- Kategori
- Dilbilim
Arapça ve Farsça özel adlar nasıl yazılmalı?
Arap harflerini kullanan ülkeler bazı insan ve yer isimlerini latin harfleriyle yazmak zorunda kaldıklarında genelde ingiliz alfabesini tercih ediyorlar. Çünkü ingilizce bir dünya dili olmuş durumda ve kendi ülkeleri dışında yaşayanların, o kelimeleri ingiliz alfabesine göre telaffuz edeceklerini biliyorlar.
İngiliz alfabesine göre yazılmış olan bu kelimeleri alıp biz de Türk alfabesine göre telaffuz ediyoruz ve böylece sözcüğün orijinal telaffuzundan uzaklaşmış oluyoruz. Bu hatalar genellikle a, e ve i seslerinde meydana geliyor. Bilindiği gibi ingilizcede a harfi e, e harfi de i sesini verir.
Aşağıdaki örneklerde bazı isimlerin önce ingiliz alfabesine göre yazılışı karşısında da Türkçe yazılışı (ve dolayısıyla okunuşu) verilmiştir:
Ali Akbar Salehi> Ali Ekber Salihi
Yaser Arafat> Yasir Arafat
Aref> Arif
Pervez Müşerref> Perviz Müşerref
Hamadan> Hemedan
Arapça isimlerin başında bulunan harf-i tarif 'al-' değil, 'el-' şeklinde yazılıp okunmalıdır:
al-mutasım> el-mutasım
al-mutanabbi> el-mütenebbi
al-sharif> el-şerif
Son olarak günümüzde sıkça polemik konusu edilen bir ismi inceleyelim: Suriye devlet başkanının adı Esad mı, Esed mi?
Ön adının Beşşar olduğunda bir tereddüt yok. Soyadına gelince: Wikipedia Ansiklopedisinde de görüleceği üzere aslan anlamına gelen Esed'dir. Alfabemiz yazıldığı gibi okunduğu için biz bu sözcüğü Esed diye telaffuz ederiz. Ancak bir ingilizin bunu Esed olarak okuyabilmesi için "Esad" şeklinde yazması gerekiyor. Zira ingilizcede a, e şeklinde telaffuz edilir. Biz de arabî, fârisî kelimeleri aslından değil de genellikle ingilizce yazılmış biçiminden aldığımız için Esad sözcüğünü Türkçemize göre yani yazıldığı gibi okuyoruz. Oysa Türkçedeki Esad adıyla aslan anlamına gelen Esed ismi arasında hiçbir bağ yoktur. Esad ismi mesut, saadet sözcükleriyle aynı kökten gelir ve doğru imlâsı da "Es'ad"dır.
Özetlersek; arabî, fârisî kelimeleri kullanmadan önce orijinaline bakmamız gerekiyor. Aksi halde lengüistik bir konu bile çok kolaylıkla siyasete malzeme olabiliyor.