Mlliyet Milliyet Blog Milliyet Blog
 
Facebook Connect
Blog Kategorileri
 
 

E. Kurmay Yarbay Mustafa Kemal Öztürk

http://blog.milliyet.com.tr/emeklibirsubay

02 Eylül '07

 
Kategori
Dilbilim
 

Zıkkımın kökü

Zıkkımın kökü
 

“Sadece Turkiye’de Sivas elinde bulunur… “ dedigimde Akdenizli sormustu: “Agabey ‘Zerze’ de ne demek?” O gun bugun ararim. Benim konusma, hatta yazma dilime yerlesmis bu kelimeler nereden gelir, diye.

Ufak tefek degisiklikler de olsa, kullandigim kelimelerin,terimlerin ne kadar yaygin oldugunu gordum.

“Ana Dili” ne “Ana Dili” bosuna denmemis.

Sevgili Akdenizli:

www.e-aydogan.com sitesinden aldigim “Yoresel Terimleri” asagida yayinliyorum. Belki sizlerin kullandiklarida vardir!

YÖRESEL TERİMLER

Abooğ................................

Şaşkınlık ve hayret belirtme

Acep..................................

Acaba

Adı galasıca.......................

beddua

Agartı.................................

Süt ve süt ürünleri

Ağıl...................................

Küçükbaş hayvan barınağı

Aha....................................

İşte

Ahır...................................

Büyükbaş hayvan barınağı

Alaca..................................

Çit Kapısı

Alaf....................................

Kuru hayvan yemi

Allahçalık.............................

Sadaka

Arustak..............................

Tavan döşeme arası (Evin Tavanı)

Ayakçag............................

Merdiven

Bacöğ................................

Kadınlara denir

Bahdulu seni.....................

Ne mutlu sana

Barabar..............................

Birlikte

Barhaç...............................

Kova

Beşli..................................

Mavzer tüfeği

Bıldır..................................

Geçen sene

Bıtırak................................

Diken yığını

Bibi....................................

Hala, babanın kız kardeşi

Böğür................................

Karın boşluğu

Böğürmek..........................

Sıgırların bagırması

Börtletmek.........................

Hafif ateşte haşlamak

Buğasak............................

İneğin cinsel kızgınlığa gelmesi

Burma................................

Burulmuş ot

Buymak.............................

Çok üşümek

Cılga..................................

Çığır, keçi yolu

Cıngıllı...............................

Orta boy kazan

Ciğeri ağzına gelesice......

beddua

Culuk.................................

Hindi

Cücük................................

Civciv

Çağıl..................................

Tarlada Taş yığını

Çağla................................

Olmamış meyve

Çaput.................................

Bez parçası

Çaşur................................

Bir dağ bitkisi

Çatma..............................

Tuluk askısı

Çec....................................

Balmumu

Çerçi..................................

Seyyar köy satıcısı

Çimmek.............................

Yıkanmak

Çir......................................

Kara erik kurusu

Çit......................................

Duvar yerine geçmek üzere bahçe veya tarla çevresine ağaç dallarından yapılmış engel

Çul.....................................

Keçi kılından kilim

Dam..................................

Toprak evin üstü

Davar...............................

Koyun, keçi

Değnek..............................

El sopası

Dehre................................

Ağaç kesen küçük alet

Demi..................................

Değil mi?

Deyi...................................

Diye

Don...................................

Külot

Döşşek..............................

Yatak

Dulda.................................

Gölge

Durucak.............................

Sulu, açık

Düğücek............................

İnce bulgur

Eğiş...................................

Ateş küreği

Eğleşmek...........................

Beklemek, bir yerde kalmak

Ehmal...............................

İhmalkar

Elekçi................................

Göçer çingene

Ellere kala..........................

beddua

Ellik...................................

Ağaçtan yapılı, ekin biçmede parmaklara takılır

Emmi...............................

Amca

Enik...................................

Köpek yavrusu

Essah................................

Doğru, gerçek

Essah mı?.........................

Doğru mu?

Fehimsiz...........................

Sakar, beceriksiz

Ferik..................................

Piliç

Fışkı.................................

At - eşek pisliği

Firik...................................

Olmamış buğday başağı

Fistan................................

Uzun kadın elbisesi

Gabala..............................

Götürü iş

Gada.................................

Kaza, bela

Gadan alam.......................

Derdini alam

Gah...................................

Elma, armut kurusu

Gahırdak..........................

Kuyruk kavurması

Garamuh..........................

Böğürtlen

Gardaşlık..........................

Süt kardeş

Garez................................

Düşmanlık, kin, iftira

Garış vermek.....................

Beddua etmek

Gatık..................................

Yoğurt-Ayran

Gavurga.............................

Kavrulmuş buğday

Gavut................................

Dağ armudu kurusundan elde edilen bir tür yiyecek

Gaygana...........................

Yumurta yemeği

Gazel................................

Kurumuş yaprak

Gejgere.............................

Tahtadan, iki kişi tarafından yük taşımaya yarar

Gelin bacı..........................

Yenge (yeni gelinlere denir)

Gığar................................

