" Öğretmenim Hikmet Dizdaroğlu "

Çeşitli sanat ve kültür dergilerinde değerli öğretmen, yazar ve eleştirmen Hikmet Dizdaroğlu’nun yazılarını, eleştirilerini okuduğumu anımsıyorum. Şimdi bu güzel insanın hayatını ve yazılarıyla ilgili bir kitap elime ulaştı. Kitabı onun öğrencisi yne öğretmen yazarlarımızdan Murat Özmen tarafından hazırlanmıştır. Öncelik unutmadan ifade etmek istiyorum. Sayın Murat Özmen hocamız, yayınladıkları kitaplarını taze taze bana gönderiyorlar. Özellikle burada teşekkürlerimi ve saygılarımı sunmak istiyorum. Sağolsunlar, var olsunlar diyorum...

Murat Özmen Hikmet Dizdaroğlu’nun öğrencisidir. Bir vefa borcu olarak onunla ilgili derli, toplu bir kitap hazırlamışlardır. Hikmet Dizdaroğlu şanslı bir insandır, onun gibi yazmaya meraklı, araştıran, inceleyen ve not alan, yarınları düşünen çalışkan ve üretken bir öğrenci yetiştirmiştir. İşte bu öğrenci Murat Özmen’dir. Artık Hikmet Dizdaroğlu’nun gözü arkada kalmayacaktır. Artık onun vefalı, sanatçı, edebiyatçı ve yazmaya sevdalı bir öğrencisi vardır. O ‘da eğitimci yazar Murat Özmen’dir…

Murat Özmen’in hazırladığı bu biyografik 94 sayfalık kitapta ne neler vardır? İçindekilerden satır

başlıklarıyla şöyledir:

1- Hikmet Dizdaroğlu’nun yaşam Öyküsü

2- Hikmet DizdaroğluTürk Dil Kurumu ( 1937 )

3- Hikmet Dizdaroğlu’nun Edebi Kişiliği

4- Hikmet Dizdaroğlu’nun Dil ile ilgili görüşleri,

5- Hikmet Dizdaroğlu’nun eleştiri, Sanatı, Eleştiricinin görevleri ve çilesi, Eleştiri Yöntemleri

6- Nikmet Dizdaroğlu’nun Halk Bilim Çalışmaları

7- Edebiyat Üzerine Çalışmaları

8-Edebiyatla ilgili görüşleri,

9-Hikmet Dizdaroğlu ve Halk şiiri üzerine düşünceleri, görüşleri,

10- Âşık ve Saz Şairleri, Kalem Şuarası ve Halk şairi,

11- Hece Ölçüsüne dayalı Şiirleri ve Görüşleri,

12- Aruzlu Türküler

13-Hikmet Dizdaroğlu’nun Türk Dili Dergisinde yayınlanmış yazıları,

14- Hikmet Dizdaroğlu’nun diğer dergilerdeki yazıları,

Gibi konularda Hizmet Dizdaroğlu‘nun çalışmaları ve eserleri hakkında açık, duru ve yalın bir Türkçe ile bilgiler bu adı geçen yapıtında sergilemektedir.

Hikmet Dizdaroğlu, kitabın giriş bölümünde Ali Dündar’ın bir yazısı yer alıyor. Ali Dündar şunları yazıyor: Öğretmenin, öğretmenine selam duruşunu resimliyor elinizdeki kitap. Kendisi de bir Türkçe / yazın öğretmeni olan Murat Özmen, öğrencilik yıllarında kendisinden çok yararlandığı Türkçe/yazın öğretmeni, ışıklar içinde olsun, Hikmet Dizdaroğlu’nun emeğini, gerçekten emek verilmiş bir ürünle ödemeyi göze almış bu çalışmasıyla. Emeğine yararlandığı bu öğretmenine borcunu  “Öğretmenim Hikmet Dizdaroğllu” adıyla toplayan yazar, onun yaşam öyküsü, edebi kişiliği, yapıtları, dilciliği, eleştirmenliği, halk bilimciliği, mektupları, yazdığı yazıların ve yapıtların kaynakçası üzerinde durmuş, ulaşabildiği yayınları tarayarak, bütün yönleriyle Dizdaroğlu’nu tanıtmaya özen göstermiştir.”

Bunları söyledikten sonra Ali Dündar sözlerine şöylece revam ediyor: Ben Hikmet Dizdaroğlu’nu çok geç, 1965’te tanıdım.Çorum’da çalışıyordum.Bir belediye görevlisi geldi, “Belediye Başkanı Dr. Turan Bey sizi yemeğe çağırıyor., yanında Ankara’dan gelen üç konuğu var” dedi. Gittim, Adnan Binyazar’ı da çağırmışlar. Adnan o zaman Çorum Öğretmen Okulu’nda çalışıyordu. Turan bizi konuklarıyla tanıştırdı. Konukları ışıklar içinde yatsınlar, Türk Dil Kurumu Genel Yazmanı Ömer Asım Aksoy Yönetim Kurulu Üyeleri Hikmet Dizdaroğlu ve Cahit Öztelli vardı. “

