Prof. Dr. Çambel' hayata veda etti.

Karatepe Höyüğünü, Türkiye'nin ilk açık hava müzesi, milli parkı ilan edilmesini sağlayan Prof. Dr. Çambel' hayata veda etti.

Bazı hayatlar vardır inanamazsınız. Bu kadar dolu dolu nasıl yaşanmış olabilir dersiniz! İmrenirsiniz hatta kıskanırsınız. İşte öyle bir hayattansöz edeceğim sizlere. Nereden başlanır böyle bir yaşamı yazmak için bilemiyorum. Ben desemki; ben bu hayatı kaleme alayım, ben bu hayatı yazayım ve diyeyimki okuyun bakın başarı nasıl oluyor, okuyun lütfen bakın bir kadın neleri başarmış. Okuyun ve diyin ki işte kadın budur, işte Türk kadını budur! Bu başarının ismi Halet Çambel’dir.

Ben onu ilk Yaşar Kemal’in bir yazısında tanımıştım. O zamanlar, Halet Çambel, Toroslarda bir Hitit Kalesi bulmuş ve bir gün Yaşar Kemal ile Kadirli’de karşılaşmış. Halet Çambel atın üstünde o zamanlar gencecik biri olan Yaşar Kemal’e banka nerede diye sormuş.

Böyle başlamış tanışıklıkları. Yaşar Kemal’in satırlarında onu okuduğumda gerçekten heyecanlanmıştım. Yazmalıyım demiştim, kısmet olmadı. Kısmet onun sağlığında yazmadığımdan olmadı dedim. O artık aramızda değil, vefat etti.

Böyle bir hayatı yazmak, anlatmak, duyurmak gerekli... Örnek olacak, imrenilecek bir yaşam.

Onu detaylı anlatmak istiyorum sizlere. Bu günlerde ondan söz edecek çok kimse olacaktır. Şanslı olanlar elbette onu tanıyanlar, onun dostları, arkadaşları ve öğrencileri. Onu uzaktan tanıyanlarda böyle bir Türk kadınından söz etmek isteyeceklerdir benim gibi!

Onunla ilgili söyleyeceğim ilk sözler; onun dünya çapında bir arkeolog olduğu, tarih öncesi ve antik tarihin önemli bilim insanları arasında yer aldığıdır.

Ayrıca; Türk Hitit bilinin en bilgili uzmanı olduğudur.

Babası Atatürk’ün yakın arkadaşıymış. Annesi Berlin Büyük Elçisinin kızı…

8 yaşına kadar yurt dışında yaşamış. Eğitimi sırasında eskrim sporuna merak salmış. Sonrasında ParisSorbonne Üniversitesi'nde arkeolojiokumuş.

Burada müthiş bir şey olmuş. 1936 Yaz Olimpiyatlarındaeskrimde Türkiye'yi temsil etmiş. Başarılara bakınız. Uğraştığı tüm dallarda hep en üstte olmuş.

Bir Türk kadını olarak nasıl gururlanmazsınız?

Suat Fetgeri Aşeniile birlikte olimpiyatlara katılan ilk Türk kadın sporcu olmuş.

Burada ayrıcalıkla bir şey var. Turnuva sırasında önemli birinden davet almış. Adolf Hitler’miş davet aldığı zat. Kabul etmemiş. Sebep olarak; Hükümetin izni olmadan görüşemem demiş.

1940’da İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi'nde asistan olarak çalışmaya başlamış ve aynı üniversitede doktarasını da yapmış. Sonrasında; Almanya’da Saarbrücken Üniversitesi'nde konuk öğretim üyesi olarak iki yıl çalışmış.

Türkiye’ye dönmüş ve Nail Çakırhan ile evlenmiş.

Bundan sonraki hayatı daha da değişik, zor fakat oldukça başaralı...

Atatürk'ün emri ile başlatılan Hitit tarihi araştırmalarında Çorum Hattuşaş'da binlerce tabletin ortaya çıkmasında görev almış.

1946 yılında Osmaniye'nin Kadirli İlçesi sınırlarındaki Karatepe Höyüğü kazını başlatmış.

Karatepe'de iki dilli kalıntılarını ortaya çıkartmış.

Burada şöyle bir ayrıntıdan da söz edilmeden geçmemek gerekli...

Prof. Dr. Halet Çambel, ömrünü adadığı bu hoyüğe eşi Nail Çakırhan’kazı bölgesinin restorasyonunda başarısıyla; 'Ağa Han Mimarlık Ödülü'ne layık görülmüş…

1950’lerin başında Karatepe Hitit siti ve Ergani’de Kote Çemi – hilar – çayönü kalıntılarını gün ışığına kavuşturmuş.

Karatepe Höyüğü, Prof. Dr. Çambel'in girişimleri ile Türkiye'nin ilk açık hava müzesi olmuş, sonra da milli park ilan edilmiş.

Onun başarılını yazmak, aldığı ödülleri sıralamak gerekli. O her Türk Kadınına örnek olacak biri.

Prof. Dr. Halet Çambel, Suat Aşeni Fetgeri ile birlikte 1936 Berlin Olimpiyatları’nda Türkiye’yi temsil ederek, Olimpiyatlara katılan ilk Türk kadın sporcular olmuş…

Turnuva sırasında Adolf Hitlertarafından görüşmeye çağrılsa da hükümetin izni olmadan görüşmeyeceğini bildirerek reddedmiş.

Karatepe Höyüğü, Prof. Dr. Çambel'in girişimleri ile Türkiye'nin ilk açık hava müzesi olmuş, sonra da milli park ilan edilmiş.

2005 yılında Hollanda devletinin kültür ve kalkınmaya hizmet edenlere verdiği Prens Claus ödülünün sahibi olmuş.

50 yıldan fazla bir zamanını prehistoryave arkeolojiyeadamış…

Prof. Dr. Halet Çambel'e, Kültür ve Turizm Bakanlığı 2010 Yılı Kültür ve Sanat Büyük Ödülü verilmiş…

Kültür ve Turizm Bakanlığı 2010 Yılı Kültür ve Sanat Büyük Ödülü verilmiş…

Cumhurbaşkanı Abdullah Gül; başarılarından dolayı, Prof. Dr. Nimet Özgüç’e ve Dr. Çambel’e, ödülünü Şubat 2011'de düzenlenen bir törenle vermiş…

Bir çok onurların sahibi olmuş.

Tübingen'deki Eberhard Karls Üniversitesinin Fahri Doktorluğu…

Alman Arkeolojik Enstitüsünün üyesiymiş.

İşte bir Türk kadını.

Azimkâr, kararlı, başarılı...

Ondan sonrada anılacak, yıllarca belki daha uzun zaman dilimlerinde ondan söz edilecek.

Allah Rahmet Eylesin.

Nazan Şara Şatana