Kiler

Golçak..............................

Kadınların dirseğe kadar kullandıkları bezden kol

Göbek.............................

Mantar

Gödük.............................

Tahıl ölçü birimi

Göğ..................................

Yeşil

Göğerti...............................

Yeşillik, filizlenmiş tarla

Göze.................................

Su kaynagı

Gremse..............................

Boyuna takılan iri altın

Gullep.................................

Demir halkalı menteşe

Gurk...................................

Kuluçkadaki tavuk

Guşluk vakti.......................

Ögleye yakın

Gücük................................

Kış (Şubat ayı)

Güğüm..............................

Sürahi

Güveyi.............................

Damat

Hacat................................

Alet, edavat

Hamança.............................

Deriden yapılmış azık çantası

Haşıl.................................

Un tatlısı

Hayla.................................

Hayvanı sür

Hayvanlara verilen otlar:....

Sütlüven, Keven, Çaşur, Kaz ayağı, Çıtlık, Çayır otu, Isırgan otu, Hava yaprağı, Ayrık

He......................................

Evet

Hele gözle.........................

Bak hele

Hemi.................................

Öyle mi

Hergeyleme.......................

Tarlayı sürme

Herif..................................

Erkek, koca

Herle..................................

Koyu un çorbası

Heybe................................

Çift gözlü çuval

Hım hış veya hım hışirik .....

Ezik, kırık, tamamen ezilmiş

Hon....................................

Ekin biçme

Hoşaf.................................

Komposto

Hozan................................

Biçilmiş tarla

Höllük................................

Kundak toprağı

Irgat................................

Ekin biçen

İğeşmek............................

Tartışmak, iddia etmek

İlin tikim.............................

Ara sıra, çok az da olsa

İşlik...................................

Gömlek

Karakış.............................

Kış (Aralık ayı)

Kav....................................

Sersem, aptal

Kenger..............................

Sakız elde edilen bir dağ bitkisi

Kırmaşmak........................

Yerinden oynamak

Kırpmak.............................

Traş etmek

Kömbe...............................

Kalın börek

Köynek..............................

Gömlek

Laltak................................

Çok ıslanmış

Loda..................................

Toprağa saman saklamak

Loğ....................................

Damı sıkıştıran yuvarlak taş

Mahana.............................

Bahane

Mal....................................

Büyük baş hayvan

Malamat............................

Berbat, Rezillik

Masta................................

Ucuna çivi takılmış uzun değnek

Meret................................

Hayvanlara kızınca söylenir

Mertek...............................

Dam döşenirken kullanılan ağaç

Mısmıl...............................

Doğru dürüst, işe yarar

Minkinini kesmek...............

Bunaltmak

Mintan...............................

İşlik, gömlek

Mudanası yok...................

Tenezzül etmez, ihtiyacı yok

Müsaip..............................

Kan kardeş

Nehas................................

Niye-Neden

Nik....................................

Keven toplamada kullanılan ve keven’in kökünü çıkarmaya yarayan ucu çatal ağaç

Örme.................................

Kıldan yapılan uzun ip

Ötürük...............................

İshal

Palan.................................

Semer kayışı

Pangınot............................

Banknot, lira

Parpu.........

Aşı

Peşkir................................

Havlu

Piştöğ sıkmak ......

Bir laf atıp ortalığı karıştırmak

Porsuma............................

Dağılma, bozulma

Puşu.................................

Renkli mor ipekten baş örtüsü

Pürçekli.............................

Havuç

Pürpürüm...........................

Semizotu

Salaca...............................

Sedye

Sarat.................................

İri delikli kalbur

Seğirt................................

Zıpla, koş

Seyipleme.........................

Başıboş bırakmak

Söye..................................

Kapı kasası yanları

Sürünesice........................

beddua

Şekil....................................

Gazel, daha çok kurumuş meşe yaprağına denir

Şer..................................

Yaramaz

Teşt...................................

Büyük leğen

Teze..................................

Taze

Tıman................................

Don

Tiken.................................

Diken

Tohoooo...........................

Umutsuzluk ünlemi

Tomus...............................

Temmuz

Töremeyesice....................

beddua

Töremeyesin......................

Üreyemeyesin

Variyet...............................

Varlık, zenginlik

Yenebilen yabani meyve ve bitkiler:..........................

Pelit, Alıç, Dağ armudu, Karamuh, Yemlik, Tavuk cırnağı, Reyhan, Kuzu Kulağı, Pürpürüm, Anıh otu, Yarpuz, Kenger

Yağlı kurşuna gelesice......

beddua

Yunsun..............................

Yıkansın

Yağrı.................................

Sırt

Yumuş Buyurmak................

Bir işin yapılmasını istemek, talimat vermek

Zıkkımın kökü....................

beddua

Zırza..................................

Kapı sürgüsü

 
Toplam blog
: 798
: 2506
Kayıt tarihi
: 25.07.06
 
 

Harp Okulu 1974 mezunuyum. 1983'de Kurmay Subay olarak mezun oldum. 1987 yılında Silahlı Kuvv..