Bir Ustanın Portresi : Leonardo Da Vinci

Bir insan nasıl sanatçı olabilir diye her zaman merak etmişimdir. Sanatçılık doğuştan gelen bir yetenek midir yoksa eğitim, düzenli ve titiz çalışmalar sonucunda kazanılan deneyimlerin ürünü müdür? Sanırım sanatçılık, bir kişilik özelliği olmasının yanında, düşünsel bir öğretinin özgürce uygulanabilmesi yöntemidir de. Ayrıca sanatçılar da o yöntemi nasıl olduysa özümseyebilen kişilerden var oluşmuşlardır.

" Görüyor musun?" diyordu amcası, yırtıcı kuşun uçuşunu daha iyi gözlemlemek için yeğeninin yanında otları üzerine uzanarak. Rüzgar şimdiki yüksekten estiğinde, çaylak yüksekte durur; alçaktan estiğinde, Cassero'nun altına kadar inmekten korkmaz; çünkü çaylak, az kanat çırpan ve hep rüzgarın estiği yönü kollayan kuşlardan biridir.

Küçük Leonardo dinliyor ve gözlemliyordu. Onun okulu, Anchiano'daki çiftlik evinin çevresindeki tarlalar ve kırlardı, dağdan neredeyse Vinci Kasabası'na kadar inen ormandı; hocası ise, ondan yalnızca on yedi yaş büyük olan amcası Francesco'ydu." (1)

Tüm yaratıcı oluşumlar, özgür düşüncenin kazanımlarıdırlar ve onların, insan zekasınının yansımasını gösteren içtenliği, uygarlık bayrağını durmaksızın gelecek kuşaklara taşıyan görünmez elleri oluverirler. Hep ama hep ileriye taşınması gerekli o bayrak, uygarlık merdiveninin engellerle dolu basamaklarını tırmanan biz insan soyu için, tökezlenmeyi önleyebilecek önemli destek işlevi görecektir adeta.

"Bu filozof ve aylak amca, doğa üzerine kendi kişisel kuramını aktarıyordu yeğenine. Onun kuramı, gözlemlerden, kanıtlardan ve doğrulamalardan, ama hepsinden önemlisi, yaratılmış her şeye karşı sevgiden oluşuyordu. Doğadaki şeyler üzerine Felsefe yaparak diyor Vasari..." (2)

Bir insanı, hem usta ve hemen ardından hem de sanatçı sıfatları ile tanımlayabiliyorsak eğer, o kişiye en yüce ve en şerefli ünvanları verebiliyoruz demektir. Çünkü, tüm yüce ünvanlar ancak, nerede bittiği belirlenemeyen akıl yaratıcılığının özgürce kullanılabilmesi ile kazanılabilir. Yaratıcılık, usta olanın kesintisiz esin kaynağıdır; kendi işçiliklerinin titizliği içerisinde onlar, başkalarının yapamadıklarını başarırlar; başkalarının üretemediklerini üretirler. Kendi içselliklerinden kopup gelen duygularının yansımaları, özgün yapıtlar olarak karşımıza çıkarlar ve onlar, biz insanlığa ait oluverirler aniden. Bizler de o yapıtların karşılığında onlara sanatçı deyiveririz içten!

Peki bu süreç nasıl oluşur?

Elimdeki kitap, insanlık tarihinin en büyük ustalarından birini, büyük usta Vinci'nin , doğumundan ölümüne kadar geçen süre boyunca yaşamını bizlere oldukça akıcı bir dille anlatıyor. Brono Nardini'nin tarihsel gerçeklere varan çalışmalarıyla derlediği bu biyografi, bir yandan Vinci'nin gizemli kişiliğinin analizini yaparken, diğer yandan da rönesans döneminin Avrupa'sını anlatıyor.

Kitap; mimar, ressam, filozof ve bilim insanı Leornardo da Vinci'nin gizemli kişiliğine ışık tutuyor. Vinci'nin sanatındaki gizemlilik kendi yaşamındaki gizlerinin yansıması olmuştur. Bu kitap, yetkin bir araştırmanın merak uyandıran sonuçlarını kronolojik olarak da sıralıyor.

İnsanoğlunun aydınlanmasına, özgür düşünme yönteminin gelişmesine, rönasans döneminin katkısını göz ardı edemeyiz. Rönasans dönemi ayrıca, insan soyunun binlerce yılda yapamadığı aydınlanma atılımını, kısa bir sürede aniden yapılabilmesini sağlayan kazanımların ana kaynağı da olmuştur. Döneminin çağdaşı Vinci'nin yapıtlarını anlamaya çalışmak da, o dönemin kaynağını hissetmenin yanında, insan oğlunun gelişme sürecine tanık olma ile eş anlamlı sayılmalıdır. Onun bu kitapta anlatılan biyografisi de o dönemin aynası olarak karşımıza konulmuştur.

"-Leonardo diye söze girdi babası Ser Piero. Ne olmak istiyorsun noter mi ressam mı?
-Ressam der Leonardo
-Emin misin? Resim yeteneğinin olduğundan emin misin? Demek istediğim sonuncu değil, birinci olacak derece yeteneğinin olduğundan?
Ser Pioro, sorgulayıcı bir bakışla oğlunu süzdü ve en içinden kabul etmek zorunda kaldı.
-Evet diye karşılık verdi Leonardo" (3)

Kitap, Kemal Atakay'ın çevirisiyle Temmuz 2009'da Can Yayınlarından yayımlanmış olup ayrıca, alışılmış boyutlardan daha büyük boyutta hazırlanmış. Bunun nedeni sanırım, kitabın içerisinde Vinci'nin önemli yapıtlarına ait görsellerinin de basılmış olmasıdır.

-
Görsel: Kitabın kapağı, kendi çekimim...
1, 2, 3 : Kitaptan bazı alıntılar