Çoruh şimdi akmamaya müebbet!

Çoruh sonbaharda küçülür, küçülürdü… Sanki yaprakların serzenişinin, sanki onların dallarından kopmalarının yasını tutuyor gibi. İlkbaharda da yeşilini kutlar memleketin, horon oynar gibi sığmazdı yatağına taşardı, coşardı. Sahi siz hangi kıvrımındasınız Çoruh’un?

Çoruh delirircesine akar ama için için sarılır toprağa. Kalemini yeşile batırıp yazar sevdasını ya da nakış nakış işler hasretini ama neye hasrettir bilinmez. Bir Artvin’e batırır iğneyi, bir Borçka’ya, bir Yusufeli’ne… Kimi zaman çobanı işler; ağzında yanık bir türkü... Kimi zaman dağlarındaki karı işler; başı bulanık… Kimi zaman bir asma köprü işler uzağı yakın eyleyen… Ama hep gülümser içten içe… Sahi siz hangi kıvrımındasınız Çoruh’un?

Ya şimdi… Şimdi akmamaya müebbet!

İşte Çoruh’un hikâyesi bu anlatacağım. Dayayıp sırtımı memleketimin soğuk ama güvenli taşlarından birine onun kıvrıla kıvrıla akışını seyrederken, çamurlu kumsalında güreş tutarken, onun asi, deli, yırtıcı ve deli kan coşkunluğunun yok oluşuna tanık olurken yazacağım hem de… İçim burkularak!

Nelere tanık olmamış ki; hangi Kafkasya savaşı ondan bihaber yapılmış, hangi Artvinli, hangi Borçkalı, Yusufelili ondan icazet almamış ki… Ne karınlar doyurmuş, ne bebeler, ne insanlar büyütmüş, nice yuvalar yıkmış, ne canlar yakmış. Ne aşklar… Ne sevdalar! Sahi siz hangi kıvrımındaydınız Çoruh’un?

- Nerelisin?
- Artvinli.
- O zaman sen ya yüzme bilmiyorsun ya da mükemmel yüzücüsün!

Evet, grisi yok bu nehrin. Ya siyah ya da beyaz! Ya hep ya da hiç! Bazen bir ufacık çocuğun bile yüzebileceği kadar sevecen ve şefkatli, bazen de dünyanın en iyi yüzücüsünü getirseniz nafile. İşte ben o çocuk yıllarımda, o sevecen halinde öğrendim yüzmeyi Deli Çoruh’un. Nice Çoruh sakini gibi!

Hele bir de kızdı mı, bırakmaz taş taş üstünde. Parçalar, yıkar, alır sizi götürür. İşte o aman vermeyen heybetiyle parçalar, ikiye ayırır Artvin’i, ondan aldıklarıyla yarattı Batum’u. Bizden aldı Karadeniz’e taşıdı ve bir kent oldu adı.
Deli Çoruh’um adına belgesel yaptılar, “Çoruh Artık Durgun Akacak” dediler. Üzerine koca koca setler-duvarlar ördüler, elektrik üreteceklermiş! Baraj yapacaklarmış! Durduruyorlar, sindiriyorlar seni. İçim buruk, yüzüm çocukluğuma dönük seni özlüyorum. Sahi kıvrımı kaldı mı Çoruh’un… Kalmadı, kalmayacak… Çünkü…
Çoruh şimdi akmamaya müebbet…