Diyarbakır karpuzu ve çeşitleri

Geçen yazımda Diyarbakır Karpuzu ve karpuzla ilgili bazı yöresel manileri ve bir efsaneden söz etmiştim. Diyarbakır ve Dicle kenarında yetiştirilen karpuzları yedi çeşit halinde sınıflara ayırmıştık. Şimdi Diclekenarına gitmişken bunlar hakkında biraz daha bilgi vermek istiyorum.

1- Pembe karpuz: Etinin rengi açık kırmızı, tatlı, çekirdeği ufak ve siyahtır. Ağırlığı 2 ile 30 kilo arasında değişir. Çok ekilir, kabuğu nisbeten ince olup nakliyata tahammülü azdır. Diyarbakır dışına pek fazla çıkmak istemez. Gevrek ve çabuk kırılır. Kabuğu parlak yeşil, dilimleri daha koyu yeşildir...

2 - Sürme karpuzu : Etinin rengi kırmızı, lezzeti tatlıdır. Çekirdeği iri vesieyahtır. Kabuğu kalın ( 3-4 cm ), dayanıklıdır. Diyarbakır'an İstanbul'a kadar nakliyatya rahat gidebilir. Yani gezmeyii pek sever. Ağırlığı 5 - 75 kilo arasında değişir. Kabuğu koyu yeşil, dilimler daha koyu yeşildir. Şubat ve Ocak aylarında Diyarbakır'da bu kapuzu görmek olasıdır.( mümkündür)...

3 - Ferik Paşa Karpuzu: Kabuğu kabak renginde olup, çiçek tarafı beyazdır. Ağırlığı 4 ile 10 kllo arasında değişir. Etinin rengi penbe, bazan sarı olur. Lezzeti normal tatlıdır. Çekirdeği orta büyüklükte olup, genellikle siyah, bazan da sarı renktedir. Nisbeten az ekilir...

4 - Yafa Karpuzu: Kabuğunun rengi düz yeşil rentedir. Ağırlığı 4 ile 10 kilo arasında değişir. Etinin lezzeti normal olup, Ferit Paşa Karpuzunu andırır yörede az ekilir...

5 - Kara Karpuz: kabuğu koyu yeşildir. Ağırlığı 5 -20 kilo arasındadır. Eti az tatlı ve çekirdeği siyah ve bazende kırmızı olur. Az ekilir.

6 - Alaca Karpuz: Morfıoolojik özellikleri kara karpuz zgibidir. Yalnız kabuk renrgi alacadır. Bunun da ağırlıı 5 ile 20 kilo arasında değişir.

7 - Mehmet Emin Karpuzu: Kabuğunun rengi donuk yeşil veya koyu yeşil olup, ince çizgilerle dilimlidir. Etinin rengi çok kırmızı, tatlıdır. Çekirdeği kırmızı ve iridir. Ağırlığı 4 - 10 kilo arasında değişir.

Bu karpuzlardan başka bir de ekildiği arazi türüne göre de Beji karpuzu, sulak arazide ekilen Pınar Karpuzu, Dicle kıyılarında ekilenlere de Çay Karpuzu adı verilir. Bunların en en tatlısı Pınar Karpuzu'dur. Dünya rekorunu kıran ve ünlenen büyüklükteki karpuz bu Çay Karpuzu' dur...

Kaynak : Elek Dergisi yıl: 2, Sayı: 11, 1977.21.

Şevket Beysanoğlu ( 01.Ağustos1920- 23 Nisan 2003 ).

Benim Derlediklerim / Abdülkadir Güler, Diyabakır Merkez Ortaokulu yıl. 1977-1980