“Okuma” başka, “iyi okur olmak” başkadır...

Her okuyan, genelleme yaparsak, “okur” mudur?

Bunun yanıtı, içinde “Evet!”i de taşısa, her okuyanın “iyi okur” olmadığı bir gerçektir.

O zaman, “okuma” ile “iyi okur olmak” arasındaki ayrım nedir?

Bu sorunun yanıtını, Adnan Binyazar’ın, Emin Özdemir’in “İnsan Yüreğine Yolculuk”una yazdığı “Sunu”da buluruz:

“Okuma, herkesin yapabileceği bir etkinliktir; ‘iyi okur olmak’ ise çok az kişinin edindiği temel alışkanlıklardan biridir.”

*****

Görülüyor ki, okuma bir “etkinlik”, “iyi okur olmak”, “edinilen temel bir alışkanlık”tır.

Öyleyse “okuyan” sayısı kadar, “iyi okur” yoktur.

“Okuyan” da, “iyi okuyan” da aynı kitabı okusa, “yararlanma”, “iyi okur”un lehinedir. Çünkü, Adnan Binyazar’ın dediği gibi, “Okuma, ön anlamıyla, harf denen simgelere bakmak, simgeleri birbirine çatarak onu anlam birimine dönüştürmek eylemidir. görüleni yalnızca anlam birimine dönüştürmek, okumanın ön anlamıyla ilgilidir. Bu algılayış, olay anlatımıyla sınırlıdır. düşünsel yaratımdan doğan gerçek anlamı kavramaktan uzaktır. Bu, gözü gören her okurun yaptığıdır.”

*****

Demek oluyor ki, “gözü gören her okurun yaptığı” olan “okuma”nın sağladığı sınırlıdır. “Gözü gören her okurun yaptığı okuma”ya, “sıradan okuma”;

etkinliğin içinde olana da, “sıradan okur” diyebiliriz.

“İyi okur”, farklı bir yapıya, birikime sahiptir.

“İyi okur, duyumsamalarıyla, algılamalarıyla, okuduğunu yeniden yaratır. Okurla yazar arasındaki duygusal ya da eleştirel etkileşim bu yolla gerçekleşir.”

Bu yargıdan yola çıkarak varacağımız sonuç şu:

“İyi okur”, okuduklarına katkıda bulunur, eleştirel açıdan bakar; okuduklarından bir başka yargıya/ düşünceye varır. Bir başka deyişle, “özgünlük”e ulaşır.

*****

“Sıradan okur” ne yapar?

Sadece, sıralar.

“Şu, şunu demiş; bu, bunu demiş!”

“Şurada şu deniyor, burada bu deniyor!”

“Sıradan okur”un yaptığında, “Sen ne diyorsun?” sorusunun yanıtı yoktur; çünkü yapılan "aktarmacılık"tır.

İşte, “sıradan okur” ile “iyi okur” arasındaki fark!

Birinde “aktarmacılık”, “kopyacılık”; öbüründe “yaratıcılık”, “özgünlük”.

Demek ki, “okur olmak kolay; “iyi okur” olmak, zor.