Ses eğitimi

İnsan sesi yaklaşık olarak Do ile Do 3 arasında kalan alanı kapsar, ancak hiç kimsenin sesi bu alanı tek başına içine almaz Ortalama ses alanı 2 oktavdır.

İnsanın iki tür ses alanı vardır. Bunlardan birincisi etkin ses alanı diğeri ise edilgen ses alanı’ dır.

Edilgen ses alanı; genel olarak sesin alt ve üst sınırlarının belirlendiği alandır.

Etkin ses alanı; sesin alt ve üst sınırları yerine sesin en verimli kullanıldığı ve renginin en iyi belirtildiği alandır.

Her iki alan da birbirleriyle sıkı ilişki içindedir. Edilgen ses alanı etkin ses alanından daha geniştir, bu alan ses eğitimi yoluyla geliştirilebilir.

Sesin teknik anlamda ve sanatsal anlamda geliştirilebilme sürecine ses eğitimi denir. Ses eğitimi yoluyla temel amaç, bireyi sağlıklı müziksel ses çıkarma da çıkan bu sesleri doğru, etkili ve güzel kullanabilmeleri için gerekli müziksel davranışlarla donatabilmektir. Bireysel (solo) veya toplulukla (koro) birlikte şarkı söyleme de bu donanımları kullanabilme birikimi kazandırabilmektir.

Solunumun temel işlevi; organizmanın oksijen gereksinimini karşılamak ve ses üretimi için gerekli olan enerjiyi sağlamaktır.

Solunum türleri;

a) Doğal solunum

b) Konuşma solunumu

c) Şarkı söyleme solunumu

Şarkı söylemeye yönelik solunum türü öncelikli konumuz olacaktır. Şarkı söylemeye yönelik alınan soluğun denetimli kullanılması ve kayba uğramamasına dikkat edilmesi gerekir. Solumanın zamanında yapılmaması hatalı seslendirmelere neden olabilir.

Güzel şarkı söylemek için, kasların yorulmamasına dikkat etmek gerekir. Çünkü akciğerlerin fazlaca gerilmesi yeterince havayı boşaltamayacağından dolayı, buna bağlı olarak diyaframa kasında gerilmelere neden olabilir.

Ses ve şarkı söyleme eğitiminde vücut esnekliğinin ve duruş şeklinin oldukça önemi büyüktür.

Doğru solunum öncesi gevşeme; sırasıyla boyun, omuz, kol, sırt ve bel kaslarının dairesel hareketlerle çözülmesi sağlanmalı. Gevşeyen vücudumuzu psikolojik gerginlikten uzaklaştırmış bir şekilde doğru soluk almaya hazırlamalıyız.

Peki ama ne demektir doğru nefes alma?

Üç tür soluma şekli vardır.

a) Göğüs solunumu; alınan havanın göğüs kafesini ileriye itmesiyle oluşan solunuma diyoruz.

b) Omuz solunumu; yine soluduğumuz havanın göğüs kafesimizin üst kısmını yani omzumuza yakın bölümünü hareket ettirir. Bu solunum şarkı söylemeye elverişli olmayan solunum şeklidir.

c) Diyafram solunumu; ses eğitimi için en elverişli solunum şeklidir. Kaburgalarla karın boşluğunu birbirinden ayıran diyaframa kasının hareketiyle oluşur. Çiçek kokladığımızda, heyecanlanıp korktuğumuzda aldığımız soluğa diyafram solunumu diyoruz. Ses eğitimi yada şarkı söyleme eğitiminde çene ve dilin sertleşmesi ile gırtlak ve ses tellerinde ki gerilmelerin yanlış solumadan kaynaklanabileceği öncelikli olarak düşünülmesi gereken konudur.

Soluk denetiminde bedenimiz rahat, dingin ve dengeli, kol ve omuzlar aşağıya doğru bırakılmış, en önemlisi ayaklar iyi derecede güç alabilecek şekilde basılmış olmalıdır. Buradaki temel amaç soluk basıncını farklı şiddetlerde kullanabilme becerisi kazanabilmek, fazla enerjiyi yitirmeden, kasları yormadan uzun sürede soluk verme alışkanlığı kazanabilmektir. Doğru duruşla soluk denetimini sağladıktan sonra ise sesi belirlenmiş bir yumuşaklık ve düzlükle dudaklarda titreşimler hissedilir biçimde çıkartılmalıdır.

Ses çıkartılırken çene son derece gevşek tutulmalıdır.

Vücut Sağlığının Korunması İle İlgili Öneriler

1) Sesini kullanan müzikçilerin ses kapasitelerini daha sağlıklı kullanabilmeleri için düzenli olarak hafif sporlar yapmaları gerekir (yüzme, yürüme, bisiklete binme...vb.).

2) Aşırı kuru hava ses tellerine zarar vereceğinden dolayı çalıştığı ortamdaki havanın nemlendirilmiş olması gerekir.

3) Burundaki ve sinüslerdeki birikintiler ve kemik eğrilikleri solunumu etkileyeceğinden dolayı zamanla ses tellerini olumsuz etkileyebileceği düşüncesi ile tedavi edilmelidir.

4) Çok soğuk havalarda solunum ağız yoluyla yapılmamalıdır.

5) Ses organları düzenli aralıklarla dinlendirilmelidir.

6) Doldurulmuş bir mide ile şarkı söyleme alışkanlığı diyaframa hareketini her seferinde engelleyeceği için kalbe basıncı artırabilir, giderek solunum desteğini azaltabilir, bu durumda ses telleri zarar görebilir.

Turabi Değerli