Dil yanlışları - 6

39) “Sebzeler, lif açısından zengindirler.”
(Kanal 7, 3.12.2009. 07.02, bir beslenme uzmanı)
Önbilgi: İnsan dışındaki özneler çoğul olsa da (sebzeler) yüklem tekil olur. (zengindir)
Doğrusu: Sebzeler lif açısından zengindir.

40) “Elimdeki bu altın tam 4 kilo. Bir yıllık kirayı temsil ediyor.”
(ATV, 03.12.2009, Kapalıçarşı haberini veren bir muhabir)
Doğrusu: Elimdeki bu altın tam 4 kilo. Bir yıllık kiranın karşılığı.

41)”Ben de bayramın birinci günü çok inanılmaz hastaydım.”
(TRT1 Günbegün, 1 Aralık 2009, 10.25, program aşçısı)
Doğrusu: ”Ben de bayramın birinci günü çok hastaydım.”

41) “İnanılmaz insanın ufkunu açıyor.”
(Behzat Uygur, Haber Türk 23.37 30.11.2009)
Doğrusu: a) İnsanın ufkunu açıyor. b) İnsanın ufkunu önemli ölçüde açıyor.

42) “Birazdan Colin Kazım çıkış yapacak.”
(ATV, 30.11.2009, 19.23, muhabir)
Doğrusu: Colin Kâzım birazdan çıkacak.

43) “Ah, dur heyecan yaptım.”
(TRT1 Eğlence Pazarı, 17.25, 29.11.2009, Doğa Rutkay)
Doğrusu: Ah, dur, heyecanlandım.

44) Zuhal Topal İngiltere’nin havasından bahsederken: - İnsanın içini hafakanlar basıyor, diyor.
(Star, 25.11.2009, 14.19 )
Önbilgi: 1) Hafakanlar basmak, sıkıntıdan bunalmak anlamı taşır.
2) Niteliğini bildiğimiz varlıkların özelliği ve nerede oluştuğunu bildiğimiz duyguların yeri belirtilmez. Beyaz bir kar yağıyor, demeyiz meselâ.
Doğrusu: İnsanı hafakanlar basıyor.

45) “İçerde durum vaziyet nedir?”
(AT, Parmaklıklar Ardında, Gardiyan Ekrem 19.11.2009 20.36)
Tespit: Kullanımdan düştüğünü sandığımız kelimelerin bir oyunu bu. Aynı anlama gelen kelimelerin beraber kullanılmasından doğan bir anlatım bozukluğu.
Doğrusu: a) İçeride durum nasıl? b) İçeride vaziyet nasıl?