş, sermaye yoğun ve ürün yaşam eğrisinin ikinci evresinde olan malları istisna mallar olarak tuttuğumu ve genelden ayırdığımı belirtmek isterim)

Hem malın; hem de paranın değerli olduğu bir ekonomik sistemde üç şey beklenebilir: 
İşlem/Ticaret hacimlerinin düşmesi,
Paranın değerinin düşmesi. 
İşleme konu malların değerinin düşmesi.  

Birinci seçenek şuan IMKB için uzak görünümde. İkinci seçenekse Merkez Bankasının bir süredir gündeminde malum Reel Efektif Döviz Kuru için hedeflenen seviye 120’ nin altında olan bir seviye. Merkez paranın değerini düşürmek için faiz indirimi enstürumanını rahat bir şekilde kullanamıyor çünkü gerek kredi genişlemesi oranları gerekse de emtia kaynaklı enflasyon buna müsaade etmiyor. Hiç kimse kalkıp şu sıralar faizlerin sorunsuz bir şekilde % 5.25 lere kadar geri çekilebileceğini söyleyemez. Geriye son seçenek kalıyor: İşleme konu malların değerinin düşmesi/düşürülmesi. Bu aynı zamanda sıcak, yeni, canlı döviz girişlerinin de davetçisi olabilir.

Özetlersek sürdürülemez olan mal pahalı, para pahalı tezatı, yakın zamanda kendisini düzeltecek ve olması gereken noktaya dönecektir. Bu süreç içerisinde yatırımcıların dikkat etmesi gereken nokta makasın iki ağzının arasında olmamaktır.

Son söz: İnanıyorsan oynarsın.

Sevgilerimle.       
 Mustafa ÖZTÜRK