Amerika Dost mudur, Düşman mıdır?

Amerika’nın Osmanlı coğrafyasına Amerikan Board teşkilatı ile attığı gerek özel, gerekse Türk Tarih Kurumunun yayınladığı birden fazla kaynak gösterilerek yazılan kitaplarda da bulunmaktadır.  Gerek yerli kaynaklarda gerekse yabancı kaynaklarda adım, adım yapılan çalışmalar detaylarıyla anlatılmaktadır.

Kaynak oldukça bu konuda oldukça bol olmasına rağmen okumayan araştırmayan bir toplum veya böyle bir konuyu dert edinmeyen çoğunluklar elbette bu derinlemesine bilgi sahibi olmayabilirler. Ancak toplumun aydınlarının yazdığı onlarca akademik kitap ve kitaplara ilgi çekmek bizlerin görevleridir.

Bunlardan biri; Avustralyalı profesör olan Jeremy Salt’aait olan ve yazarın ifadesine göre Osmanlı ve Türk kaynakları hariç olmak üzere, Amerikan, İngiliz, Rus ve Fransız kaynaklarından yararlanarak yazılan son derece akıcı ve değerli bir kitap. Osmanlı’ya gelen misyonerlerin Ermenileri nasıl terörize ettiğini anlatır. Kitabın adı: “Epmeryalizm, Evanjelizm ve Osmanlı Ermenileri”

Diğer bir kaynaklar:

 1-Evanjelizm- Ramazan Kurtoğlu.

2- Anadolu’da Amerikan Misyonerliği Özgür Yıldız

3- Bulgarlar ve Ermeniler arasında Amerikan Misyonerleri Mithat Aydın

4- Robet Kolej’in İzinde Türkiye’deAmerikan Misyonerliğinin Eğitim Stratejisi Ayşe Aksu

5- Amerikan Board’ın Merzifondaki Faaliyetleri ve Anadolu Koleji Gülbadi alan Türk Tarih Kurumu Yayınları

6- Atatürk  Döneminde Yabancı Okullar (1923-1938) Ayten Sezer Arığ

7- Geçmişten Günümüze Millet-i Sadıka-ı Osmanlı Ermenileri Levon Panos Dabağyan

8- Sömürü Ajanları ve Amerikan Misyonerleri İhsan Süreyya Sırma Beyan Yayınları

9- Amerikan Misyonerlerinin Faaliyetleri ve Van Ermeni İsyanları ( 1896) Dilşen İnce Erdoğan IQ Kültür Sanat

....

Daha yüzlerce kitap var ama,

Amerika ile ilgili olarak birçok fikir bulunabilecek söz konusu kitapları merak edip okuyan birisi olarak söyleyebileceğim tek şey şudur ki: “Zayıfla güçlünün dostluğu aslanla kuzunun arasındaki  dostluk ilişkisine benzer.” Bu durum tersi olsaydı, şüphesiz biz güçler anlamında  ABD ile yer değiştirseydik şu andaki ilişki tersi olsaydı şüphesiz memnun bile olabilirdik. Neticede oltadaki balığı kaç balıkçı affeder ki?

Kitaplar diyor ki; misyonerlik teşkilatı hâlihazırda Osmanlı’da iç savaş ve ayaklanmaları tertipleyen hemen her hareketin arkasında yaklaşık iki yüz yıldır açıkça alenen faaliyet gösteren bir organizasyondur. Sayılar anlamında insanların  bir yargıya varabilmeleri için 1880’lerde örgütün okullarının sayıları (Osamnlı'nın ulaşamadığı hemen her yerde ) binleri ve Anadolu’nun hemen her şehrini sarmış bulunuyordu.  Şu anda izler neden kayboldu denirse 1800’lere kadar uzanmak ve çok okumak, neden-sonuç bağlamında farklı eserlerden beslenmek şart; aslında kaybolan değil şekil değiştien izler belki daha iyi anlaşılır.

Günümüz Amerika’sı Türkiye’nin tabi ki düşmanıdır, ancak bu düşmanlık bize yaklaşık iki yüz yıllık emperyalist saldırının sondan bir önceki saldırı aşamasıdır. Türkiye'nin yerinde ABD olsaydı ve roller değişseydi!

Süphesiz gurur duyabilirdik, onlar da gurur duyuyor olmalılar...

17 Aralık 2018 Ankara