Cari açık, borç ekonomisi = devletler mukayesesi

Roma panayırlarında işlevselliğe başlayan muhasebe ile birlikte ticari yaşama giren borç olgusu tarihsel süreç içinde elektronik devrimle birlikte ekonominin en önemli faktörü haline gelmiş gibi...

İktisat tarihinde avrupa toplumlarının sosyo-ekonomik değişimi gelişimi; ilkel toplum, feodal toplum, merkantilizm, kapitalizm süreciyle öğretilirken,

Diğer yanda da ağır işleyişi ifade eden asya tipi üretim tarzının olduğu ve 20 nci yüzyılın başında sert toplumsal değişimlerle sosyalizmin uygulanmaya başlandığı izlenmiş ve

20 inci yüzyılın sonuna doğru Türkiyenin kuruluş dönemi modeli olan karma-ekonomiye benzer ancak faizsiz bankacılığa sahip 'İran İslam Cumhuriyeti' ile farklı bir model oluşmuştur.

Dünyanın sosyo-ekonomik değişimini en özet haliyle ifade etmeye çalışırken bu paralelde ekonomi bilimi de Avrupa tipi sosyo-ekonomik süreç paralelinde bir eğitim programı oluşturmuştur ki; 20 nci yüzyılın başında hayat bulan kollketivist sistemin en önemli iki devleti olan Rusya ve Çin de karma ekonomi denecek modelle Avrupa tipi ekonomik sistemine dönüşe başlamıştır.

Dünya da bütün bunlar yaşanırken ekonominin gelişimine paralel MARX'la SMİTH'le RİCARDO'yla başlayan ekonomi bilimi KEYNES'le FRİDMAN'la gelişmeye devam etmiştir.

KEYNEYS Genel Teorisiyle kamu ekonomisinin mali politikalarla yönetileceğini, sonrasında FRİDMAN'da Para Politikasının belirleyici olacağını ortaya koymuştur.

20 inci yüzyıl sonuna doğru gelinirken artık ekonomi yönetiminde KEYNES ve FRİDMAN kardeşliği kabul ve kaçınılmaz hale gelmiştir ki; Devletler ekonomilerini 'Para ve Mali politikaları' birlikte kullanarak yönetmekten kaçınamaz hale gelmişlerdir. Para politikası ile faiz ve kur yönetimini, mali politikalarla bütçe yönetimini sağlamaktadırlar.

Yazının başlangıcında belittiğim gibi Roma panayırları ile üreyen sonraki panayırda öderim mantığıyla yapılan borça alışverişlerin disiplini için muhasebe sistemi türetilmiştir. Borç takibi için üretilen muhasebe sistemi süreç içinde vergi kontrolü için zorunlu sistem haline gelmiş ve yakın zamanda dünya genelinde uygulanan Tek Düze Muhasebe Sistemi bile oluşturulmuştur.

Roma panayırlarında ihtiyacın ertelenmemesi alışverişin canlanması için üretilen borç yöntemi tarihsel süreçte gelişerek 20 inci yüzyılda uzun vadeli gayrimekul satışları ile insanların ev sahibi olma ve ekonomiyi canlandırma aracı olarak en önemli yöntem ve faktör olarak ekonomideki pozisyonunu almıştır.

Bu çerçevede devletlerde MORTAGE (uzun vadeli konut) Kredilerinin ekonomik büyüklüğe oranlarının listesine sırarlarsak;

01-İngiltere........82

02-ABD...............73

03-G.Afrika.........36

04-Almanya.......32

05-İsrail..............25

06-Malezya.........24

07-Japonya........19

08-şili..................18

09-Polonya.........15

10-Çin.................12

11-Hindistan........8

12-Türkiye.............6 

Bu tabloyu yorumladığımızda İngiltere ve ABD nin vatandaşlarını taksitle ev sahibi yaparak memnun etmeyi ve bu taksitli yöntemin ekonominin lokomotifi olmasını erken keşfettikleri anlaşılmaktadır veya devlet sistemleri buna daha erken uygun hale gelmiştir diyebiliriz.

Tablonun en üstündeki İngiltere ve ABD ile en altındaki Türkiyeyi MORGATE kredi toplamının ekonomiye oranı karşılatırmasında Türkiyenin bu kanalı kullanmasında henüz bakir olduğunu ve bu kanalı sağlıklı bir şekilde kullanması halinde hem vatandaşların ev sahibi olması ve hem de ekonomik büyüme sağlayarak GSMH yı (refahı) artırma ve üreyecek vergilerle BÜTÇE gelirlerini çoğaltarak kamu hizmetlerini artırma imkanına sahip olduğu anlaşılmaktadır.

Bu doğrultuda akılcı bir 'üretim = talep' dengesi ile konut sektöründe canlanmanın devam etmesi  Türkiye'nin sosyo-ekonomik politikasının ana faktörü ve lokomotifi olmaya devam edecektir.

Ancak bu imkan varken diğer yanda CARİ AÇIK tan kaynaklanan SICAK PARA olarak ifade edilen vadesiz dış borçtaki artışta Türkiye ekonomisinin (karnının en yumuşak yeri olarak) kırılganlığını devam ettirmektedir.

ÖZETLE; Cari açığa (sıcak paraya) çözüm üretip, vergileri kayıt dışı ekonomiyi yok edecek düzeye getirecek, konut sektöründeki canlılığı akılcı şekilde devam ettirecek Türkiye'nin kendi şartlarında gelişime devam etmesi mümkün ama illaki CARİ AÇIK kapanmalı yoksa ekonomi dışa bağımlı kırılganlığını devam ettirdikçe konut sektöründeki talepte her zaman kırılabilir, ters tepebilir. Ekonomi allak bullak olabilir.

Kadri KANPAK - 24.03.2012 - ÜSKÜDAR