Antenden cikan elektronlar

Cok uzaklarla konusmak istiyoruz mesela Japonya'yla
Japonlar da meraklidir uzaklara.
Bir antenden çikan yüksek frekanlar gökyüzüne verildigi zaman, çesitli yansima sekilleri ile karsilasirlar. Gökyüzündeki atmosfer sartlarina göre iki katman arasina sikisip KIRILMA yaparak daha farkli yerlere ulasabilirler.
Birde deniz veya pürüzssüz parlayan cisimlerin üstünden YANSIMA seklinde yayilabilirler.
Mesela telsiz veya fm bandi yayini yapiyorsunuz yagmur yagmaya basladi, yagmur yayini engelledigi gibi yayininiz gökyüzüne kadar ulasacagi için yagmur damlalari bazen çok uzaklardan duyulmanizi saglayabilir. Bunu bilemezsiniz.
YAYIM ALANI – Anten alici ve vericilerinde çok önemli faktördür. Neye hizmet edecegini belirtir.Iki anten arasindaki mesafeye telsiz dilinde ATLAMA MESAFESi denir, frekanslar seçilirken maksatli seçilirler. Mesela Akdeniz içinde Tunus-Italya ile görüsecek bir kisi 27 mhz bandini kullanmaz. Emin görüsme için 6-8 mhz bandlarini kullanir. Bu frekansla gündüz gece Tunus Italya ile görüsebilisiniz.
Bu yayin japonyaya ulasamaz gündüz. Haberlesme yapilan bu iki istasyon antenleri olan mesafeye ATLAMA MESAFESi dir. Ve formüllerle hesaplanir. Atlama mesafesinin gökyüzünden yansidiktan sonraki bölüme de yari çap gibi düsünün, buna da SIÇRAMA MESAFESi-SKIP ZONE denir, skip zone. Ortasi bostur ve burasi ölü yayin bölgesidir.

Genelde orta dalga MF ve Kisa dalga HF frekanslarinda kullanilir formüller.
Daha yüksek frekanslarda VHF-UHF-SHF-EHF gibi frekanslarda kirilmalar yeryüzüne dik ve isin karakteristigi kazandigi için, alici ve verici anteni birbirini görmek zorundadir.

TV antenlerini düsünün , Ama bu antenler bizim gözle gördügümüz mesafe degildir. Insan gözü düz arazide sartlara göre 10-20km uzagi göremez sisi pusu olur, ancak yüksekse belki görür.

Antenlerin görüs alani bizim gözlerden daha fazladir. Bu iki anten arasindaki mesafeye RADIO HORIZON –RADYO UFKU denir. Yeryüzünde 2 anten kurulursa Dünyanin yuvarlakligi kendini 70 km uzakta farkettirmeye baslar, yani anteni daha yüksege koymak ihtiyaci duyarsiniz, daha yuksege, daha yuksege
antenleri yukari çikarma istegi en sonunda uydularla çözülmüstür. 2 Tane ara dalga VHF bandi kullanan 2 insan en fazla 70-100km uzakla görüsebilir, yansimalari saymazsak ve burada güç kiymetini yitirir. Yukseklik onem kazanir
Genelde 156 mhz bandinda 25-50 watt güçle çikis yapan iki anten deniz yüzeyinde yansimalari hesaplamazsak 25-30 mil mesafeyle görüsür(12-15 metrelik yuksekteki antenle), anormal yansima sartlarinin olmagini kabul edelim, siz 1000 watt çikis yapsaniz da daha uzaga gitmeyecektir, çünkü dünyanin yuvarlakligi açisi yüzünden antenleriniz birbirini görmez. Atmosfer troposfer 15km yükseklige kadar, Stratosfer 35km üstümüzde, Iyonosfer-600km üstümüzdedir. Uzak yayin yapan telsiz dalgalari bu katmanlara göre yansimalarla hareket eder geceleri atmosferin 50km üstündeki yansima duvari incelerek daha üst katmanlardan yansimayi mümkün kilar. Bu daha yükseklerden kirilarak daha uzak mesafedeki istasyonlara ulasmamizi saglar. Buna telsiz dilinde GECE HABERLESMESi denir ve iki antenin gece sartinda olmasi gerekir. Bir tanesi gündüz digeri gece olmaz. Düsük güçlerle İstanbuldan- Avustralya ve Japonya-Amerika ile gece sartlarinda görüsme yapabilirsiniz.

Istanbul -Japonya ile yaptiginiz görüsme gökyüzünden yansiyarak yapilir ve bu katmandan en iyi görüsmeyi yaptiginiz frekans, o katmandan en iyi yansiyan frekanstir buna MUF=max usable frequency denir.
Ya da türkçesi KRiTiK FREKANSTIR
Uzak radyo ve telsiz yayinlarinda atlama mesafesi zaman ve katman sartlarina göre olustugu için zayiflamalar olusur, bu sesler gidip gelmeye baslar. Buna bayilma FADING denir. Atlama mesafesinin artik zaman ve sartlarin bozulmaya baslamasi ile olusur.

senolmutlu@2005