Şahane hayaller

Ferzan Özpetek bizleri bir kez daha kendi dünyasına davet ediyor. Değişmez konuları olan geçmişin bugüne kurduğu köprü, yalnızlık ve hayal kırıklığı, geniş ailenin curcunası, iştah kabartan sofralar, mutfağın sıcaklığı, mutsuz eşcinsel ilişki, Sezen Aksu parçaları bu kez hayaletler ve tiyatro dünyası ile şenleniyor. Önceki filmlerinden alıştığımız kasvetli ve üzücü olabilen dramatik yapı ağırlığını komediye kaydırıyor. Bu konuda Türk seyircisi açısından Cem Yılmaz’ın canlandırdığı karakter önemli rol oynuyor. Ondan hep komik bir şeyler bekleyen seyirci perdede her gözüktüğünde hemen gülmeye başlıyor. İlginç olan filmin ürperten bir hayaletli ev hikayesi gibi başlayarak yavaş yavaş komediye doğru açılım göstermesi. Geçiş bölümünde bir an için “Beter Böcek” filminin modern  İtalyan versiyonu mu ? diye düşünmedim değil. 

Oyuncu olma hayalleri kuran Pietro Sicilya’dan Roma’ya gelerek bir ev kiralar. Bir reklam filminin seçmelerine katılmak niyetindedir. Geceleri bir pastanede ay çörekleri pişirir evde duyduğu sesler, hayal meyal gördüğü varlıklar ona yalnız olmadığı duygusunu verir. Bu varlıkların bir süre sonra sadece kendisine gözüken hayaletler olduğunu anlıyor. Onlarla iletişim kurmaya başlayınca 2. Dünya Savaşı yıllarında temsiller veren Apollonia adlı tiyatro grubu olduğunu öğreniyor. Sanat yaparken direnişçilere yardım eden topluluk bir gece ihbar üzerine sahneye çıkacakları saatte baskın yerler.  François Truffaut’nun unutulmaz “Son Metro” su ile hoş bir paralellik olmuş.

Filmin en güzel alt metni sanata ve sanatçıya yaptığı güzelleme oluyor. Pietro’nun kayıp oyuncu Livia ile yaptığı konuşmada “bir tek sanat geriye kalır” söylemini ruhani bir varlığa dönüştürerek,  bu dünyadan göç etmiş Apollonia oyuncularının, sanatçı kimlikleri ile başka boyutta yaşamlarını sürdürmeleri, Pietro’ya verdikleri oyunculuk ve oyunculuk dersleri, sanatçı bilincinin özgürlük kısıtlamalarına karşı duruşu övgü ile vurgulanıyor.

Her şeyin Pietro’nun hayalleri ile kurduğu dünya onu toplum dışı bir birey olarak görmemize neden oluyor. Psikiyatri doktoru ve kuzeni Maria’nın onu hasta olarak kabul etmeleri, Pietro’nun yalnız ve mutsuz varoluşunu kabul etmemizi kolaylaştırıyor. Burada bir parantez açıp düşler ve hayaller sadece yalnızlıkta ortaya çıkmaz, insanın onlara gerçekten ihtiyacı olduğu dönemler vardır demek gerekiyor.

Finalin bu güne bağlanması, yaşadığımız dünyanın gerçeklerine değinmesi hoş bir gönderme oluyor. Pietro’nun hayalini gerçek gibi yaşaması etkileyici bir finale dönüşüyor. Pietro’nun düşleri ile yaşadığı mutluluk, onlarla paylaştığı yaşam, tek şeyi düşündürüyor : “ düşlerin keşke hepsi gerçek olsa”. Biliyoruz ki Pietro’nun gerçek yaşamda bu mutluluğu yakalamasına imkan yok.

Filmde Pietro’nun kayıp oyuncu Livio’yu bulmak için gittiği, sadece travestilerin çalıştığı trikotaj atölyesindeki medyumvari durum (arkada gümbür gümbür çalan Sude eşliğinde)  veya burnu kanayan Pietro’nun düşüp bayılıp hastaneye götürülmesi gibi öyküye yapıştırma duran, anlamsız kalan bölümler dışında genelde oda içinde geçmesine karşın akıcılık mükemmel.      

Pietro’yu canlandıran Elio Germano sıradan yüz ifadesini mutluluk ve mutsuzluk arasındaki skalada gayet iyi kullanıyor. Onda James Stewart’ın sıradan duruşu, Fellini’nin yaşam arkadaşı ve kadın oyuncusu Giulia Messina’nın mimikleri var. Cem Yılmaz Türkiye’den göç etmiş Yusuf Antep karakterinde hem de ilk kez  İtalyanca konuştuğu rolde hiç sırıtmıyor hatta artı oynuyor. Yüzünü kaplayan beyaz makyaj, rimelli göz kenarları ile bir dönemin klasik tiyatro oyuncusu duruşunu kendisine yakıştırıyor.

ŞAHANE MİSAFİR-MAGNİFİCA PRESENZA

YÖNETMEN: FERZAN ÖZPETEK

OYUNCULAR : ELIO GERMENO, CEM YILMAZ, MARGHERITA BUY…

SENARYO: FEDERİCO PONTREMOLİ, FERZAN ÖZPETEK.

SÜRE:105 dakika.