Cumhurbaşkanı ve milletvekili görev sürelerini uzatmak demokrasi ayıbıdır

Cumhurbaşkanlarının görev sürelerini uzatılması diktadan bozma, sözde demokrasilerin olduğu ülkelere özgü bir durumdur. Milletvekillerinin kendi görev sürelerinin uzatılması konusunda anayasa değişikliği için evet oyu kullanmaları olasılığının adını bile koymak istemiyorum.

Meclis Başkanı önce cumhurbaşkanı ve milletvekillerini görev süreleri konusunda şüpheli konuştu, topu YSK’ya attı.

O sırada benim de aklıma takıldı ve anayasanın ilgili maddelerini okuduğumda çok açık bir şekilde yazıldığını gördüm (1). Ortada yoruma açık bir durum yok, cumhurbaşkanının görev süresi 5 yıl, yani Ağustos 2012’de bitiyor, milletvekillerinin görev süresi 4 yıl yani Temmuz 2011’de bitiyor.

1- CUMHURBAŞKANI GÖREV SÜRESİ 5 YILDIR

Meclis Başkanı bugün yaptığı açıklamada “Belki önümüzdeki günlerde Danışma Kurulu’nda yeni bir yasa yapmamız lazım, cumhurbaşkanlığı seçimiyle ilgili. Adalet Bakanlığı’nın da bildiğim kadarıyla bu konuyla ilgili bir çalışması var. O çalışmayı da gerekiyorsa ele almak suretiyle vakit bizi sıkıştırmadan cumhurbaşkanlığı seçimiyle ilgili mutlaka çıkarılması gereken o yasayı çıkarırız. O çerçevede konuyla ilgili tereddütler ortadan kalkar” demiş (2).

Bu gösteriyor ki, cumhurbaşkanının görev süresinin 5 yıl olduğunun farkına AKPliler de vardı ve telaşlandılar.

Anayasada, cumhurbaşkanının görev süresinin uzatılmasıyla ilgili hiçbir madde yok, yalnızca 102. Maddede “Cumhurbaşkanı göreve başlayıncaya kadar görev süresi dolan Cumhurbaşkanının görevi devam eder.” fıkrası seçimlerin zamanında yapılamadığı durumu belirliyor. Yani, cumhurbaşkanının görev süresinin uzatılması için yasa yetmez, anayasa değişikliği gerekir.

Diktadan bozma sözde demokrasilerin olduğu ülkelere oylamalar yapılır ve devlet başkanlarının görev süreleri kimi zaman uzatılır çok uzun yıllara ya da yaşam boyu yapıverirler.

Mecliste anayasa değiştirmek için gerekli çoğunluğa sahip partiler dilerlerse bunu da yaparlar. Ancak çok sık sabıkalı duruma düşen demokrasimizin böyle bir ayıba daha bulaştırılmaması gerekir.

2- MİLLETVEKİLİ GÖREV SÜRESİ 4 YILDIR

Anayasanın 78. Maddesi seçimlerin ertelenmesi koşulunu tanımlıyor: “Savaş sebebiyle yeni seçimlerin yapılmasına imkân görülmezse, Türkiye Büyük Millet Meclisi, seçimlerin bir yıl geriye bırakılmasına karar verebilir. Geri bırakma sebebi ortadan kalkmamışsa, erteleme kararındaki usule göre bu işlem tekrarlanabilir.”

Ertelenme için tek koşul savaş… Şimdi seçimler 4 yerine 5 yıl sonra yapılırsa buna bir koşul daha eklenmiş olacak: “AKP’nin yeniden iktidar olamama durumu”… Düşünebiliyomusunuz, 78. Maddeye şöyle iki geçici fıkra eklendiğini:

“AKP’nin seçimleri kazanma olasılığının görünmemesi sebebiyle yeni seçimlerin yapılmasına imkân görülmezse, Türkiye Büyük Millet Meclisi, seçimlerin bir yıl geriye bırakılmasına karar verebilir. Geri bırakma sebebi ortadan kalkmamışsa, erteleme kararındaki usule göre bu işlem tekrarlanabilir.”

Elbette o fıkraların sözcükleri böyle olmayacak ama anlamı bu olacak.

İnanmak istiyorum ki, TBMM üyeleri, AKP’li milletvekillerini de kapsayacak şekilde böyle bir ayıba oy vermeyeceklerdir.

3- BEKLENTİMİZ

Milletvekili seçimleri en geç Temmuz 2011’de yapılmalıdır. Cumhurbaşkanlığı seçimi en geç Temmuz 2012’de yapılmalıdır.

(1) 5 yıl mı? 4 yıl mı? 7 yıl mı? 5 yıl mı? (18-4-2004): http://blog.milliyet.com.tr/Blog.aspx?BlogNo=174780

(2) Toptan’dan gözaltı yöntemine tepki (18-4-2009, Milliyet): http://www.milliyet.com.tr/Siyaset/HaberDetay.aspx?aType=HaberDetay&KategoriID=4&ArticleID=1084594&Date=18.04.2009

Ankara, 19-4-2009