Christmas (İsa'nın ayini)

Noel nedir:
1- İsa'nın doğum günü yortusudur. (christmas)
2- Bu yortuya eşlik eden eğlencedir.
3- Bu yortunun kutlandığı süredir; Noel Tatili'dir. (1)

Noel yortusu yani Chirstmas, "Mesih’in doğum günü için yapılan âyin ve kutlamalar" anlamına gelir. (2) "Noel akşamı 24 Aralık’tır; o gün aileler toplanır, birlikte yemek yer ve birbirlerine hediye verirler. Çoğu kimse, Noel ağacının etrafında dans eder. Bu, süslenmiş ve en yukarısına yıldız konulmuş bir çam ağacıdır. Noel ilahileri ve türküleri söylenir. Bir çok kimse kiliseye Noel Ayini’ne gider." (3)

Noel, İsa'nın doğum günü olması sebebiyle, bir muştuyu ve sevinci ifade eder. Bu yüzden, dua ve ayinlerin yanında eğlence de vardır. 31 Aralıktan başlayıp 1 Ocak'a uzanan gecedeki yeni yıl kutlamalarının, Christmas'tan bağımsız olduğunu söyleyemeyiz. Hinduların, Budistlerin, Yahudilerin, ateistlerin vs. bu konudaki görüşleri nasıldır bilmiyorum. Olay sadece Hz. İsa'nın doğumunu kutlamakla sınırlı kalsa, müslümanlık açısından çok da mahzurlu değildir. Fakat yeni yıl eğlencelerinin bu kadar masum olmadığını görmeyen, görmeyendir.

Noel, Almancada kutsal gece, Fransızcada haber, İngilizcede "christ’s mass" (İsa’nın âyini) ya da yılbaşı anlamına geliyormuş. Bu bayram esasen, Avrupa'nın pagan inancıyla hristiyanlık dininin karışımından doğmuştur. Romalılar imparatorlarının, "Güneş Tanrısı" nın yeryüzündeki timsali olduğuna inanırlarmış. Benzerliğe bakın ki, Hz. Mesih te; hem oğul İsa, hem de Rabbin görülebilen muşahhas varlığıdır. (4)

Anlatılanlara göre, Güneş Tanrısı kültü, eski Roma İmparatorluğu'nun resmi dinidir. 25 Aralık tarihi de bu Tanrı'nın doğum gününüdür. Roma imparatorlarından Aurelian'ın, Güneş Tanrısı Sol ya da Oriens için bir tapınak yaptırarak, 25 Aralık'ta ona adadığına ilişkin bilgiler, bu iddiayı doğrulamaktadır. Hıristiyanlığın kabulünden sonra ise aynı tarih, Hz.İsa'nın doğum günü olmuştur.

Bana sorarsanız eski zaman insanları, sandığımız kadar cahil değillerdi. Bazılarımızın sittin sene yaşasalar bile, elde edemeyecekleri malumata sahiplerdi. Mesela, 21 eylülden itibaren günlerin kısalmaya, aralık sonlarına doğru da uzamaya başladığını biliyorlardı. Bu yüzden, günlerin yeniden uzamaya başlamasını, "fethedilmiş güneşin doğum günü" olarak kutluyorlardı. Zamanın hristiyan din adamları, bu inancı tamamen ortadan kaldıramamışlardı. Sonuçta çareyi, "Güneş Tanrısı'nın" yerine, "Tanrı'nın Işığı İsa" yı koyarak, 25 aralık kutlamalarını, (Hz. İsa'nın) doğum gününe çevirmekte bulmuşlardı. (5)

Bu kadar toleransa rağmen insanları, eski inanışlarından ayırmak mümkün olmamıştır. Nitekim yeni Roma hristiyanları bir yandan, Saint Pietro kilisesine ayine giderken diğer yandan, güneşi selamlamaya devam etmişlerdir. Aziz Leo bir Noel vaazında, cemaatinin bu davranışına kızarak tepki göstermiş ve bu batıl tavırlarından vazgeçmelerini istemiştir.

Konuyla ilgili bir çok yazıda, batı hristiyanlarının Noeli 25 Aralıkta, doğu hristiyanlarının ise 6 ocakta kutladıkları anlatılmaktadır. Bir yerde ise, Süryânî ve Ermeniler'in Noel'i 6 Ocak’ta karşıladıklarından bahsedilmektedir. Doğu hristiyanları, yalnız bu iki topluluktan ibaret değildir, zannediyorum. Günümüzdeki uygulamanın ne şekilde olduğunu ve Noel kutlamalarının tam detayını, erişebildiğim bilgilerle açıklamam imkansız.

