Siirt seçimleri (3 Kasım 2002, 9 Mart 2003)

Ülkemizde 3 Kasım 2002’de Genel Seçimler yapıldı. Tüm illerde seçimler kuralları içinde yapılırken Siirt ilinde daha sonra iptale kadar giden gelişmeler oldu. Siirt ilinde 3 Kasım 2002’de partilerin aldıkları oylar şöyleydi (1):

Demokratik Halk Partisi (DEHAP)
26.980
%32, 17

Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP)
14.728
%17, 56

Bağımsız
11.450
%13, 65

Anavatan Partisi (ANAP)
8.258
%9, 85

Cumhuriyet Halk Partisi (CHP)
7.481
%8, 92

Milliyetçi Hareket Partisi (MHP)
5.979
%7, 13

Doğru Yol Partisi (DYP)
3.993
%4, 76

Saadet Partisi (SP)
1.402
%1, 67

Genç Parti (GP)
954
%1, 14

Büyük Birlik Partisi (BBP)
607
%0, 72

Demokratik Sol Parti (DSP)
400
%0, 48

Yurt Partisi (YP)
392
%0, 47

Bağımsız Türkiye Partisi (BTP)
328
%0, 39

Yeni Türkiye Partisi (YTP)
198
%0, 24

Millet Partisi (MP)
194
%0, 23

Özgürlük ve Dayanışma Partisi (ÖDP)
161
%0, 19

Liberal Demokrat Parti (LDP)
154
%0, 18

İşçi Partisi (İP)
116
%0, 14

Türkiye Komünist Partisi (TKP)
80
%0, 10

Toplam
83855

Toplam Sandık: 568
Toplam Seçmen: 119.210
Toplam Kullanılan Oy: 88.397
Toplam Geçerli Oy: 83.855
Gümrük K. Geçerli Oyundaki Payı: 253
Katılım Yüzdesi: % 74.15
Milletvekili Sayısı: 3

Bu tablo sonrasında partilerin çıkartacağı milletvekili sayılarının hesap yönetimini anlatmak istiyorum.

Seçim sistemi yalnızca bağımsızların ve yüzde 10 ülke barajını geçen partilerin milletvekili çıkarmalarına izin verdiği için bu koşulları sağlayan iki parti ve bağımsızların oyları listelenir.

Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP)
14.728

Bağımsız
11.450

Cumhuriyet Halk Partisi (CHP)
7.481

Siirt’in milletvekili sayısı 3 olduğu için partilerin oyları önce 2 ve 3 ile bölünür ve bir tabloda tüm sayılar sıralanır:

Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP)
14.728
7.364
4.909

Cumhuriyet Halk Partisi (CHP)
7.481
3.741
2.494

Bağımsız
11.450

Bu tablodaki en yüksek üç sayının sahibi olan partiler ve bağımsız aday milletvekilliğini kazanır. 3 Kasım’da Siirt’te yapılan seçimlerde AKP: 1, CHP: 1, Bağımsız: 1 milletvekili çıkarttılar.

YSK, Siirt'in Pervari ilçesi Doğanköyü'nde toplam 706 seçmenin kayıtlı olduğu 17, 18 ve 19 numaralı sandıklarda sandık kurulları usulünce oluşturulmadığı için oy kullanılamadığı gerekçesiyle, Siirt'te 3 Kasım'da yapılan Milletvekili Genel Seçimi'nin yenilenmesine karar verdi, CHP milletvekili Ekrem Bilek, AK Parti Milletvekili Mervan Gül ve bağımsız Fadıl Akgündüz'e ait milletvekili tutanaklarını da iptal etti.

Bu sandıklarda kullanılmayan 706 oyun her parti tarafından tamamının alınması durumunda milletvekili sayısında değişiklik olup olmayacağı aynı tablo üzerinde hesaplayalım.

706 oy CHP ve Bağımsız oylarına eklenince değişen bir sonuç olmadı ancak AKP oylarına eklendiğinde durum değişti:

Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP)
15.434
7.717
5.145

Cumhuriyet Halk Partisi (CHP)
7.481
3.741
2.494

Bağımsız
11.450

Buna göre AKP: 2, Bağımsız: 1 milletvekili çıkartırdı. İşte seçim bu nedenle iptal edildi.

2 Aralık 2002 tarihli Radikal Gazetesi iptal kararı haberinde gerekçeler açıklanıyordu (2):

Siirt'in Pervari ilçesine bağlı Doğan Köy'de sandık kurulları oluşturulmamış, bir sandık kırılmış, üç sandıkta kayıtlı 706 seçmen, köylerine hizmet götürülmesini gerekçe göstererek seçimleri boykot etmiş ve oy kullanmamıştı.

İşte AKP, bu durumu gerekçe göstererek seçimlerin iptalini istemişti. Çünkü AKP 122 oy daha almış olsaydı bu ilden bir değil iki milletvekili çıkarabilecekti. YSK, AKP'nin itirazını ciddi bulmuş, incelemesini derinleştirmişti.

YSK, AKP'nin itirazını kabul etti ve siyasete müthiş bir bomba bıraktı. YSK'nın dün iki saat süren toplantısının ardından yapılan yazılı açıklamada şöyle denildi:

"2839 Sayılı Milletvekili Seçimi Kanununun 39'uncu maddesi uyarınca; Siirt ili seçim çevresi seçim sonuçlarına seçim işlemleri sebebiyle yapılan itiraz üzerine YSK 2.12.2002 tarihli toplantısında seçim işlemlerindeki noksanlığın seçim sonuçlarına etkili olduğu sonucuna varmış ve Siirt ilinde seçimlerin yenilenmesine oy birliğiyle karar vermiştir."

9 Mart 2003 tarihinde Siirt İlinde seçim yenilendi.

Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP)
55.203
%84, 82

Cumhuriyet Halk Partisi (CHP)
8.972
%13, 79

İşçi Partisi (İP)
500
%0, 77

Türkiye Komünist Partisi (TKP)
404
%0, 62

Yenilenen seçimde AKP 3 milletvekilliği çıkardı. Siirt seçimi sonucu, AKP’den Recep Tayyip Erdoğan, Öner Gülyeşil ve Öner Ergenç milletvekili oldu.

Siirt seçimleri iptali, yenilenmesi ve sonuçları ile ülkemiz siyasetinin önemli tarihlerinden biridir.

(1) http://www.belgenet.com/secim/siirt_090303.html
(2) http://www.radikal.com.tr/haber.php?haberno=58469