Bu konuşmadan öğretmeni Hikmet Dizdaroğlu’nun özgeçmişi hakkında şu bilgileri veriyor öğrencisi Murat Özmen.  Hikmet Dizdaroğlu, 1 Nisan 1917 tarihinde, kaymakam ve öğretmen olan babası Mehmet Şevki Bey’in görev yaptığı Tokat’ın Zile ilçesinde dünyaya geldi, Annesi Nafiye Hanımdır. Erzurum İlk Öğretmen Okulu’nu ve Gazi Eğitim Enstitüsü Edebiyat Bölümü’nü( 1937 ) bitirerek Türkçe, Edebiyat öğretmeni oldu. Sırasıyla Zonguldak, Kastamonu, Burdur, Uşak, Muğla ve İzmir- Tire’deki orta dereceli okullarda öğretmenlik ve yöneticilik yaptı ( 1939-1960 ).Bir ara Milli Eğitim Bakanlığı Talim Terbiye Kurulu raportörlük görevini yaptı ( 1960-1965).Daha sonra Ankara Gazi Eğitim Enstitüsünde birçok Edebiyat ve Türkçe öğretmeni yetiştirdi. 1971 yılında emekliye ayrıldı.22 Aralık 1981 yılında aramızdan ayrıldı. Hikmet Dizdaroğlu’nun zengin bir kitaplığı vardı. Ailesinin isteği üzerine tüm kitaplarını Bilkent Üniversitesine  bağışlanmıştır….

Öğretmen Dizdaroğlu, Erzurum İlköğretmen Okulu öğrenciliği sırasında edebiyatla ilgilenmeye başlamış ve son sınıf öğrencisi iken “Dumlu” adlı bir sanat dergisini çıkarmıştı. İlk yazısı “ Dekadanlık”tı…16 Eylül 1953 tarihinde Türk Dil Kurumuna üye olmuş ve kısa bir süre sonra TDK’nun yönetim kurulunda yer almıştır. 9. Türk Dil Kurumu Kurultayı’nda (1960 ) tekrar Yönetim Kurulda seçilmiştir. Bu görevi 1972 yılına kadar sürdü. Bu yıllarda “ Türkçede Terim Yapma Yolları” adlı yapıtını hazırladı. Hikmet Dizdaroğlu, Türk Dil Kurumu’na uzun yıllar hizmet etmiş, Türk Dili Dergisinde en çok inceleme ve denemeleri yayınlanmıştır. Türkçenin sade, duru ve arı diline çok önem veriyordu.

ESERLERİ:

Hizmet Dizdaroğlu, Biyografi, Dilbilgisi, Derleme, Yardımcı Ders Kitapları gibi konularda birçok yapıtlar Türk Edebiyatına kazandırmıştır. Yapıtlarından bazıları şunlardır:

Namık Kemal (1952),Cenap Şahabettin (1952),Abdülhak Hamit Tarhan ( 1952),Şinasi ( 1952),Nurullah Ataç (1962),Ahmet Hikmet Müftüoğlu (1964),Ömer Seyfettin (1964),Ahmet Rasim ( 1965), Türkçede Sözcük yapma Yolları( 1962), Türkçede Fiiller ( 1963), Tümce Bilgisi( 1976 ), Yusuf Elili Huzuri Coşkun : Hayatı, Şahsiyeti şiirleri( 1949),Dilcilere Saygı ( 1965), Muharrir Bu Ya: Ahmet Rasim (  1965 ), Türk Töresi(1976) ve Ortaokul Türkçe Kitaplarında Adı Geçen Sanatçılar ( 1962 ) gibi yapıtları Türk Dil Kurumu ve Varlık yayınları arasında çıkmıştır. Ayrıca son yılları Halk şairi Sümmani üzerinde çalışıyordu..

Murat Özmen, öğretmeni Hikmet Dizdaroğlu ile ilgili hazırladığı bu değerli ve kalıcı kitaplarında Sanat, edebiyat ve Türk dili konusunda detaylı ve örnekleriyle yer vermektedir. Türk Dili ve Edebiyatı korusundaki bazı görüşlerini altını çizerek sunuyorum:

Edebiyatın ham maddesi kelime, canlı organı dildir.

Edebiyat, sözcükleri ustalıkla dile getirme sanatıdır.

Edebiyatta bir kültür disiplini vardır

Sözcükleri yeniden yaratmak usta sanatçıların yazgısını belirler.

Sanatın dili, konuşma dili, konuşma ve bilim dilinden ayrıdır.

Çağdaş dilciler, dil yapısını inceleyerek, bütünden parçaya inerek bir sonuca çalışırlar. Çünkü dilin

en küçük birimleri, ancak bütün içinde anlam kazanır.