Noel Figürleri:

1- Noel Ağacı: Noel kutlaması için mum (ışık), küçük hediye paketleri vesaire ile süslenen çam ağacıdır.(6) Söylentiye göre, Ren havzasında yaşayan kadim insanlar avladıkları hayvanları, Amanordur isimli tanrılarını onurlandırmak için, çam ağaçlarına asarlardı. Bu ağaç önceleri, " cennet ağacı" olarak noel arefelerinin simgesi olmuş, sonra da 1521 yılında Alsace'ta, Noel Ağacı olarak karşımıza çıkmıştır. İlk kez çam fidanları süslenerek 1605 yılında Almanyada kutlanmaya başlanan Noel, ardından Fransaya, zamanla da bütün dünyaya yayılmıştır. Figür olarak çam ağacının seçilmesi, yaz kış yeşil kalması ve uzun ömürlü olmasındandır.

2- Noel Baba: Hristiyan çocuklarının, Noel Gecesi bacadan girerek hediyeler getirdiğine inandıkları özel giysili düşsel kişidir. (7) Bu zat, Almanlar tarafından keşfedilerek önce Amerika'ya gitmiş, sonra tekrar Avrupa'ya dönmüş, nihayetinde de bütün dünyayı kaplamış hayali bir kişiliktir.

Santa Claus (Noel Baba), "4. yüzyılda yaşamış ve İznik Konsili'ne iştirak etmiş bir din büyüğü şeklinde tanımlanır. Kendisinin Antalya, (Myra) Demre piskoposu Aziz Nicholas olduğu kabul edilse de o muhtemelen, efsanevî bir kişiliktir. Bu şahsın Noel'de, gökyüzünde ren geyiklerinin çektiği bir kızakla, yerde eşekle veya yaya olarak dolaştığına; evlere bacalardan inerek, sırtındaki çuvaldan, başta çocuklar ve fakir insanlar olmak üzere, herkese çeşitli hediyeler bıraktığına inanılmaktadır. Tabi buna hristiyan dinine mensup insanlar inanmaktadır.

Bu kişinin, islâm geleneğindeki Hızır’la, yahudi geleneğindeki İlyas’a denk düşen "mistik bir öğe, " olduğu söylenebilir. Tam bizim hıdırellezde Hızır'dan beklediklerimizi, onlar da Noel Baba'dan bekliyorlar diyecektim ki çocuklarımızı, hristiyan çocuklarının hediyelerine ortak ettiğimiz aklıma gelince vazgeçtim. Artık Noel Baba'nın işi çok zor. Bundan böyle, müslüman çocuklarına da vakit ve hediye ayırmak zorunda.

Noel Baba, diğer iki dindeki figürlerden belirgin bir farkla ayrılmakta ve hali hazırda, Hıristiyan edebiyatında, sanatında, ticarî hayatında belirleyici unsur olarak varlığını sürdürmektedir

Buraya kadar Noel'in, yani yılbaşının ne olduğunu anlatmaya çalıştım. Ne olmadığına da siz karar verin veya bir sonraki yazımı bekleyin. Bye, bye! Happy new year'sss-lar.

(1)- Büyük Larousse;noel maddesi.
(2)-http://www.islamisite.com/modules.php?name=Forums&file=viewtopic&t=4199
(3)-http://www.nyidanmark.dk/tr-TR/Medborger_i_danmark_tr_tr/skik_brug_tr_tr/skik_og_brug.htm
(4)-Yuhanna İncili Bölüm: 14- /9.İsa, «Filipus» dedi, «bunca zamandır sizinle birlikteyim. Beni daha tanımadın mı? Beni görmüş olan, Baba'yı görmüştür. Sen nasıl, `Bize Baba'yı göster' diyorsun? /10.Benim Baba'da, Baba'nın da bende olduğuna inanmıyor musun? Size söylediğim sözleri kendiliğimden söylemiyorum, ama bende yaşayan Baba kendi işlerini yapıyor. /11.Bana iman edin; ben Baba'dayım, Baba da bendedir./
(5)-Yuhanna incili 12. Bölüm: /46Bana iman eden hiç kimse karanlıkta kalmasın diye, dünyaya ışık olarak geldim./
(6-7) Büyük Larousse
http://www.diyanet.gov.tr/turkish/baciklama.asp?id=1072
http://www.ihvan-forum.com/showthread.php?t=13651
Resim:
www.gurbetport.com/site/modules.php?name=News...<>