Yürürken, ayakta dururken ya da sadece oturup kalkarken denge kaybını nasıl önleyebilirsiniz?

Bağımsız yaşamak; oturma, kalkma, ayakta durma, yürüme ve koşma gibi günlük hareketlerin gerçekleştirilebilmesi için vücudumuzun duruşunu kontrol etmemizi gerektirir.
 Kişinin ayakta dururken, yürürken ya da koşarken dengesini kaybetmesi düşme ile sonuçlanır. Bir düşme, direk veya dolaylı yoldan pek çok şeye mal olur. 65 yaşın üstündeki insanların üçte birinin düştüğü düşünülünce, bu yaş grubunda düşmelerin ölüme de sebebiyet verebileceğini duymak çok da şaşırtıcı değildir. Aynı zamanda düşmeler, yaşlılarda yüzde doksan oranında kalça kırıklarına sebep olur.

Vücut kitle ağırlık merkezi (center of mass, COM) nin sabit  ve dinamik hareketi, vestibular, görsel ve somatosensori verilerinin birleştirilmesiyle belirlenmektedir. Bu duyusal verilerin, motor ve kognitiv hareket becerileri ile bileşimi vücut duruşunun kontrolunu sağlar. Bu konrol, vücudun dengesini muhafaza edebilmek için gerekli olan tepki cevabını verecek ve vücut kitle ağırlık merkezini ( COM )  destek kaynağının üstünde tutacaktır.

Duruş kontrol cevabı ( postural control response), proaktif ve reaktif tepkiler olmak üzere iki kategoriye ayrılır.
Proaktif tepki, COM’u denge kaynağının üstünde sabit tutan bir tepkidir. Eğer COM’un, denge kaynağındaki yeri değişirse o zaman reaktif tepkiler COM’un yönünü değiştirir ya da denge kaynağı üzerindeki yerini yeniden sabitler.
 Beklenen bir  durumun ardından yetersiz bir proaktif tepki verildiğinde  denge kaybi yaşanır. Kayma ya da ayağın takılması gibi beklenmedik bir durumda bunu önleyecek bir adım atılması gibi reaktif bir tepki gelişecektir. Denge kaybı ve düşme söz konusu olduğunda, telafi edici bir adım atma becerisi savunmanın en iyi noktasıdır.

Bir kişinin günlük yaşam aktivite (ADL) etkinliklerini uygulayabilmesi için o kişinin, proaktif ve reaktif duruş kontrol tepkilerinin düzgün çalışıyor olması gerekir. Bilimsel araştırmalara göre yaşlanmanın yanı sıra, nörolojik ve ortopedik hasar ve hastalıklar da bir kişinin duruş kontrol tepkilerini etkilemektedir. Ayrıca, araştırmalara göre optimal denge rehabilitasyonunun, bu iki tepkinin değerlendirmesini ve uygulamasını birleştirmesi gerekmektedir. Fakat güvenlik ve tedavi olasılıklarının eksikliğinden ötürü, geleneksel denge terapisi sadece proaktif duruş kontrolünü uygulayabilmektedir.

MediTouch, yenilikçi dinamik ve sabit bir duruş kontrolü ve yürüyüş eğitmeni (gait trainer) olan BalanceTutor’u geliştirmiştir. Sistem hareket eden bir platforma monte edilmiş bir yürüme bandından (treadmill) oluşmaktadır. Platform yanlara/ ortaya, öne arkaya doğru hareket ederek hem sabit hem de dinamik modda kayma ya da takılma hareketi meydana getirmektedir.

Terapist, alıştırma programını kullanıcıya kolaylık sağlayacak şekilde ayarlar ve uygular. Sistem çok güvenlidir. BalanceTutor ‘da acil durdurma düğmesi de bulunmaktadır.
Terapist, BalaceTutor sayesinde, telafi edici (kompansatuar) adımın ne zaman atılacağını, uygulanacağını, duracağını  objetif  olarak değerlendirir. Yaratılan problemin hızı ve dozajı hastanın becerisine ve rehabilitasyonun ihtiyacına göre ayarlanabilmektedir. Hastaya işlevsel vücut pozisyonu ile ilgili direktif ve geribildirim alıştırma esnasında verilebilir. Bu sayede de hasta ayakta dururken, yürürken ve hatta koşarken eksik olan yetisi uyarılmış olur.

Araştırmalar, BalanceTutor ile yapılan çalışmalardan sonra tepki süresinde ve telafi edici adım ölçümlerinde bir ilerleme olduğunu ve Balance Tutor’un daha kaliteli bir yaşam sağladığını kanıtlamıştır.

BalanceTutor'un Türkçe alt yazılı videosunu izlemek için tıklayınız.