"Hava Savunma Sistemi henüz imza aşamasında değil".

S 400 alımı konusunda çalışmalar yapılırken Milli Savunma Bakanı'nın" Henüz imza aşamasında değiliz" sözü önemsenmelidir.  Bu tür milyar dolarlık sistemlerde sadece sözleşmenin şartnameye uygunluğunun sağlanması ve uzlaşmayla imzalanması, ekipler ne kadar güçlü olursa olsun, en az bir (1) yıl sürebilmektedir.  

ABD'de milyonlarca dolarlık arge araştırmaları yapılıp, kurulan sistemlerin işe yaramadığı görülüp, çöpe atıldığından çekirdek  bir "Füze ve hava araçları savunma sistemi" alınarak acil ihtiyacın karşılanması, bilgi edinilmesi ve uzun dönemde teknolojik işbirlikleri ile özgün Türk Hava Savunma Sistemi'nin kurulması hedef olmalıdır. Büyük paralar söz konusu olduğundan uygun yerlerde Hava Savunma Sistem Enstitüsü, Dairesi, Okulu kurmak uzun dönemde faydalıdır.

Teknoloji transferinde karşılığını ödemeden bilgi verilmemekte ve fiyat pazarlığında Kayserili yaklaşımı para peşin olmadıkça, silah satışında nadiren çalışmaktadır.

İlave olarak aşağıdaki konular gözden kaçmamalıdır.

Yazılım ve donanım güncelleme: Hiç bir sistem kusursuz değildir. Bazı kusurlar tatbikatlarda, harp şartlarında görülebilir. Maliyeti karşılanarak bu kusurların giderileceği bir anlaşma altyapısı sağlanmalıdır. Örneğin 1990'lı yılların üretimi ilk Patriot'larda radar kompüteri Scud füzeleri (böyle bir taarruz fiilen yokken) taarruz ediyor sonucuna varmıştır. Aldatmaya karşı yazılımı geliştirme imkanı olmalıdır. 

Yazılım dili ve yazılımda değişikliği kim, nasıl yapacak? Belirlenmiş olmalıdır. Yapılan güncelleme değişikliği  onaylanmayı takiben gecikmeden kullanıcı sisteminde uygulanmalıdır.

Örneğin  ilk Patriotlarda farklı yerlerde bulunan iki radar kompüterinden biri uzun süredir, 100 saattir, çalıştığından  saati 1/3 saniye sapmıştı. Uygun yerdeki füzeye komut verilmesi için veri  komut bilgisayarına gittiğinde son gözlemde o bölgedeki radar hedefi farklı yerde aradığından hedef yok sonucuna vardı ve atış iptal edildi. Ancak Scud geldi ve Suudi Arabistan üssündeki  barakada konuşlu 28 Amerikan askeri öldü.

Hava Savunma sistemi çalışması, dost sistemleri çalışırken hangi tedbirlerle olumsuz etkilenmeyecek bilinmelidir. Özellikle topçu roketleri, hava kuvvetleri uçak ve helikopterleri çalışırken yanlış algılama olmamalıdır.

Füze yolda parçalara ayrılsa tahrip edici başlıklı kısım aldanmadan takip edilecek mi?Tahrip edici başlık kısmının takibi ve vurulması için alınmış tedbirler incelenmelidir. Genel olarak satın alınacak sistemin başarı oranı, ülkeye göre değişir ve  savaşta daha düşüktür.  Beklenen başarı oranı  hedefe kaç füze atarak sağlanacak bu husus iyi analiz edilmelidir. İlk patriotların ABD ordusu analizine göre başarı oranı İsrailde düşük (%50), Suudi Arabistan'da yüksek (%80) verildi. Daha sonra bu oran %10 düşürüldü. Gelen bir füzeyi karşılamak için dört (4)  füze fırlatılırsa başarı oranı biraz daha artıyor. Ayrıca, gelen roketi kuyruk kısmından vurmak başarı değil, harp başlığı hedefine erişip, hasar verebiliyor.

Füze testi için yapılacak simulasyon testleri gerçeklere dayanarak belirlenmelidir.

Sistem İdame ve Eğitim: Uzun dönemde sadece kullanıcı askerin eğitimi değil bu alanda çalışacak vakıf şirketleri,  SSM ile Ordu mühendislerinin ve akademisyenlerin eğitimine önem verilmelidir. En az on yıllık idame için lojistik maliyet üzerinde yeterince çalışılmalıdır.  Çok pahalıya geldiğinden yedek parça almak yerine  işletme yedeği alt sistem almak ve gerekirse bundan yedek parça oluşturmak tercih edilebilir ve maliyeti  baştan bilinmelidir. Tüm sistem bir defada değil, yıllık partiler halinde örneğin dört parti, dört yıla yayılarak  alınmalıdır. Bu davranış alınacak sistemin ömrünü uzatır ve yerli birikimi artırır. Sistem donanım ve yazılım dokümantasyonu önemsenmelidir.  Öncelikle  sistem muayene ekibi sistemi tanımalı ve eğitilmelidir. ABD ve Alman personeli Patriotları kurarken beraber çalışan askeri  personelin  birikimi, mevcut NATO dokümanları dikkate alınabilir.