Şeyh EDEBALİ ve Osman Bey'e nasihati.

"Oğul!
* İnsanlar vardır; şafak vaktinde doğar, akşam ezanında ölürler.
* Avun oğlum, avun! Güçlüsün, kuvvetlisin, akıllısın, kelâmlısın.
* Amma; bunları nerede, nasıl kullanacağını bilemezsen, sabah rüzgârında savrulur gidersin!
* Öfken ve nefsin bir olup, aklını yener.
* Dâimâ sabırlı, sebatlı ve irâdene sâhip olasın.
* Dünyâ senin gözlerinin gördüğü gibi büyük değildir.
* Bütün fethedilmemiş gizemler, bilinmeyenler, görülmeyenler; ancak senin fazîlet ve erdemlerinle gün ışığına çıkacaktır.
* Ananı ve atanı say! Bil ki bereket, büyüklerle berâberdir.
* Bu dünyâda inancını kaybedersen, yeşilken çorak olur, çöllere dönersin.
* Dâimâ açık sözlü ol!
* Her sözü üstüne alma!
* Gördün, söyleme; bildin, bilme!
* Sevildiğin yere sık sık gidip gelme ki, itibârın zedelenmesin.

Şu üç kişiye acı;
* Câhiller arasındaki âlime
* Zenginken fakir düşene
* Hatırlı iken itibârını kaybedene.

* Unutma ki, yüksekte yer tutanlar aşağıdakiler kadar emniyette değildir.
* Haklı olduğunda mücâdeleden korkma.
* Bilesin ki; atın iyisine doru, yiğidin iyisine deli derler!"

Şeyh Edebali (1206-1326) kimdir?

Osmanlı Devleti'nin kuruluş yıllarında yaşamış bir İslam ilahiyatçısı-din bilgini, Ahi şeyhi, Osman Gazi'nin kayınpederi ve hocası, bir anlamda da sonradan imparatorluk olacak Osmanlı Devleti'nin fikir babasıdır. Ciddi kaynaklara göre, aslen Karamanlı’dır.

İlk tahsilini memleketinde yapan Edebali, tahsilini Şam’da tamamlamıştır. Tefsir, hadis ve özellikle İslam hukukunda uzmanlaşmıştır.
Hz. Mevlana gibi, zamanının büyüklerinin sohbetinde bulunmuştur.
Tasavvuf yoluna girdiği, Baba İlyas halifelerinin ileri gelenlerinden olduğu belirtilmektedir.

Alim, faal, varlıklı, çevresi için örnek teşkil eden bir kişi olan Şeyh Edebali, Eskişehir yakınlarında İtburnu denilen köyde yaşar, yaptırmış olduğu zaviyede öğrenci yetiştirir ve halkı aydınlatırdı. Bilecik’te bir dergah yaptırmış, Osman Gazi'yi de birçok defa burada misafir etmiştir.

Rivayete göre, Osman Gazi’nin dergâhta bulunduğu bir gece, rüyasında Şeyh Edebali'nin göğsünden bir ayın çıkıp kendi göğsüne girdiğini ve göğsünden bir büyük ağaç bitip dallarının alemi kapladığını, altından birçok nehirlerin çıkıp insanların bu sulardan geçtiklerini görmüştü. Sabah olup rüyayı anlatınca, Şeyh Edebali rüyayı şöyle tabir etmiştir:

"Sen, Ertuğrul Gazi oğlu Osman, babandan sonra bey olacaksın. Kızım Mal Hatun'la evleneceksin. Benden çıkıp sana gelen nur budur. Sizin soyunuzdan nice padişahlar gelecek ve nice devletleri bir çatı altında toplayacaklar, Allah nice insanın İslam'a kavuşmasına senin soyunu vesile edecektir."

Gerçekten de öyle olur, altı asırdan fazla devam edecek olan bir imparatorluğun temelleri Osman Gazi ile atılır ve bunun ilk müjdecisi Şeyh Edebali olur.

1326'da 120 yaşlarında Bilecik’te vefat etmiş, dergâhının yanında gömülmüştür. Eskişehir’de de adına bir türbe yapılmıştır. Vefatından bir ay sonra kızı, dört ay sonra da damadı Osman Gazi vefat etmiştir.

Şeyh Edebali'nin ismi, 2001 yılında CHP lideri Deniz Baykal'ın Osman Gazi'ye vasiyetinden alıntıları ve Şeyh'in -temsili- bir resmini bürosuna astırması ve konuşmalarında Şeyh Edebali'ye atıflarda bulunması nedeniyle Türk siyasi gündemine tekrar gelmiştir. Şimdi de Başbakan Erdoğan'ın Edebali'nin sözlerini kullanması onun sözlerinin bugün için de çok geçerli olduğunu biraz daha açıklamaya yetiyor.

İnternetten derlediğim bu bilgilerle, değerli Milliyet Blog yazarlarına ve ziyaretçilerine biraz faydalı olabildiysem kendimi mutlu hissederim.
Saygılarımla.

Mustafa Mumcu / 05. 08. 2007 / 17:30

NOT: Sayın editörler Şeyh EDEBALİ'nin kemiklerini sızlatmayın lütfen! Bu kadar beklemeye, sağ olsaydı bir İmparatorluk daha kurdurturdu.:)