Sıcaklar bastırdı. Meteoroloji uzmanları sıcakların mevsim normallerinin üzerinde seyredeceğini söylüyorlar. Bu nedenle “Sıcak Havanın Etkileri” ile ilgili bilgi vermeyi uygun buldum.
Bu sıcaklık insan hayatını tehdit ettiği gibi tarım ve orman gibi yaşamın her alanını da etkiliyor. Yaşlı ve çocuklar, kalp, tansiyon, böbrek hastaları aşırı sıcak, yüksek nem oranı ve sıvı kaybından en çok etkilenen grubu oluşturuyor. Tarımda kuraklık yaşanıyor, sulamanın da yetersiz olduğu durumlarda ürün tarlada kavruluyor. Bu dönemde orman yangınları da artıyor.
Sıcak neden çarpar ?
Sıcakların etkisi ile damarlarda genişleme olur, beyine fazla kan gider. Kan damarlarında basınç artar, beynin beslenmesi bozulur, ödem dediğimiz bir nevi şişme durumu meydana gelir. Uyku hali, ateş, sıcak basması, terleme, yüzde kızarıklık olur. Sıcağın etkisiyle tansiyonda düşme veya yükselme olabilir.
Sıcaktan korunmak için bilinmesi ve yapılması gerekenleri şöyle sıralayabiliriz :
Güneş ışınlarının en etkili olduğu 11:00-16:00 saatleri arasında açık havaya çıkılmamalı, mutlaka çıkılması gerekiyorsa da ince ve açık renk kıyafet giyilmeli, şemsiye alınmalı, mümkünse arada bir serin bir yerde dinlenilmelidir.Sıcağa bağlı olarak vücuttan su ve tuz kaybı olur. Buna bağlı halsizlik, terleme, özellikle bacaklarda acılı, ağrılı kramplar olur. Bunları önlemek için adale üzerine yumuşak bir masaj uygulanabilir.İdrarla günde yaklaşık 1.5-2 lt., terleme ve solumayla da 1.5 lt. kadar sıvı kaybı olur. Kaybedilen suyun yerine konması gerekir. Bunun için de günde 3-4 lt. kadar sıvı alınmalıdır. Sıvı kaybını sadece su içerek karşılamaya çalışmak yanlış olur çünkü bu miktarda alınan su mide asiditesini bozar ve ishale neden olur ki bu daha fazla sıvı kaybı demektir. En doğrusu sulu gıdalardan oluşan bir beslenmedir. Bu dönemde sulu gıdalar, bol sebze ve meyve yenmeli, meyve suları içilmelidir. Sebzelerde tabii tuzlar, özellikle potasyum vardır. Potasyum adale kramplarını önler ve en çok erik, kayısı, patates ve muzda bulunur.Sıcak günlerde bol yağlı ve salçalı yemekler yenmemeli, sebze yemekleriyle salatalara ağırlık verilmelidir. Yemeklerde sıvı yağ ya da içinde doymamış yağ oranı fazla olan margarinler tercih edilmelidir.Şeker ve şekerli gıdalardan, ağır hamur işlerinden (baklava, börek gibi), sindirimi zor olduğu gibi allerji yapan çikolatadan uzak durulmalıdır.Beslenme durumu iyi olmayan ve uzun süredir kronik bir hastalık (kalp-tansiyon, böbrek, kanser gibi) nedeniyle tedavi görenler sıvı alımına daha dikkat etmelidir. Kaybı karşılamak için fazla sıvı alıp kalp yetmezliğine neden olunmamalıdır.Sigara ve alkol böyle sıcak havalarda kullanılmamalı ya da çok azaltılmalıdır. Sigara damarları büzer, daraltır. Özellikle kalp hastaları bu durumdan büyük zarar görür. Alkol ise damarları genişleterek tansiyon düzensizlikleri yaratabilir. Su kaybını arttırır.Şeker hastaları da dikkatli olmalı, kavun, karpuz, üzüm gibi şeker oranı yüksek meyvelerin tüketiminde dozu kaçırmamalıdır. Şekerleri daha sık kontrol edilmelidir. Demli çay ve kahve az içilmelidir yoksa çarpıntı yapabilir.
Bu tedbirlere rağmen sıcak çarpması olursa :
Hasta serin ve rutubetsiz bir mekanda istirahat etmelidir.Şuuru etkilenmişse mutlaka bir hekime gösterilmelidir.Alın ve şakaklara soğuk kompres yapılmalıdır, zira şakaklarımızda beyin dışındaki deriyi besleyen büyük atardamarlar vardır. Bu damarın içinden geçen kanın soğutulması sıcak çarpmasına olumlu etki yapar. Bazı ülke hekimleri beynin sıcaktan aşırı etkilenmesini “pişmiş beyin hastalığı” şeklinde tabir ederler.Aşırı sıcakta uzun süre kalınmış ve bayılma olmuş ise hastada su ve tuz kaybı meydana gelmiştir. Bu kaybı telafi etmenin en iyi ve kolay yolu hastaya tuzlu ayran içirmektir. Ancak ilk fırsatta tansiyon ölçülmelidir; tuzlu ayran düşük tansiyonu yükseltir. Tansiyon zaten yüksekse bu durumda hastaya zarar vermiş oluruz.
· Eğer bu tedbirlerden fayda sağlayamıyorsak mutlaka bir hekime ya da hastaneye gidilmelidir.
Ayrıca her zaman, bilhassa da sıcak yaz günlerinde, açıkta satılan lahmacun, kokoreç gibi etli ürünlerle seyyar satıcıların hazırlayıp sattığı limonata, dondurma gibi ürünleri tüketmemeye özen göstermeliyiz. Çiğ olarak kullanılan sebze ve meyveyi de bol su ile yıkamalıyız.
Sağlıklı günler dilerim…
