Uluslararası reyting kuruluşları nelere göre not veriyor? Borçlanma için verilen not sembolleri :

Geçtiğimiz günlerde dünyanın önde gelen üç kerdi derecelendirme kuruluşu Türkiye’nin kredi notunu arttırırken, Standart and Poor’s’un çekimser kaldığını gördük. Önce bu konu hakkında bir bilgi verelim.

Her kişinin, şirketin, kurumun ya da ülke ekonomisinin bir kredi değerliliği vardır. Bu değerlilik, bazen çeşitli ölçüler, bazen de kanaatle yapılır.

Örneğin bankalar, kendilerine başvuran müşterilerinin, kredi geçmişlerini, mevcut gelir durumlarını, borç ödeme durumlarını dikkatle inceler ve sonra talep edilen krediyi ya verir, ya da maksimum ne kadar kredi vere bileceğinin bildirir veya vermez. Ya da krediye göre teminat ister.

Buna benzer uygulamalar, ülkeler içinde geçerlidir. Ülkeler de uluslararası piyasalara tahvil ihraç ederek borçlanırlar. Bunu yaparken de onların kredi değerliliğini ölçen kurumlardan bir değerlilik ölçümü alırlar.

Bir ülkenin kredi değerliliği, kısa dönem, uzun dönem, yerli yada yabancı para cinsinden borçlanma kriterlerine göre ölçülür. İşte bunların en önemlileri ABD’de kurulu, Standart and Poor’s ve Moody’s adlı kuruluşlardır.

Bunlar dışında en bilinenleri Fitch, Thomson Bank Watch, JCR (Japanesse Credit Rating Agency) adlı kuruşlardır.

Mody’s ve Standart and Poor’s’un,  değerlendirme kriterleri ve kullandıkları simgeler şunlardır:

                                                                       Standart and Poor’s             Moody’s

En yüksek kalite                                                AAA                                       Aaa

Yüksek kalite                                                       AA                                       Aa

Yüksek ödeme gücü                                           A                                           A

Yeterli ödeme gücü                                             BBB                                   Baa

Yükümlülüklerini yerine getirebilir                     BB                                        Ba

Yükümlülükleri yüksek risk altında                       B                                           B

Default (ödeyemeye bilir)                                   CCC                                       Caa

Default’a yakın                                                        CC                                         Ca

Default’a girmiş yada girmek üzere                       C                                          C

Belirli ölçüde default durumu                                 SD                                       SD

Default durumu                                                     D                                           D

Yukarıdaki değerlendirme notları AAA’dan BBB’ye kadar olanlar (BBB dâhil) yatırım eşiği reytingi diğerleri spekülatif reyting adını alır.

Ancak ülkelerin çevrelerindeki siyasi durumlarda ve hükümetlerin düştüğü siyasi güçlüklerde, bazı ülkelere politik amaçlı, destek niteliğinden başka fazla finansal önemi olmayan not artırımlarına gidildiği de zaman zaman görüle bilmektedir.

İşte pek çok ekonomist, not artırımlarından sonra A kategorisi eşiği aşılmadan bu artışın mevcut siyasi ve ekonomik duruma göre, siyasi destek dışında Türkiye için fazla bir önemi olmadığını belirttiler.

AHMET ELDEN