Depreme dayanıklı binalarda barınma hakkı en demokratik haktır

Adana-Ceyhan depreminin 13 yılında değişen birşey yok.

Bu ve diğer tüm depremlerde yaşamını yitiren tüm yurttaşlarımız saygıyla anıyoruz.

ADANA-CEYHAN DEPREMİ

Son yıkıcı depremi 1945 de yaşamış olan Adana ve yöresi, 27 Haziran 1998 günü 6.2 büyüklüğündeki depremle bir kez daha büyük ölçüde zarar gördü. Daha öncekilerden farklı olarak bu deprem, modern bir sismolojik deprem ağının tam ortasında meydana gelmiş ve bütün ayrıntılarıyla gözlenmiştir.

ADANA-CEYHAN DEPREMİ NEDEN OLDU?

Adana ve yöresi Doğu Anadolu Fay Zonu’nun Maraş yöresinden başlayarak güneybatıya doğru çatladığı kesimde yer almaktadır. Bu yöre Ölü Deniz Fayı, Doğu Anadolu Fay Zonu, ve bunun güneybatı uzantılarıyla sınırlanan Afrika, Arabistan ve Anadolu Levhalarının oluşturduğu üçlü kavşağın çevresinde gelişen karmaşık bir kinematik sürecin etkisinde şekillenmektedir. Adana Depremi, ilgili fay düzlemi çözümüyle de doğrulandığı gibi, sol yönlü doğrultu atımlı bir sisteme bağlı olarak meydana gelmiştir. Bir diğer tanımlama ile deprem sırasında fay hattının kuzeyi, güneyine göre bir miktar batıya hareket etmiştir. Adana Depremi sonrasında ilk üç gün içerisinde 200 civarında artçı deprem gözlenmiş ve bunların ana şoka oranla daha kuzeye doğru dizildikleri saptanmıştır.

BU DEPREMDE NELER OLDU?

Bu depremde ender görülen büyüklükte zemin sıvılaşması, kum fışkırmaları, gaz çıkışları oldu. Ceyhan Irmağı boyunca, sağ ve sol taraflarında, uzunluğu 50 km olan bir alanda heyelanlar, yarılmalar, tansiyon çatlakları, oturmalar oldu. Bölgede bulunan önemli sayıdaki yeraltı ve yüzey kaynak sularında artış oldu, aynı oranda değişik alanlardaki kuyularda yeraltı suları ve yüzey kaynak suları kesildi ve ya çok azaldı. Soysallı Köyü, Kör Veli Mevkiinde bulunan 204 m derinlikteki su kuyusundan su ve metan gazı çıkarak kesilmiş sonrada petrol fışkırmıştır.

1998. tarihli Bayındırlık ve İskan Müdürlüğü’nün ön hasar tespit icmal formuna göre:

-144 kişi hayatını kaybetti. -1356 bina tamamen yıkıldı. -30 adet işyeri yıkıldı. -18395 bina oturulamaz -555 işyeri hasarlı oturulamaz. -43721 bina hasarlı oturulamaz. -1026 işyeri hasarlı oturulur hale gelmiştir. Kaynak:http://www.istanbul.edu.tr/yerkure/Deprem.htm


Depreme Dayanıklı Binalarda Barınma Hakkı En Demokratik Bir Haktır

İnsanların içinde yaşadığı evinin başına her an yıkılması korkusunu yaşamadan güvenle yaşayabileceği bir ortamda barınma hakkı , en temel bir haktır. Afetlere karşı halkı bilinçlendirmek, depreme dayanıklı binalar yaptırmak, denetlemek devletin en temel görevlerinden biridir. Normalde doğal bir olay olan deprem, plansız kentleşme, kontrolsüz-denetimsiz yapılaşma yüzünden yıkıcı, ekonomik ve sosyal sonuçları olan afete dönüşmekte, rant ekonomisinin aracı haline getirilmektedir. Siyasal iktidarlar yasama ve yürütme gücünü kullanarak bu rant ekonomisini beslemektedir. Yerleşime uygunluk haritaları hazırlanırken afet tehlike ve riskinin belirlenmesi, güvenli arazi kullanımı için mikrobölgeleme çalışmalarının da yapılarak deprem ve afet açısından güvenli alanlar yaratılmalıdır.Parsel bazında da bir binanın oturacağı zeminin, deprem karşısında nasıl davranacağı belirlenerek insanların depreme dayanıklı binalarda barınması sağlanmalıdır. Yoksul insanların sağlıksız, denetimsiz, projesiz ve mühendislik hizmeti almamış gecekondularda barınmaya mahkum edilmesi, onları bir gün oluşacak depremde ölüme mahkum etmek ile eşdeğerdir. Halkımızın afet ve deprem bilinci geliştirilmeli, depreme dayanıklı yapı tasarımında uluslar arası normlar kullanılmalıdır. Hızlı nüfus artışı ve kırsaldan kentlere göç, konut açığının her geçen gün biraz daha artırmasına neden olmaktadır. İnsanlar plansız ve kendiliğinden gelişen kentlerde yaşamaya mahkum edilmemelidir. Kentlerin, kent meclisleri aracılığıyla planlama ve karar verme sürecinde, halkın ve demokratik kitle örgütlerinin de katılımı sağlanmalıdır.

Murat Akcan

TMMOB Jeofizik Mühendisleri Odası Adana Şubesi 2. Başkanı