Açık ve anlaşılır olmak

"Söylediklerinde yalın ve anlaşılır olmayı amaç edinmek bütün entelektüeller için ahlaki bir görevdir; açık olmamak günah, gösteriş yapmak ise suçtur."

 

-Karl Popper

 

Edebiyatta anlaşılır olmak nedense basitsenmiş, aşağılanmış, küçük görülmüştür;

anlaşılmamak ise tam tersi şekilde yüceltilmiş, edebiyatın bir amacı olarak görülmüştür.

 

Ama her ne kadar anlamda kapalılığa, anlaşılmazlığa önem verilse de, basitliğin ve anlaşılır olmanın yüceliğini ve zaferini tutamamıştır, bu anlayış.

 

Anlaşılır olmak, kitleleri etkiler; ölümsüzlüğe ulaşmanın bir yoludur.

Anlamda kapalılık ise cebinde parası olan burjuvayı etkiler; o da özenti bir etkidir.

 

*

Örneğin bir Divan edebiyatı halk arasında benimsenebilmiş midir? Halk edebiyatına sarıldıkları kadar sımsıkı sarılabilmişler midir? Bir Karacaoğlan türküsü gibi yer etmiş midir kalbinde, Baki'nin gazelleri?

 

***

 

Sanat için sanat anlayışının dışladığı bir şeydir anlaşılır olmak.

Sanatı avamlaştırmak diyerek dışlarlar açıklığı.

 

Edebiyat herkes içindir, onu herkese benimsettirmek, yerlere düşürmek değil, tam tersi daha da yüceltmektir. Edebiyatı herkese yaymak, onu daha güçlendirir.

 

***

 

Zülfü Livaneli'nin geçen yıl çıkan 'Kardeşimin Hikayesi' adlı kitabı, bir edebiyat dergisinin hazırladığı '2013'ün 50 iyi romanı' listesinde yoktu.

Kardeşimin Hikayesi'ni 2013'te çıkan 50 iyi roman içerisine almamış edebiyatçılarımız.

 

Sebebi şu olmalı: Zülfü Livaneli herkesin anlayacağı şekilde yazıyor olması.

 

Benzer aşağılamayı Elif Şafak'a da yaparlar, herkes tarafından okunuyor diyerek.

 

***

 

Sanat için sanat, iş değildir; 'sanata değer verilmiyor' yakınmasını boşa çıkarır. Sanatın katili sensin be kuzum.

 

Sanat herkes için olmalı ki, güçlü olabilsin be kuzum.

 

-Mustafa Yıldırım - 09.04.2014