Avrupa’nın yeşil Başkentleri (6)/Kopenhag -1

Avrupa’nın Yeşil Başkentleri yazı dizimize Kopenhag ile devam ediyoruz. Danimarka’nın başkenti Kopenhag, 2014’te Avrupa Yeşil Başkenti olmak için 17 aday kenti geride bıraktı. Toplu ulaşım, atıksu arıtımı, çevre yönetimi ve enerji performansı kategorilerinde en yüksek puanları aldı. Bu ödül bu kent için ilk değil; daha önce de 2008 ve 2013 yıllarında Monocle dergisi tarafından “dünyanın en yaşanabilir kenti” seçildi. Limana akan kanalizasyon miktarını yarıya indiren uzun vadeli, bütüncül çevre planı nedeniyle de 2006’da Avrupa Çevre Yönetimi Ödülünü aldı. Nüfusu 541.989 olan Kopenhag’ın, 2025 yılına kadar 637.000’e yükseleceği öngörülüyor. Yüzölçümü ise 74,4 km2. Su ve yeşil alanlarla çevrili bir kent.

Kopenhag, 2025 yılına kadar “yeşil, akıllı ve karbon-nötr kent” olma hedefiyle çalışıyor. 2009’da ilk İklim Planı’nı başlattığından beri kentte büyük karbon azaltımları gerçekleşmiş. 2012 yılında ise yeni bir İklim Planı benimsemiş. Bu, belediyenin kendi binalarının yenilenmesi, şehrin ısı ve enerji santralı kombinasyonunun biyokütleye dönüştürülmesi ve rüzgar türbinleri inşası da dahil çok sayıda girişimin başlangıcı olmuş. İklim Planı; işletmeler, halk, STK’lar ve bilgi kurumlarıyla yakın işbirliği içerisinde geliştirilmiş. Ulusal ve AB düzeyinde yeni gelişmelerin dikkate alınması için 2016’da yeniden gözden geçirilmiş.

Kopenhag’da yerel yöneticilere kulak vermek gerekir: “Karbon emisyonlarını düşürürken büyümeyi ve artan bir yaşam kalitesini birleştirmenin mümkün olduğunu göstermek istiyoruz. Yeşil bir şehir, yüksek yaşam kalitesi için ön koşuldur. İklim değişikliğine adaptasyonda yeşil rekreasyon alanlarının yaratılmasına öncelik verdik. Bugün, Kopenhaglıların % 55’inin kullandığı bir bisiklet altyapısı oluşturduk. Bunun gibi sonuçlar tek başına kent yönetimi tarafından gerçekleştirilemez. İşletmeler ve kamu kurumları arasında ortaklıklar kurulmasını ve vatandaşların katılımını gerektirir ve uluslararası işbirliği gerektirir. Kararlı çabalarımız sayesinde artık limanda yüzmek mümkün oldu”. Bu cümleler üzerinde uzun uzun düşünmek ve kendimiz ve kentimiz için dersler çıkarmak gerekir!

 

Danimarka 1971’de Çevre Bakanlığı’nı kurmuş ve iki yıl sonra da çevre mevzuatını uygulamaya koyan dünyadaki ilk ülke olmuş. Bu durumdan da çıkaracak derslerimiz olmalı!

Kopenhag 10. yüzyılda Viking balıkçı köyü iken, limanı nedeniyle 15. yüzyılda giderek önemi artan bir ticaret merkezi olarak gelişmiş. İleri görüşlü planlamalar, ulusal mevzuatın desteği ve yerel halkın karar alma süreçlerine dahil olması nedeniyle şimdilerde çevre dostu ve yeşil bir kent olarak anılıyor.

 

Kopenhag’da hane halkının % 98’i bölgesel ısıtmadan yararlanıyor, bina atıklarının % 90’ı tekrar kullanılıyormuş. Halkın % 96’sı rekreasyon alanına 15 dakikalık yürüme mesafesinde yaşıyormuş. Ne güzel değil mi?

 

Kopenhag halkı 1860’lardan beri bisiklet kullanıyormuş. 1960’lar ve 1970’lerde otomobiller kente sızdığında, politikacılar insanları iki tekerleğe geri döndürmek için bisiklet dostu altyapıya büyük yatırım yapma konusunda cesur bir karar almışlar. 1995 yılında ise dünyanın ilk ücretsiz bisiklet paylaşım programlarından birini başlatmışlar. Günümüzde bisiklet, günlük yaşamın ayrılmaz bir parçası haline gelmiş. Bisiklet ve arabaya sahiplik oranı 5:1’miş. Kopenhag halkı, işe veya okula giderken bisikleti tercih ediyor. Kopenhag’daki bisiklet yolu uzunluğu 359 km’ye ulaşmış.

 

Kopenhag özellikle işe gidiş-gelişlerde otomobil kullanımını azaltmak için çeşitli yollar buluyor. Park ücretleri kapsamında olan alan üç kat genişletilmiş.  Araç paylaşım programları destekleniyor. Trafikte iklim, çevre ve emisyonların yanı sıra sıkışıklık üzerinde büyük bir etkisi olacak Yeşil Hareketlilik Eylem Planı, Stockholm’de halihazırda uygulanan trafik tıkanıklığı için bir öneri içeriyor ve araçların esas olarak ana yollarla sınırlandırılması için yol şebekesi geliştiriliyor.

 

Kopenhag’dan alınacak çok dersler var ve tek yazıya sığacak gibi değil. Bu nedenle detaylara bir sonraki yazıda devam edeceğim.

İlgiyle okumanız dileğiyle.