Sn. Başbuğ saygılı mı bağlı mı?!

Genel Kurmay Başkanı Sn. İlker Başbuğ’un açıklamasını dinlerken çok ilginç bir nokta gözüme çarptı. Bunu buradan dile getirmek istiyorum.

Sn. Başbuğ anayasaya ve kanunlara saygılı mıdır yoksa bağlı mıdır?...

Sn. Başbuğ konuşmaları sırasında şu ifadeleri sık sık kullanıyordu: “Biz anayasaya ve Kanunlara saygılıyız.” Bu kelimeyi ilk kullandığında dili sürçmüştür diye düşündüm; fakat daha sonra üstüne basa basa aynı cümleyi tekrarladığını gördüm.

Zamanında bir hikâye duymuştum: Cimri bir kral, nasıl bir mecburiyete düşmüşse bir ziyafet verecek olmuş. Konukları gelmiş; ama tabii cimri kral için bu memnuniyet verici bir durum değil. Açılış konuşmasını yaparken, “gelişiniz ile saraya obur verdiniz” demiş. Dervişin fikri neyse zikri de odur diye boşuna dememişler. Sn. Başbuğ’un ifadesi de bana bu hikâyeyi hatırlattı.

Böyle yüksek makamlardaki kişilerin kullanacağı kelimeler, çok ama çok önemlidir. Onlar rastgele konuşamazlar. Eğer sürçme olursa –insandır hata yapabilir-, hemen telafisini yapmalıdırlar; ama ne var ki bu bir dil sürçmesi filan değildi; “Biz anayasaya saygılıyız, biz hukuka saygılıyız.” Basbayağı söylüyordu bunu. Anlayamadığım şuydu: Sn. Başbuğ anayasaya bağlı mıdır yoksa saygılı mı? Hukuka bağlı mıdır yoksa saygılı mıdır?

Şu “saygı” kelimesini anlam olarak bir inceleyim.

Siz bir kişiye saygılı olursunuz ama o kişi olamazsınız. Bir fikre katılmayabilirsiniz ama ona saygı duyarsınız. Eğer o fikre katılıyorsanız saygılı olmaktan öte ona bağlılık duyuyorsunuz demektir. Saygı duymadığınız fikre, kanuna, kişiye, görüşe bağlanmazsınız, evet; bağlılık öncesinde saygıyı gerektirir; yalnız “bağlılık”, saygının çok ötesinde bir duygudur. O artık saygı noktasını aşmış, onu kendinize mâl ettiğiniz anlamına gelen bir duygudur. Bir kanuna ya bağlanırsınız ya da ona saygı duyarsınız. Saygı duymak, sizin için bir bağlayıcılığının olmadığı anlamına gelir. Bizler Türk vatandaşı olarak kendi yasalarımıza bağlıyız; fakat bir başka bir ülkenin yasalarına saygılıyızdır. Başka ülkenin yasaları bizi “bağlamaz”. Biz onlara bağlı değiliz. Şimdi; sn. Başbuğ anayasaya ve kanunlara saygılı mıdır yoksa bağlı mıdır?...

Bu ne talihsiz bir açıklama ki, o makamda bulunan birinin ve benim ülkemi temsil eden silahlı kuvvetlerimin başında bulunan bir kişiden tezahür etmiştir; fakat ben yine de Sn. Başbuğ’un aslında söylemek istediğinin “Anayasaya bağlıyım” olduğuna inanmak istiyorum. Kastı budur diye düşünüyorum. Belki de şimdi yine “Türk silahlı kuvvetlerini yıpratmaya çalışıyorlar.” diyebilir. E “gören Allah için söylesin” derler.

Kişiler bulundukları makamın ne olduğunu iyi düşünmelidirler. (O makamları işgal mi yoksa hak mı ediyorlar, bunu ayrıca iyi düşünmelidirler.) Sıradan vatandaş bile her türlü konuşmamalı iken, özellikle; 1. si makam ve sorumluluk sahibi, 2. ise toplumun karşısında olan kişiler ağızlarından çıkan her bir kelimeyi bin defa tartıp bir defa söylemelidirler. Geçmiş ola!