“İçki ruhsatı” olmayanlar, “ayran”ı nasıl satacak?

Her şey, Tayyip Bey’in “Ayran, milli içkimizdir” demesiyle başladı. Ardından “ayran”ın nasıl “milli içki”miz oluşunun öyküsünü de Tayyip Bey’den öğrendik:

“Bana dedem milli içki ayranı öğretti.”

“Ayran”, gerçekten “içki” mi, yoksa “içecek” mi?

Gelin, dünyadan habersiz biri olalım; biri de Türkçe Sözlük’ten kulağımıza fısıldasın:

İçki: İçinde alkol bulunan içecek.
İçecek: İçilen şey, meşrubat, içit.

*****

Şimdi "dil" konusunda biraz bilgisi olan biri olarak sesli konuşalım:

Her iki sözcük de “iç-mek” eylem kökünden gelir; türemiş sözcüktür; “-ki” ile “-ecek” ekleri birer yapım ekidir. Bilen bilir, yapım eki, eklendiği sözcüğün anlamını, bazen de sözcük türünü değiştirir. Görülüyor ki, “iç-” eylemine gelen bu iki ek, farklı anlamlarda iki sözcük türetmiştir.

Sonra...

“Dil yanlışları”nın bir türü de, “sözcükleri birbirine karıştırma”dır. “İçecek” ile “içki”nin karıştırılması da böyle bir yanlıştır.

“Ayran, yoğurdun içine su katılarak elde edilen içkidir.” (Yanlış)
“Ayran, yoğurdun içine su katılarak elde edilen içecektir.” (Doğru)

Öyleyse, “Ayran, milli içkimizdir” demek yanlıştır.

(Ha, bu anlatımda bir de önemli bir bilgi yanlışı/ eksikliği vardır. Çünkü Türklerin Anadolu’ya gelmeden önceki “milli içki”si “kımız”, bugünkü “milli içki”si ise “rakı”dır. )

*****

Şimdi başlığa gelelim:

Her yerde içki satılabilir mi?

Hayır!

İçki satmak; lokanta, çay bahçesi gibi yerlerde içki içilmesi için belediyelerin ruhsat vermesi gerekir.

Son yıllarda, çoğu yerde içki içilmesi engellendi: bir başka deyişle yasaklandı. İçki, yabancı devlet adamlarının bulunduğu resmi “kutlamalar”da bile kaldırıldı.

Neyse...

“Ayran”, “içki” sınıfından sayılırsa, ileride sorun çıkabilir.

Tayyip Bey, tez elden bir düzeltme yapmalı, “ayran”ın “içecek” olduğunu söylemeli. Söylemeli ki, adının başında Prof. olan beslenme uzmanları bile bu “yanlış”tan beslenmesinler.

Ne dersiniz?


http://www.facebook.com/turgutcelik

https://twitter.com/#!/turgutcelik

turgutc@ttmail.com