Değerli edebiyatçı, dilci ve eleştirmen Hikmet Dizdaroğlu ile ilgili sözlerinden fazla örnekler  vermeği çok isterdim. Yazım bir hayli uzadı. Ancak yazımı adet yerini busun diye birkaç tümceyle bitirmek istemezdim. Rahmetli Dizdaroğlu’nun da bu konuda nedenli titiz olduğunu biliyorum. Öğrencisi Murat Özemen özetle şöyle diyor Öğretmeni Hikmet Dizdaroğlu için: 

Hikmet Dizdaroğlu, tanıdığım ve sevdiğim en iyi öğretmenimdi. Türk dili, Türk Edebiyatı, eleştiri, saz şairleri üzerinde önemli yapıtlar veren ciddi bir yazardı. Bu edenle ona mektuplar yazar beni bilgilendirmesini isterdim( Say:70).Öğretmenim, için sanat programları da hazırlardı… Öğretmenim, okullarda ve üniversitelerde konferanslar vermek için davet edilirdi. Örneğin her yıl mayıs ayının ilk haftasında Eskişehir’de düzenlenen Yunus Emre’yi anma törenlerine katılır; Yunus Emre üzerline özgün konuşmalar yapardı. ( Say:71).Öğretmenim, gelişigüzel yapıt yazanları çok sert bir biçimde eleştirirdi. Örneğin, Ankara 22.12.1976 tarihli mektubunda, gelişigüzel hazırlanmış üç yapıtın onun tarafından çok sert bir biçimde eleştirildiği görülüyor:

“ Rüştü Şardağ’ın “Padişah Şairler” adlı sözcüğün gerçek anlamıyla bir “facia” on iki daktilo sayfasına ancak o kadarını sığdırabildim. Daha ne inciler (!) vardı onda. Hepsine dokunmak olanağı yoktu. Kendisine de yazdım, arkadaşımdır. “ Kusura bakma, dedim, kitap karıştırmadan, kaynaklara eğilmeden yazmışsın. Ama arkadaşlık başka, bilim ahlâkının gerekleri yerine getirmek başka”(say:72). Verilen örneklerden anlaşılacağı gibi öğretmenim Hikmet Dizdaroğlu, kılı kırk yaran, dil birliğini iyi bilen, gelişigüzel yazmayı bağışlamayan çok ciddi bir öğretmendi. Dilci, eleştirmen ve halkbilimciydi. Örnek bir öğretmendi. Bugün de kitapları kaynak kitap olarak okunuyor. Kendisi de saygıyla ve sevgiyle anılıyor, yaşatılıyor ( Say:: 73 ).

Sözün özü, kendisi de değerli bir öğretmen ve yazar olan Murat  Özmen  ; hepimizin eserleriyle Türk edebiyatında ve Türk Dili  Kurumunda yakından  tanıdığı edebiyatçı, dilci,eleştirmen ve örnek bir öğretmen olan Hikmet Dizdaroğlu’nu bir vefa borcu olarak  vefatının 33. yılında” Öğretmenim Hikmet Dizdaroğlu “ adını taşıyan derli,toplu bir  örnek kitap hazırlamışlardır. Çalışkan, üretken ve H. Dizdaroğlu’nun beklediği bir öğretmen olarak    kendilerini    kanıtlamışlardır.  Öbür dünyada şimdi huşu içinde yatan sevgili hocamızın Dizdaroğlu’nun bunları hissettiklerine inanıyorum. Çünkü Murat Özmen hiçbir şey beklemeden bu özverili hizmeti yapmışlardır.

Değerli öğretmenlerin öğretmeni Hikmet Dizdaroğlu’nu rahmetle ve saygıyla anıyor sevgili meslektaşım ve ağabeyim olarak bildiğim yakından ve tanıdığım Murat Özmen’i bu kalıcı, nitelikli çalışmasından dolayı yürekten tebrik ediyor ve sağlıklı günler diliyorum.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Murat ÖZMEN: 1932 yılında Burdur’un Karamanlı ilçesinde doğdu. İstanbul Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü’nden mezun oldu. Liselerde ve yüksekokullarda edebiyat öğretmenliğini yaptı. Yazıları Ilgaz, Kemalist Ülkü, Kıyı, Türk Dili, Ankara Sanat, Çağdaş Türk Dili, Müdafaa-i- Hukuk gibi dergilerde yayımlandı. Yapıtlarından bazıları şunlardı: Sevgilerde Buluşmak (1991), Evrensel Yunus Emre (1997), Yaza Yaza Yaşamak ( 2001 ), Atatürk’le Yaşamak ( 2006),Karamanlı Olmak (2008),Karamanlı Ağzı ve Sözlüğü ( 2012), Vişne -Zade Mehmet İzzeti Efendi, Hayatı, Eserleri Bilim Adamlığı, Edebi Kişiliği, şiirleri ( 2013 ) gibi  kitapları yayımlanmıştır. Bunlardan başka dört ayrı kitapta da imzası bulunan Murat Özmen halen Ankara’da yaşıyor. Sanat ve kültür çalışmalarını sürdürüyor.

Abdülkadir Güler

09.05.2014. SÖKE