Şehirlerarası otobüslerde yol ve şoför videoya kaydedilsin

En son bayram dönüşü otobüsle gelirken kural tanımayan bir şoförle oldukça gerilimli bir yolculuk yaptık. Neler yapmadı ki:

• Hız limitlerini sık sık aştı.
• Geçiş yasağı olan birçok yerde normal hızla giden araçları solladı.
• Zor koşullarda solladığı araçları geçince korna çalıp başarısını kutladı.
• Sollama yapamadığı zamanlarda önde giden küçük araçları neredeyse tamponuna değerek izledi ve o araçlardan ikisinin paniklemesine neden oldu.

İki saat kadar böyle bir yolculuk yaptıktan sonra bir yerde trafik polisi otobüsümüzü durdurdu. Belli ki, yolda zor durumda bıraktığı otomobillerden telefonla haber verilmişti. Otobüste telefon kullanmamız yasaklanmamış olsa ben de aramayı düşünmüştüm.

Şoför polisle beraber gidince otobüsün benim de oturduğum ön tarafında bir oh çekildi ve bu sevinç paylaşıldı. Otobüsün hostesi bile şoförün ne kadar kötü araba kullandığını kabul ederken ön sırada oturan bir yolcu (aidiyet duygusundan kaynaklandığı için olsa gerek) ısrarlar şoförü savunuyor, diğer araçları suçluyordu. Herkesten gelen tepkilere biraz direndi ama susmak zorunda kaldı.

Gerekli işlemler yapıldıktan sonra şoförümüz yeniden direksiyona geçti. Biraz önce kural tanımayan şoför gitmiş, mükemmel bir şoför gelmişti. Yolun kalan bölümünü huzur içinde bitirdik. Trafik denetiminin ne kadar önemli olduğunu görmüş olduk.

Otobüste yolculuk boyunca uydudan televizyon yayınını kesintisiz izlerken ve şoförümüzün ihlalleriyle gerilirken teknolojinin sürücülerin denetiminde nasıl kullanılacağını düşündüm.

Otobüse kurulacak kamera ve video kayıt sistemleriyle hız yanında başka koşullar da kaydedilebilir:

• Bir kamera şoförün bakış açısından yolu izleyebilir. Böylece geçiş yasağı olan yerlerde (düz çizgilerde) yapılan sollamalar ve yakın izleme mesafeleri kayda geçer.
• Bir kamera şoförü izleyebilir. Böylece şoförün direksiyondayken yapmaması gereken hareketleri (telefon, sigara) kayda geçer.
• Şoförü izleyen kameranın görüntüleri bir işlemciden geçer ve gözün birkaç saniyeden fazla kapalı kalması durumu belirlenip bir uykuya dalma durumunda sesli şekilde uyarabilir.
• Otobüsün hızı limitlerin üzerine çıktığında anında trafik merkezlerine iletilir.

Yolu ve şoförü izleyen kameraların görüntüleri ve otobüsün hızı bir görüntüde birleştirilip kaydedilir. Kayıtların yapıldığı ortamlar (CD, DVD veya bellek kartı) otobüs terminale girerken trafik görevlilerine teslim edilir.

Bu görüntülerin analizi için video işleme yazılımları geliştirilip hızlı bir şekilde yolculuğun kurallara uygun yapılıp yapılmadığı değerlendirilir. Hata yapan sürücülere yaptırımlar uygulanır.

Böyle bir uygulama için yeni teknoloji geliştirmeye gerekmez çünkü bu anlattıklarım içinde yeni bir şey yoktur. Maliyeti de oldukça düşük bir şekilde sistem oluşturulabilir. Video görüntüsünde kural hatalarını belirleyecek yazılımların hazırlanması için gerekli altyapı vardır.

Ciddi otobüs firmaları otodenetim yaparak yolculukların güvenliğini sağlıyorlar. Ancak irili ufaklı birçok otobüs firmasının otobüslerinde yeterli denetim olmadığını herkes biliyor. Yolculuk sırasında morali bozulursa daha kötü olur diye düşünerek veya nasıl bir tepki alacağını bilemediği için hiç kimse şoförü uyaramıyor.

Elli kişinin taşındığı bir otobüsün bir yerden bir yere ulaştırılması sırasında şansa bırakılabilecek tek bir güvenlik açığı dahi olmamalıdır. Onun için gerekli düzenlemeler yapılmalı ve yolculuk koşulları en ayrıntısına kadar kaydedilmelidir. Bu kayıtlar şoförleri kuralları tanımaya zorlayacaktır.

Trafikte kurallara uyulsun, kazalar bitsin, ölümler olmasın.

Ankara, 18 Ekim 2009